Hướng nghiệp cho con: Phụ huynh nắm luôn quyền chọn nguyện vọng

Phụ huynh lựa chọn nguyện vọng thay con

Câu chuyện mà cô Trần Thụy Hồng Thắm (GVCN lớp 9, Trường THCS Hà Huy Tập, quận Bình Thạnh) hay gặp nhất trước mỗi mùa thi tuyển sinh lớp 10 đó là… phụ huynh thường lựa chọn nguyện vọng thay con, thay vì lắng nghe mong muốn của con.

“Nhiều năm làm chủ nhiệm lớp 9, tôi gặp rất nhiều trường hợp học sinh nhờ giáo viên "Cô ơi, cô thuyết phục ba mẹ giùm con. Con thích học nghề nhưng ba mẹ yêu cầu thi tuyển sinh, phải học THPT công lập", "Con thích trường A. nhưng ba mẹ lại quyết trường B…". Có một bộ phận phụ huynh đang đặt quá nhiều kỳ vọng vào con, áp đặt mong muốn của mình lên con”, cô Thắm chia sẻ.

Giáo viên này nhận định, đa phần phụ huynh quan niệm rằng con học xong THCS phải thi tuyển sinh lớp 10, phải học THPT công lập. Vì vậy, rất khó để chấp nhận khi con có mong muốn học nghề hoặc khi GVCN tư vấn về các hướng đi sau THCS.

Phụ huynh cần lắng nghe nguyện vọng của con em mình

“Năm học này lớp tôi chủ nhiệm có 3 em có nguyện vọng sau THCS được học nghề tại các trường trung cấp, cao đẳng nghề chứ không thi tuyển sinh. Tuy nhiên, phụ huynh cho rằng học xong THCS mà không thi lớp 10 là không thể chấp nhận được, học nghề hay bất cứ hướng đi nào khác là bước đường cùng mà không nhìn vào năng lực học tập, nguyện vọng của con em mình. Điều này có thể sẽ gây thiệt thòi cho các em”, cô Thắm nhìn nhận.

Ép hướng nghiệp như "bắt trái xanh chín vội"

Tư duy “chờ con thi tuyển sinh nếu rớt rồi tính sau” hiện đang là khó khăn lớn của các trường THCS trong việc định hướng phân luồng, hướng nghiệp học sinh lớp 9. Hiệu trưởng nhiều trường THCS bày tỏ, phụ huynh thường không mặn mà với các hướng đi khác sau THCS bởi cho rằng lựa chọn này khiến “học sinh thiệt thòi, không bằng bạn bè”.

Cô Nguyễn Đoan Trang (Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du, quận 1) cho hay, nội dung phân luồng, hướng nghiệp học sinh khối 9 được nhà trường thực hiện xuyên suốt từ năm lớp 8 với nhiều chương trình như tham quan, trải nghiệm thực tế tại các trường nghề và tổ chức chuyên đề hướng nghiệp. Đặc biệt, đến năm lớp 9, GVCN phải sâu sát với từng học sinh, phụ huynh để hướng nghiệp cho các em. Song, quyền quyết định lại thuộc về phụ huynh.

“Trong quá trình giảng dạy, nhà trường xây dựng kế hoạch ôn tập phụ đạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức cho học sinh trung bình yếu để các em có thể tự tin tham gia kỳ thi tuyển sinh lớp 10. GVCN sẽ thường xuyên trao đổi, động viên các em. Với những em học quá yếu, GVCN sẽ trao đổi với phụ huynh, tư vấn các hướng đi phù hợp. Dù vậy quyền quyết định cuối cùng vẫn là của phụ huynh”, cô Trang chia sẻ.

Tại Trường THCS Tăng Bạt Hổ (quận 4), từ kết quả học tập của học sinh trong suốt các năm học THCS, đặc biệt là năm học lớp 9, GVCN sẽ lọc ra những học sinh có sức học yếu, kém để quan tâm nhiều hơn trong việc học cũng như tư vấn cho các em. Song song đó, nhà trường tổ chức các buổi hướng nghiệp nghề sau THCS dành riêng cho học sinh và phụ huynh các em.

Hiệu trưởng Trường THCS Tăng Bạt Hổ, thầy Nguyễn văn An nhìn nhận, việc phân luồng học sinh sau THCS cần có “tiếng nói chung” giữa gia đình và nhà trường. Nếu “ép” các em theo nguyện vọng của gia đình hay của thầy cô thì sẽ như “bắt trái xanh chín vội”.

Theo thầy Nguyễn Văn An, việc hướng nghiệp cho học sinh sau THCS cần tiếng nói chung giữa gia đình và nhà trường

TS.Vũ Thiện Toàn - chuyên gia tư vấn tâm lý - đánh giá, bản chất ý nghĩa của việc phân luồng học sinh sau THCS là rất tốt khi giúp các em chọn được hướng đi phù hợp với năng lực học tập, điều kiện gia đình, hạn chế tình trạng thừa thầy thiếu thợ. Tuy vậy, để công tác này đạt hiệu quả thì phải được làm từ sớm chứ không phải chờ đến kỳ thi tuyển sinh lớp 10. Đặc biệt, phải bồi dưỡng cho giáo viên khả năng tư vấn, cách tư vấn để “vừa hiệu quả, vừa nhân văn”, vì mục tiêu kỳ thi tuyển sinh lớp 10 là tự nguyện, mọi học sinh đều có cơ hội được thử sức. Việc quyết định các em học tiếp, học ở đâu là do phụ huynh.

“Bài toán hướng nghiệp phân luồng với 30% học sinh sau THCS sẽ tiếp tục học tại các trường nghề không chỉ đặt ra vai trò tư vấn của trường THCS mà còn đòi hỏi yêu cầu về sự chủ động, đổi mới giảng dạy của các trường nghề, trung tâm GDTX, và cả trường tư thục… Nhất là phải thay đổi được quan điểm của phụ huynh, xã hội về tư duy trọng bằng cấp.

Ví dụ, học sinh học trường nghề khi ra trường ngoài bằng nghề sẽ được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT. Tuy nhiên, nhiều công ty lại đòi hỏi bằng tốt nghiệp THPT. Như vậy, trên hết cần sự vào cuộc của cả hệ thống để có tính đồng bộ”, TS. Vũ Thiện Toàn nhận định.

Quốc Trung