Hướng đi riêng đang mở ra với phim kinh dị Việt

Ra khỏi lối mòn

Dù đã bước sang tuần thứ tư trình chiếu, bộ phim Quỷ cẩu vẫn duy trì sức nóng ở phòng vé. Hiện phim đã thu hơn 86 tỉ đồng, trở thành phim kinh dị Việt ăn khách nhất mọi thời. Phim kinh dị ra rạp trước Quỷ cẩu không lâu là Kẻ ăn hồn hiện cũng đã thu gần 67 tỉ đồng. Trong bối cảnh phim Việt nhiều tháng gần đây rơi vào tình trạng doanh thu èo uột, thành tích phòng vé của 2 phim này ghi dấu ấn mạnh mẽ cho điện ảnh nội nói chung và dòng phim kinh dị nói riêng.

Nhìn lại gần 10 phim kinh dị Việt có doanh thu cao (từ 50 tỉ đồng trở lên), có thể thấy các tác phẩm thời gian trước tuy mang mác kinh dị nhưng yếu tố hài hước, lãng mạn thường được làm đậm để né kiểm duyệt. Vài năm trở lại đây, việc kiểm duyệt thông thoáng, cởi mở hơn nên các nhà làm phim không còn phải nương nhờ những yếu tố phụ trên. Phim kinh dị ngày càng trở nên “nặng đô” hơn. Cách xử lý cũng không còn đi vào lối mòn “phim ma nhưng kết luận không có ma” như lâu nay khán giả hay phàn nàn.

Thành công phòng vé của phim Quỷ cẩu nhờ vào việc khai thác tốt chất liệu văn hóa, dân gian

Đặc biệt, những phim khai thác đậm yếu tố văn hóa, dùng chất liệu dân gian làm phương tiện kể chuyện đã lên ngôi phòng vé như Chuyện ma gần nhà, Thất Sơn tâm linh, Kẻ ăn hồn, Quỷ cẩu. Nỗi lo phim kinh dị Việt nội dung na ná nhau, mô típ hù dọa trùng lắp gần như không còn khi giờ đây các nhà làm phim biết cách tạo cho tác phẩm của mình một thế giới tâm linh, màu sắc riêng biệt, độc đáo.

Bùa chú vùng núi miền Tây Nam Bộ xuất hiện trong Thất Sơn tâm linh, truyền thuyết đô thị trong Chuyện ma gần nhà, tà thuật vùng cao trong Kẻ ăn hồn, hiện tượng dân gian nổi tiếng “chó đội nón mê” trong Quỷ cẩu. Nhà sản xuất phim Quỷ cẩu - Võ Thanh Hòa - tiết lộ: Quỷ cẩu sẽ là phim mở màn cho chuỗi dự án điện ảnh chủ đề kinh dị kết hợp chất dân gian huyền bí, mang thông điệp tích cực. Sau Quỷ cẩu sẽ là phim Linh miêu nói về loài mèo. 

Ngoài điểm sáng thuần kinh dị, thuần Việt hơn trước, bước đột phá của phim kinh dị còn thể hiện ở thông điệp chuyển tải. Không còn quá chú trọng vào những màn hù dọa chỉ để giải trí, các phim bắt đầu hướng tới những thông điệp mạnh mẽ, hợp thời. Quỷ cẩu đề cập vấn đề gây tranh cãi - ăn thịt chó, Vong nhi lên án tình trạng phá thai, Bắc Kim Thang đả kích nạn trọng nam khinh nữ. 

Trailer phim Quỷ cẩu: 

1 mũi tên trúng 2 đích

So với các nước trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, Singapore, Indonesia, “làn gió mới” mà phim kinh dị Việt mang đến chậm hơn. Các nhà làm phim Việt đi sau đồng nghiệp nước ngoài trong việc vận dụng văn hóa dân gian, truyền thống làm chất liệu cho phim. Dù vậy, hướng đi mới này thể hiện sự đúng đắn nếu nhìn vào doanh thu. Thất bại thường thuộc về những bộ phim kinh dị sao chép chủ đề, phong cách làm phim nước ngoài. Chẳng hạn các phim làm về zombie, ma cà rồng, chủ đề sinh tồn hay phim làm lại. Điển hình gần đây là phim Người mặt trời tuy được đầu tư rất tốn kém nhưng doanh thu kém xa phim Kẻ ăn hồn, dù ra cùng ngày.

Phim Kẻ ăn hồn

Đề cập chuyện khai thác chất liệu văn hóa dân tộc cho phim kinh dị, đạo diễn Trần Hữu Tấn (phim Chuyện ma gần nhà, Kẻ ăn hồn) cho biết: “Một trong những lý do khiến tôi làm phim dựa trên yếu tố văn hóa chính là lòng tự tôn dân tộc. Phim có sử dụng yếu tố hoặc chất liệu dân gian luôn tạo sức hấp dẫn riêng biệt. Khi được trình chiếu ở nước ngoài, bộ phim sẽ khơi gợi được sự tò mò cũng như giúp khán giả nước ngoài hiểu sâu và nhiều hơn về văn hóa nước ta. Dù vậy, việc làm phim dựa trên chất liệu văn hóa dân gian không dễ dàng. Các nhà làm phim có những thuận lợi nhất định như tư liệu sẵn có, dễ tạo sự mới lạ và thu hút người xem. Tuy nhiên nhà làm phim cũng gặp nhiều thử thách, nhất là ở tính chính xác và không được làm sai những chất liệu muốn thực hiện”. 

Có thể thấy, bằng việc sử dụng chất liệu văn hóa dân gian, phim kinh dị Việt đã làm được một công đôi việc - vừa tạo dựng bản sắc riêng cho từng phim vừa thuận lợi để xuất khẩu. Nhà sản xuất, đạo diễn Nhất Trung (từng làm phim Đôi mắt âm dương) cho rằng: “Rất hay khi các nhà làm phim đang bám vào cách làm đó. Vì chúng ta là người Việt, nên bán văn hóa Việt chứ không nên bán cái na ná, giống nước ngoài”. 

Phim kinh dị Việt lâu nay, xét về số lượng cũng không ít và kinh dị cũng là thể loại phim rất được yêu thích ở thị trường Việt. Tuy nhiên, suốt thời gian dài, nhắc đến phim kinh dị Việt, đa phần khán giả đều cảm thấy chán ngán vì kịch bản cũ kỹ, cách hù dọa thiếu sáng tạo, thông điệp không rõ ràng, đơn thuần chỉ để giải trí. Hiện nay phim kinh dị đã tiến bộ hơn nhiều, nhờ biết khai thác các giá trị văn hóa để xây dựng cốt truyện, bối cảnh, nhân vật đậm chất Việt, không bị “lậm” phim nước ngoài. Những tín hiệu vui từ phòng vé thời gian gần đây chắc chắn là động lực giúp các nhà làm phim mạnh dạn tiếp tục đi theo lối này để thu hút khán giả trong và ngoài nước. 

Hương Nhu