PNO - Dòng thời gian trôi, khó tổng kết hết về sự phát triển của khoa học kỹ thuật. Nhớ lại sự hưng thịnh - thoái trào của những vật dụng đã gắn liền với cuộc đời mình, chẳng phải là những phút rất tuyệt diệu đó sao!
Một hôm con trai tôi, cậu trai thế hệ 9X bỗng hỏi in ronéo là gì. Khi tôi giải thích cho con về nguyên lý một loại hình in ấn thịnh hành ở Việt Nam từ hơn 30 năm trước, bao nhiêu kỷ niệm ùa về.
Lần đầu tiên tôi biết đến hình thức in ronéo vào mùa hè năm lớp Sáu (1970 - 1971) trường trung học Diên Khánh (Khánh Hòa) xuất bản tập san Mây ngàn - tuyển tập thơ văn của giáo viên và học sinh trong trường. Khi ấy thầy Lê Viết Minh là người phụ trách chính vì thầy viết và vẽ rất đẹp.
Niên khóa 1971 - 1972, trường xuất bản đặc san Đi giữa mưa thu. Đây là tuyển tập thi ca của liên lớp Mười, gồm những bài bình giảng thơ, chủ biên là thầy Đinh Thư. Tôi biết rất rõ quá trình hình thành nên tập san này bởi anh tôi làm “tổng thư ký”. Trình bày chính vẫn là thầy Minh.
Hồi ấy trong nhà tôi có cây bút stencil để viết trên giấy sáp in ronéo. Thầy Minh viết và vẽ trên giấy stencil làm nên cuốn đặc san có hình thức rất đẹp. Tuy nhiên, kiến thức của tôi khi đó chỉ dừng lại ở tờ giấy stencil và cây bút. Mãi đến khi làm việc ở Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Phú Khánh, tôi mới tiếp cận máy in ronéo.
Dòng thời gian ngược trở về thời điểm cơ quan tôi có trụ sở ở 50 Trần Phú, Nha Trang, một biệt thự kiểu Pháp, trong khuôn viên rộng toàn những cây bàng. Đến mùa, lá bàng rơi dày. Khó quên được những chiều thứ Bảy cả cơ quan dọn vệ sinh mà chủ yếu là quét lá bàng rồi gom lại đốt.
Nhớ những buổi trưa mùa đông của cái thời “ngủ bàn”, nằm nghe tiếng sóng biển ầm ầm. Bạn bè đồng nghiệp nằm co nói chuyện suốt trưa.
Phía sau phòng hành chính có một phòng nhỏ cửa mở ra bên hông tòa nhà, bên trong đặt một máy in ronéo. Văn thư là chị Lộc. Thỉnh thoảng giải lao, tôi đến phòng chị và xem chị in ấn. Sau này, vì yêu cầu công việc, tôi cũng tự in ronéo được. Đầu tiên là đánh máy trên giấy stencil. Phần đầu giấy stencil là bìa cứng có đục lỗ để gắn vào máy ronéo. Có ba lớp: giấy sáp màu trắng, giấy than và giấy bìa. Gắn giấy stencil vào máy đánh chữ (không kẹp ruy-băng), mục đích đục lỗ giấy sáp. Chữ hiện lên nhờ lớp giấy than. Giấy bìa dày để giữ cho stencil không bị lệch.
Sau đó xé bỏ lớp giấy bìa và giấy than rồi gắn stencil vào máy in ronéo và bôi mực lên rồi quay và đếm. Người đánh máy phải rất cẩn thận không để sai sót, vì sai là hư mất tờ giấy stencil. In cũng vậy, phải chú ý để giấy in ra không bị nhòe chữ, xiên xẹo, gấp nếp…
In ronéo là một nghề “làm ăn” rất được những năm ấy. Thế hệ tôi chắc nhiều người còn nhớ.
Còn nữa, thịnh hành vào giai đoạn từ năm 1976 ở Sài Gòn có nghề in ronéo những bản nhạc trẻ Anh, Pháp... Một tập nhạc khoảng mười bài. Thế hệ tôi đi học ở Sài Gòn (năm 1977) khó quên được những bến xe có nhiều người bán sách, báo dạo và thêm những tập nhạc này. Những người thích hát hay chơi đàn thường “lùng sục” tìm mua những bản nhạc yêu thích.
