Hơn một thập niên, nghệ sĩ Ái Như vẫn đau đáu với “Bàn tay của trời”

Ngày 20/9 tới đây, vở diễn Bàn tay của trời sẽ ra mắt tại Sân khấu Hoàng Thái Thanh (Q.10, TPHCM). Đây là lần thứ ba nghệ sĩ Ái Như dựng vở diễn này, hai lần trước là tại Nhà hát kịch Sân khấu nhỏ (năm 2007) và Sân khấu Hoàng Thái Thanh (năm 2011). Vở diễn tạo hiệu ứng tốt và trụ được một thời gian khá dài.

Quyết định tái dựng Bàn tay của trời sau hơn một thập niên, trong bối cảnh các sân khấu đang dồn lực đầu tư cho các vở mới, nghệ sĩ Ái Như lý giải : “Đầu tiên, tôi rất thích kịch bản này. Câu chuyện xảy ra trong thời phong kiến, nhưng khiến người xem liên tưởng đến những điều đang diễn ra trong cuộc sống hiện tại, nhiều ý nghĩa. Tính thời đại của tác phẩm này là bất biến.

Thứ hai, trong tháng Vu Lan, chúng tôi cũng muốn mang đến một điều gì đó về hình ảnh người mẹ. Thường, khoảng thời gian giữa năm chúng tôi muốn có một vở diễn hay, tâm đắc, và năm nay là kịch bản này. Thứ ba, chúng tôi muốn tác phẩm tiếp cận nhóm đối tượng khán giả mới hơn, thông qua chương trình văn ngoại khoá trong nhà trường. Nội dung tác phẩm nhiều ý nghĩa nhân văn, rất phù hợp với các em học sinh”.

Nghệ sĩ Ái Như trở lại với Bàn tay của trời phiên bản 2020

Nghệ sĩ Ái Như tự tin vở diễn sẽ tiếp cận công chúng, nhất là lớp khán giả trẻ, cả về hình thức lẫn chất lượng nội dung. Đặc biệt với phiên bản tái dựng lần này, phục trang sẽ do nhà thiết kế (NTK) Sĩ Hoàng thiết kế mới hoàn toàn. Anh từng thiết kế trang phục cho 2 bản dựng trước nên đây cũng là thử thách tự làm mới trong sáng tạo của NTK kỳ cựu này.

NTK Sĩ Hoàng cho biết những trang phục của vở diễn lần này được anh hình thành ý tưởng sau khi nghiên cứu tư liệu trong bộ sách Technique du peuple Annammite (Kỹ thuật của người An Nam) của tác giả Henri Oger (1885-1936?).

Năm 1907, Henri Oger tập trung dự án nghiên cứu đi khắp các nơi ở Bắc kỳ cùng với một thợ vẽ người Việt, ghi chép, vẽ lại mọi hoạt động của cuộc sống riêng tư và cộng đồng, của nghề buôn, công nghiệp, các kỹ thuật bao gồm công cụ, đồ nghề, thao tác thủ công của người dân An Nam. Trên cơ sở đó, 30 thợ khắc gỗ trong hai xưởng đặt tại chùa Vũ Thạch đã hoàn thành 4200 bản khắc hoạ trên gỗ. Đây là một công trình nghiên cứu quý giá ở Đông Dương thời bấy giờ. 

Theo cơ sở nghiên cứu và trao đổi với nghệ sĩ Ái Như, NTK Sĩ Hoàng cho biết, tất cả nhân vật chỉ nên có một trang phục, ngoại trừ nhân vật Tư Chớp, Phi Long, Bà Đồ là có hai bộ. Chất liệu vải hoàn toàn thô mộc, được nhuộm màu. Kiểu dáng xưa, rộng rãi, may rất đơn giản. Một số đạo cụ như quạt cầm tay của nhân vật vợ Tư Chớp, Đức sẽ làm theo như bản vẽ trong tranh xưa.

Tạo hình và trang phục của bà Đồ trong vở diễn do NTK Sĩ Hoàng lên ý tưởng

Ở 2 bản dựng trước do không có thời gian, không gian cụ thể nên trang phục của các nhân vật chỉ lấy chất liệu dân gian chung chung, nhằm phác hoạ hình ảnh cổ xưa. Nhưng lần này, sự xuất hiện của tranh dân gian Đông Hồ trên sân khấu là mốc thời gian, không gian cụ thể để anh dựa vào đó, tìm tư liệu sát hơn với thực tế nhằm sáng tạo những mẫu thiết kế mới cho vở diễn.

Trong Bàn tay của trời lần này, nghệ sĩ Ái Như sẽ bồi đắp cho nhân vật bà Đồ (người mẹ bị đánh tráo con) để câu chuyện thêm dày dặn. Trong các diễn viên, NSƯT Thành Hội sẽ giữ nguyên vai Tư Chớp, còn nghệ sĩ Ái Như từ mụ Hợi đỡ đẻ sẽ vào vai bà Đồ, Hoàng Vân Anh từ cô Hạnh ngoan hiền nay trở thành cô Đào đáo để. Lê Nguyên Bảo, một gương mặt mới sẽ vào vai cậu Nhân, đứa con bị đánh tráo vào nhà thầy Đồ.

NTK Sĩ Hoàng sẽ tham gia vở diễn với vai quan Nghè Trạch. Anh chia sẻ: “Đây là một tên quan vừa tham, độc ác, đại diện cho những điều xấu xa. Hình ảnh nhân vật trái ngược hẳn với tôi, nhưng điều đó khiến tôi thích thú khi được trải nghiệm cái mới. Tôi muốn mọi người khi đến xem sẽ thấy đó là Nghè Trạch chứ không phải NTK Sĩ Hoàng như mọi người đã biết”.

Nghệ sĩ Ái Như cho biết hiện vở diễn vẫn đang trong quá trình luyện tập. Sau vụ chấn thương vừa qua, chị đã hồi phục sức khoẻ nhưng vẫn cố gắng để hoàn thành mọi việc của sân khấu.

Bàn tay của trời được dựng từ kịch bản Những đứa con oan nghiệt của NSND Doãn Hoàng Giang. Vở kịch nói về câu chuyện đánh tráo hai đứa con của tên tướng cướp và thầy đồ, kéo theo nhiều bi kịch sau đó. Vở diễn còn lên án nhiều thói hư, tật xấu cũng như tệ nạn trong xã hội như mua quan bán chức, gian lận thi cử…

Trung Sơn