Hướng người trẻ đến với ngành học tỉ đô, cách nào?

Các cơ sở đào tạo nhập cuộc

Mùa tuyển sinh năm 2024, Đại học (ĐH) Quốc gia TPHCM có 3 đơn vị mở ngành đào tạo vi mạch bán dẫn là Trường ĐH Bách khoa, Trường ĐH Khoa học tự nhiên và Trường ĐH Công nghệ thông tin.

ĐH Quốc gia TPHCM đặt mục tiêu đến năm 2030, sẽ cung cấp cho thị trường nhân lực 1.800 kỹ sư và 500 thạc sĩ ngành thiết kế vi mạch, đồng thời sẽ xây dựng chương trình giảng dạy hiện đại, cấp chứng chỉ về thiết kế vi mạch cho khoảng 15.000 kỹ sư.

Bên cạnh đó, đơn vị cũng đang đào tạo khoảng 6.000 sinh viên các nhóm ngành liên quan đến công nghệ bán dẫn và thành lập Viện Công nghệ bán dẫn làm đầu mối nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực này.

Bên trong Trung tâm Phenikaa đào tạo thiết kế vi mạ ch bán dẫn, Trường đại học Phenikaa - Ảnh: P.U.

ĐH Bách khoa Hà Nội hiện có 2 chuyên ngành đào tạo trực tiếp và 7 ngành đào tạo liên quan đến chip bán dẫn, gồm điện tử viễn thông, thiết kế vi mạch, hệ thống nhúng, điện và tự động hóa, cơ điện tử, kỹ thuật máy tính và khoa học máy tính, vật lý kỹ thuật, vật liệu và vật liệu điện tử, công nghệ vi điện tử và nano, với tổng số hơn 3.300 sinh viên.

Trong đó, chuyên ngành thiết kế vi mạch trong ngành đào tạo kỹ thuật điện tử viễn thông, kỹ thuật vi điện tử và công nghệ nano được mở năm 2023. Các chương trình đào tạo của ĐH Bách khoa Hà Nội hướng tới mục tiêu cung cấp nhân lực chất lượng cao, chuyên gia trong lĩnh vực thiết kế vi mạch và sản xuất, đóng gói, kiểm tra vi mạch.

Mỗi năm, ĐH Quốc gia Hà Nội đào tạo 1.500 sinh viên có liên quan đến thiết kế vi mạch, công nghiệp bán dẫn. ĐH này có 6 phòng thí nghiệm, 9 nhóm nghiên cứu về công nghệ bán dẫn, khoa học vật liệu, thiết kế chip và đang xây dựng chương trình nghiên cứu chip bán dẫn, đề án đầu tư phát triển trung tâm về công nghệ bán dẫn, vi mạch.

Riêng Trường ĐH Công nghệ đã xây dựng các phòng thí nghiệm, nhóm nghiên cứu về thiết kế vi mạch, công nghệ vật liệu nano từ năm 2006 với các trang thiết bị phục vụ cho việc đào tạo thiết kế và đo kiểm vi mạch.

Năm 2024, Trường ĐH Bách khoa, Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật, Trường ĐH Công nghệ thông tin và Truyền thông Việt - Hàn thuộc ĐH Đà Nẵng sẽ đào tạo ngành thiết kế vi mạch bán dẫn với 200 chỉ tiêu.

Các cơ sở đào tạo khác như Trường ĐH Khoa học - Công nghệ Hà Nội, Trường ĐH Cần Thơ, Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn cũng mở và tuyển sinh ngành thiết kế vi mạch.

Trường ĐH Phenikaa thành lập Trung tâm Phenikaa đào tạo thiết kế vi mạch bán dẫn (PSTC) với các hoạt động nghiên cứu, đào tạo, chuyển giao công nghệ, huy động các nguồn lực, liên kết và hợp tác trong lĩnh vực thiết kế vi mạch, bán dẫn.

Đại học Quốc gia Hà Nội và Tập đoàn Samsung ký kết văn bản hợp tác triển khai chương trình VNU-Samsung Tech Track (V-STT) - Ảnh: V.T.

