Hơn 90% tài công lái "lụi"

Bằng giả bị cơ quan chức năng thu giữ

Mua bằng thuyền trưởng hạng 2:8 "chai"

Chiều 22/3, chúng tôi tìm đến trường Cao đẳng giao thông vận tải 3 trên đường Kinh Dương Vương, Q.6, hiện có trung tâm đào tạo cấp bằng thuyền trưởng, máy trưởng hạng 1 (được điều khiển phương tiện có tải trọng từ 500 tấn trở lên). Thấy điệu bộ lớ ngớ của chúng tôi, một người đàn ông ngồi quán cà phê phía trước nhanh nhảu gọi lại “đọc vị”: “Em đăng ký đi thi hay đổi bằng?”.

Khi chúng tôi trình bày hoàn cảnh ngoài Bắc mới vào, đi làm công dưới Cần Thơ mà chủ tàu đòi có bằng lái, người đàn ông khoảng 40 tuổi mặc áo rằn ri quảng cáo “có quen biết với bên sát hạch, cấp đổi gì cũng lo được”. Nghe chúng tôi tâm sự là chủ tàu cho ứng tiền trước để “lo” bằng, người này tư vấn: “Có bao nhiêu đâu, em đi ba chuyến hàng là thu lại mà. Anh mới lấy cái bằng máy trưởng hạng 2 cho thằng Tuấn dưới Hậu Giang hết có tám triệu”.

Chúng tôi hỏi: “Bằng thuyền trưởng hạng 2 bao nhiêu anh?”, người này trả lời “cũng còn tùy, đợt này bên trung tâm khó lắm, mà muốn lấy sớm chắc cỡ không dưới 10 “chai” đâu. Làm giúp tụi em thôi”. Chúng tôi “hoãn binh” vào trường tìm hiểu. Cán bộ hướng dẫn cho biết hiện nay lệ phí đào tạo chứng chỉ người lái phương tiện chỉ 780.000đ, nâng hạng thuyền trưởng hạng 3 là 700.000đ. Do tâm lý nôn nóng và sợ thi rớt của nhiều người dân các vùng nông thôn nên một số đối tượng đã đóng vai “cò” bằng lái phục sẵn ở trước các cổng trung tâm để lừa đảo. Cũng theo cán bộ này, rất nhiều trường hợp bị lừa mua bằng giả đã gọi đến trường hỏi vì nghĩ bằng “mắc tiền như vậy sao giả được”.

Chúng tôi liên hệ với một “đại lý” bằng giả tại Q.12 và H.Hóc Môn hiện nay là T. “bắc”. Đường dây của T. “bắc” hoạt động cực kỳ tinh quái nên tồn tại nhiều năm nay chưa bị triệt phá. Sau khi điện thoại vào thẳng vấn đề “cần bằng để lái sà lan”, một đàn em T. “bắc” không ngần ngại hẹn chúng tôi tại quán cà phê trên đường Nguyễn Ảnh Thủ, P. Tân Chánh Hiệp. Thái độ ngông nghênh, thanh niên tên Hoàng (đàn em T. “bắc”) hỏi chúng tôi: “Các anh cần làm bằng thuyền trưởng hạng nào, tôi làm được tất cả, chỉ cần đưa mẫu là được”.

Đối tượng nhận làm bằng tàu giả

Để dò xét thêm “năng lực” của đường dây này, chúng tôi ra điều kiện: “Chú làm thế nào thì làm, người bên anh lái tàu trên 500 tấn là được”. Hoàng “tự hào” nói: “Em “định vị” luôn cho anh nghe, anh cần bằng đấy thì thằng nhân viên anh nó phải tốt nghiệp cấp III đúng không? Mà em lạ cái gì mấy ông lái tàu dưới quê lên. Em nói cho anh biết, tụi em toàn phải miễn phí thêm cho cái bằng cấp III”. Hoàng “chốt giá” tám triệu đồng và hỏi chúng tôi muốn làm bằng phía Bắc hay phía Nam (nơi cơ quan cấp giấy phép- PV).

“Mộc giáp lai nổi, em bao “soi” và công chứng”, Hoàng nói. Chúng tôi tiếp cận đường dây làm tất cả các loại bằng giả mà Hoàng tham gia từ năm 2012. Có thời điểm nhóm này đem một lúc bốn bằng lái tàu giả đến một phòng công chứng trên đường Quang Trung để sao y bản chính chuyển cho khách hàng.

Không biết bơi, chẳng biết chữ

Theo thống kê của Tổng cục VII, cả nước hiện có khoảng 2.000 tàu biển, hơn 800.000 phương tiện thủy nội địa nhưng quá nửa chưa đăng ký, đăng kiểm. Tổng số người điều khiển phương tiện thủ y theo luật định phải có hơn 100 ngàn người buộc phải có bằng thuyền trưởng nhưng hiện cũng chỉ chiếm không quá 30%. Tỷ lệ người có chứng chỉ lái phương tiện đường thủy trên cả nước chỉ đạt 3,46%, số còn lại không có bằng, chứng chỉ chuyên môn nhưng vẫn điều khiển phương tiện.

Ngoài vấn đề trên, một lãnh đạo Cục đường thủy nội địa phía Nam cũng cho rằng, vấn đề tập quán thói quen cũ của người dân vùng sông nước cũng chính là lý do lớn dẫn đến thực trạng tai nạn đường thủy tăng mạnh trong năm qua. Tại nhiều vùng sông nước đồng bằng sông Cửu Long, có những gia đình cha truyền con nối ba, bốn thế hệ lái đò, lái sà lan. Quanh năm suốt tháng họ gắn với sông nước, coi như cái nghề mưu sinh từ xa xưa.