Rồi máy vi tính bắt đầu đưa vào cơ quan (khoảng năm 1989) với phần mềm tiếng Việt “sơ khai” là Vietrex, chạy trên hệ điều hành MS-DOS. Máy đánh chữ đến hồi cáo chung, nhường chỗ cho máy tính và máy in kim. Hình thức in ronéo vẫn còn. Giấy stencil được in trên máy in kim rồi in ronéo. Chữ trên văn bản đẹp hơn rất nhiều.
Cho đến khi hệ điều hành Windows thay thế MS-DOS, Vietrex cáo chung và máy ronéo cũng thành cổ vật khi máy photocopy giải quyết nhanh chóng những hạn chế của in litho (in thạch bản) đầu thế kỷ XX và in ronéo cuối thế kỷ XX.
Tôi nói chuyện với người bạn làm văn thư ở Sở Xây dựng Khánh Hòa từ năm 1976. Bạn kể vanh vách quy trình in ấn ronéo và những kỷ niệm “cười đau ruột” khi đặt giấy stencil bị ngược in ra văn bản chữ ngược, nơm nớp lo bị sếp mắng…
Dòng thời gian trôi, khó tổng kết hết về sự phát triển của khoa học kỹ thuật. Nhớ lại sự hưng thịnh - thoái trào của những vật dụng đã gắn liền với cuộc đời mình, chẳng phải là những phút rất tuyệt diệu đó sao!
Đào Thị Thanh Tuyền
| Chia sẻ bài viết: |
Không dạy, không ép, tôi chỉ đồng hành và tạo điều kiện để con tự học từ chính cuộc sống.
C.P. Việt Nam đã có hơn ba thập kỷ phát triển mạnh mẽ và khẳng định vị thế hàng đầu trong ngành thực phẩm tại Việt Nam.
Khi những khúc xuân ca vang vọng khắp hang cùng ngõ hẻm, đấy là lúc mùa xuân đã về.
Chỉ cần đàn ông biết yêu thì phụ nữ sẽ biết chiều; chỉ cần đàn ông biết chia sẻ thì người vợ sẽ luôn ân cần, chu đáo.
Việc nhập vai thám tử, âm thầm tự tìm hiểu hoặc thuê hẳn dịch vụ “điều tra” người yêu đang dần trở nên phổ biến.
Mạng xã hội không chỉ là kênh giải trí mà mùa tết này nhiều người còn bỏ túi kha khá tuyệt chiêu ăn tết tiết kiệm.
Theo chị Đỗ Thị Nam Phương, tình yêu thương có nguyên tắc và tỉnh táo của phụ huynh giúp nuôi dạy nên đứa trẻ tự tin và tự lập.
Chỉ khi mạnh mẽ, bạn mới biết yêu bản thân, để cho dù chông gai, bạn vẫn biết cách vượt qua, hướng về phía trước.
Con cái bước vào U40 thì cha mẹ vào tuổi xế chiều. Tuổi già sức yếu nhưng các ông bà thường tỏ ra mạnh khỏe để không phiền đến con...
Với cô gái trẻ rời phố về quê lập nghiệp, mái ấm gia đình luôn là điểm tựa trên hành trình phát triển của mình.
Sau 9 năm về chung nhà, chị Trâm dí dỏm cho biết: “Chồng tôi còn Việt Nam hơn cả tôi”.
Người ngoài nhìn vào sẽ nói họ có “số sướng”, “số hưởng”, nhưng người “con ký sinh” cũng có nỗi lòng không biết tỏ cùng ai.
Người ta nói, đứa trẻ hạnh phúc dùng tuổi thơ để ôm ấp cuộc đời.
Thời tiết và tình hình kinh tế có vẻ không thuận lợi đối với mùa hoa mai năm nay. Nhưng đến hẹn lại lên, các chủ vườn vẫn phải lặt lá mai.
Cách khích bác và đe dọa không chia thừa kế của anh chị chỉ khiến cậu Út thêm tự ti và mặc cảm. Tình chị em cũng nhợt nhạt dần.
Nên nhớ rằng bất kể lời nói, hành vi nào có tính chất tính dục mà không được người nhận tiếp nhận đều bị coi là quấy rối tình dục.
Mới mùng Một tháng Chạp, tôi đã phải lòng mấy chậu cúc mâm xôi của anh bán cây kiểng gần nhà mà mua chúng về.
Từ vụ tranh chấp di sản của NS Vũ Linh, dư luận bày tỏ sự quan tâm đến quyền và nghĩa vụ của người đuợc nhận làm con nuôi.