Cần chiến lược thu hút nhân tài

Đầu năm 2024, Trường ĐH Công nghệ thuộc ĐH Quốc gia Hà Nội và Tập đoàn Samsung đã ký kết văn bản hợp tác triển khai chương trình VNU-Samsung Tech Track (V-STT) với mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực có trình độ thạc sĩ trong lĩnh vực bán dẫn, vi mạch.

Ông Mai Anh Tuấn - giảng viên Trường ĐH Công nghệ - cho biết, đây là chương trình đào tạo sau đại học đầu tiên ở nước ta. Theo ký kết, Tập đoàn Samsung hỗ trợ các học viên 3 triệu đồng/tháng, Trường ĐH Công nghệ hỗ trợ 7 triệu đồng/tháng để các học viên yên tâm dành thời gian cho việc học tập.

Trường cũng mời các giáo sư hàng đầu giúp xây dựng chương trình đào tạo để đảm bảo người tốt nghiệp đạt chuẩn quốc tế, đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp cũng như của ngành công nghiệp bán dẫn trên toàn thế giới. Cho đến nay, chưa có đơn vị nào có được sự hợp tác quốc tế như trên nhằm khuyến khích người học tham gia chương trình đào tạo chuyên sâu về bán dẫn và vi mạch.

Tại hội nghị cấp cao về công nghiệp bán dẫn Việt Nam, tiến sĩ Vũ Hải Quân - Giám đốc ĐH Quốc gia TPHCM - cho biết, khó khăn đầu tiên trong đào tạo ngành thiết kế vi mạch chính là thu hút người học, bởi đây là ngành học khó thấy được kết quả ngay, nó giống như hậu trường tạo ra sản phẩm.

Theo ông, Chính phủ cần sớm ban hành chiến lược về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, gồm nguồn lực đầu tư cho đào tạo, nghiên cứu; chính sách thúc đẩy sự liên kết, hợp tác giữa các trường ĐH với doanh nghiệp cũng như sự hợp tác quốc tế về thiết kế vi mạch.

Chính phủ cũng cần đầu tư hệ thống phòng thí nghiệm dùng chung cho các trường ĐH trong nghiên cứu, đào tạo ngành thiết kế vi mạch để thông qua đó hình thành những doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn. Bên cạnh đó, ông hy vọng những sinh viên giỏi sẽ ở lại Việt Nam, tạo dựng doanh nghiệp trong lĩnh vực này.

Tiến sĩ Trần Xuân Tú - Viện trưởng Viện Công nghệ thông tin (ĐH Quốc gia Hà Nội) - cho rằng, để thu hút được nhân tài, Chính phủ và doanh nghiệp phải tạo được môi trường tốt để họ phát huy được hết tài năng; có các chính sách, mô hình khuyến khích nhân tài bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu; các giáo sư, giảng viên cũng cần tham gia tích cực trong lĩnh vực thiết kế vi mạch để động viên sinh viên tham gia lĩnh vực này.

Theo tiến sĩ Nguyễn Phong Điền - Phó giám đốc ĐH Bách khoa Hà Nội - một số cơ sở giáo dục ĐH đã có kinh nghiệm đào tạo kỹ sư thiết kế vi mạch bán dẫn, nhưng để đảm bảo chất lượng và số lượng thì sự chia sẻ và hợp tác giữa các trường về cách đào tạo, giảng dạy, nghiên cứu và thực hành cần phải hiệu quả và đồng bộ, chương trình đào tạo phải căn cứ vào nhu cầu thực tế về số lượng và chất lượng của các doanh nghiệp.

Các trường cần xác định, sinh viên tốt nghiệp có thể làm được việc gì và làm việc ở đâu, trong lĩnh vực nào của ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn với kiến thức, kỹ năng đã được đào tạo 4 năm ở trường.

CHIP 5G DFE do Tập đoàn Viettel sản xuất - Ảnh: Hoàng Việt

Ngọc Minh Tâm