Huấn luyện viên nữ của đội bóng nữ đang gặt hái nhiều thành công

Nhiều người đang đặt câu hỏi tại sao con số đó không lớn hơn nữa? 12/32 là nữ HLV nghĩa là tỉ lệ 37,5%. Tại World Cup nữ 2019, trong 24 đội dự giải, có 9 HLV nữ, tỉ lệ cũng là 37,5%. Tại 2 giải Vô địch bóng đá nữ châu Âu (Euro) gần đây nhất, tỉ lệ thật ngạc nhiên, vẫn là 37,5%.

Những gương mặt nữ HLV quen thuộc

Tuy nhiên, trong bóng đá nữ, các nữ HLV thành đạt hơn các nam đồng nghiệp. Kể từ năm 2000 đến nay, hầu hết những đội vô địch các giải lớn dành cho nữ (World Cup, Olympic, Euro) đều do nữ HLV dẫn dắt. Chỉ có một ngoại lệ duy nhất là tại World Cup 2011, khi nam HLV Norio Sasaki đưa đội Nhật Bản đến chiếc cúp vô địch.

Bà Sarina Wiegman trước khi dẫn dắt đội Anh, đã đưa Hà Lan giành cúp vô địch Euro 2017 và á quân World Cup 2019 - Ảnh: ANP

Các nữ HLV bóng đá cũng cần tự hào về số lượng, so với các môn thể thao khác. Trong môn điền kinh, có ít hơn 1% HLV là nữ chỉ đạo thi đấu tại giải thế giới hoặc Thế vận hội. Trong môn quần vợt, chỉ có 4% tay vợt nữ nằm trong tốp 200 thế giới được huấn luyện bởi phụ nữ. Các môn nặng cơ bắp như bóng bầu dục, cử tạ, boxing, việc phụ nữ huấn luyện hầu như không thể.

Từ năm 1996 đến nay, đội tuyển nữ Đức chỉ dùng nữ HLV. Thời đại thành công nhất của họ đến dưới thời các HLV nữ. Silvia Neid, nắm quyền từ năm 2005 đến năm 2016, đã đưa Đức đến chức vô địch World Cup, Euro và Olympic.

Jill Ellis dẫn dắt Mỹ liên tiếp vô địch World Cup nữ vào các năm 2015 và 2019, bà là HLV duy nhất làm được điều này, tính đến nay. Vào năm 2020, Canada đã thuê Beverly Priestman, lúc đó 34 tuổi, khiến cô ấy trở thành nữ HLV trưởng đội tuyển quốc gia trẻ nhất. Priestman đã làm nên lịch sử vào mùa hè 2021 ở Tokyo, khi cô dẫn dắt đội Canada giành huy chương vàng Olympic môn bóng đá nữ.

Priestman vẫn đang nắm Canada. Bên đường piste tại Úc và New Zealand năm nay, ta còn thấy nhiều gương mặt quen thuộc khác. Pia Sundhage, HLV người Thụy Điển đã từng làm việc cho 4 đội tuyển Trung Quốc, Mỹ, Thụy Điển và hiện tại là Brazil. Bà đã đưa Mỹ đến huy chương vàng Olympic 2008 và 2012.

Sarina Wiegman trước khi dẫn dắt đội Anh, đã đưa Hà Lan giành cúp vô địch Euro 2017 và á quân World Cup 2019. Martina Voss, HLV hiện tại của Đức, đã huấn luyện Thụy Sĩ trong 6 năm. Những đội dùng nữ HLV khác là Trung Quốc, Ý, New Zealand, Na Uy, Ireland, Nam Phi, Thụy Sĩ, Costa Rica.

Trong số 20 nam HLV, nổi bật có Herve Renard đang nắm đội nữ Pháp. Năm ngoái, tại World Cup nam, ông dẫn dắt Saudi Arabia tạo nên cơn địa chấn khi thắng Argentina 2-1. Một người Pháp khác Reynald Pedros, cựu tuyển thủ từng sát cánh với Zinedine Zidane, hiện làm việc cho đội tuyển nữ Morocco.

Tương lai bóng đá nữ thuộc về nữ HLV

Cơ quan quản lý bóng đá châu Âu UEFA xác nhận rằng số lượng phụ nữ làm HLV bóng đá nữ vẫn còn rất thấp. Trong số tất cả các HLV có trình độ ở châu Âu đang làm việc ở các đội bóng nữ thuộc mọi cấp độ, chỉ có 6% là phụ nữ. Điều gì đang cản trở huấn luyện viên nữ?

HLV của ĐT Đức hiện tại Martina Voss, trước kia là một cầu thủ ngôi sao, khoác áo ĐT Đức từ năm 1984 đến 2000 - Ảnh: DPA

Các yếu tố có thể bao gồm phân biệt giới tính và thiếu cơ hội hoặc thiếu tư vấn. Phụ nữ cũng có thể thấy mình phải đối mặt với môi trường đáng sợ, hoặc đơn giản là họ có thể thấy mình không được coi trọng. Một yếu tố ngăn cản nữa là công việc mang lại ít sự linh hoạt và an toàn, đặc biệt đối với những người muốn kết hợp công việc với chăm sóc gia đình.

Bất kỳ HLV nữ nào đạt đến đỉnh cao đều sẽ có câu chuyện vượt qua các chướng ngại vật của riêng mình, ngay cả khi con đường có thể dễ dàng hơn đối với một số người. “Tôi luôn đi theo con đường bóng đá thẳng tắp và không để bất cứ điều gì ngăn cản mình, tuy nhiên tôi đã trải qua một vài thử thách cay đắng” - Martina Voss, HLV đội Đức nói. Bà là ngôi sao bóng đá nữ thế hệ đầu tiên, từ thập niên 1980.

Tất nhiên, muốn gặt hái thành quả thì phải gieo trồng, và kiên nhẫn chờ đợi. Nhiều nước học Đức xây dựng mạng lưới HLV nữ rộng khắp. Đến nay, toàn bộ thành viên đội Đức là phụ nữ.

Trong một cuộc khảo sát các nữ cầu thủ ở Mỹ, Thụy Điển, Na Uy, Đức, phần lớn cầu thủ cho rằng được huấn luyện bởi một nữ HLV thì tốt hơn là bởi một nam HLV. Vì phong cách giao tiếp của phụ nữ. Họ tin rằng nữ HLV là những nhà tâm lý học tốt hơn.

Các cầu thủ đều thống nhất quan điểm rằng huấn luyện phụ nữ khó hơn vì phụ nữ nhạy cảm, mỏng manh và dễ xúc động hơn nam giới. “Nếu bạn nói với một nam cầu thủ rằng anh ta phải ngồi ghế dự bị, anh ta có thể tức giận… nhưng anh ta sẽ sớm ổn thôi. Làm tương tự như vậy, một cầu thủ nữ sẽ cảm thấy bị xúc phạm, tiêu cực, và không giao tiếp nữa” - báo cáo viết.

HLV muốn làm việc với các cầu thủ nữ cần phải có sự đồng cảm và năng lực xã hội cao. Một HLV nữ có thể vui đùa, có thể độc đoán, nhưng kiểu gì cũng giao tiếp với cầu thủ nữ tốt hơn so với một HLV nam. Dù gì, giữa HLV nam và cầu thủ nữ vẫn có bức tường ngăn cách. Đôi khi, ông ta cảm thấy không an toàn khi quan hệ công việc với phụ nữ, và sẽ luôn phải tự hỏi mình liệu mình có quá thô bạo hay quá thân thiện với cầu thủ hay không? Cả hai đều dẫn đến những hiểu lầm.

Chính Phong