Hơn 10 đơn vị cùng kiểm tra chất thải ở Formosa

Hôm nay (5/6), đoàn công tác do lãnh đạo Tổng cục Môi trường (thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường) làm trưởng đoàn sẽ bắt đầu kiểm tra công tác bảo vệ môi trường tại Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (viết tắt là Formosa). Việc kiểm tra được thực hiện theo quyết định của Tổng cục Môi trường, do ông Hoàng Văn Thức - Phó tổng cục trưởng - ký ngày 30/5.

Đoàn công tác trên do ông Hoàng Văn Thức dẫn đầu cùng nhiều thành viên thuộc Tổng cục Môi trường và hơn 10 đơn vị tham gia, gồm đại diện Bộ Xây dựng, Bộ Công thương, Bộ Khoa học và Công nghệ,  Sở Tài nguyên và Môi trường, Phòng Cảnh sát môi trường thuộc Công an tỉnh Hà Tĩnh, Ban quản lý Khu kinh tế Hà Tĩnh… cùng một số chuyên gia thuộc Trường đại học Bách khoa Hà Nội và Trường đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội.

Gang xỉ của Formosa được lãnh đạo Tổng cục Môi trường xác nhận là phế liệu - hàng hóa nhưng khi bán ra Thái Nguyên, lại bị phát hiện có pH vượt ngưỡng nguy hại - Ảnh: H.N-T.H.

Đoàn công tác sẽ lấy mẫu chất thải và đánh giá chất lượng môi trường xung quanh khu vực hoạt động sản xuất của Formosa; đánh giá kế hoạch sử dụng xỉ thép (gần 1 triệu tấn) để san nền; kiểm tra quá trình hoàn thành công trình bảo vệ môi trường giai đoạn vận hành thử nghiệm hệ thống dập cốc khô số 2 của xưởng luyện cốc trong nhà máy sản xuất thép của Formosa Hà Tĩnh…

Như Báo Phụ Nữ TP.HCM đã phản ánh trong hai loạt bài Đường đi của chất thải ở Formosa và Formosa Hà Tĩnh dùng xỉ thép làm núi nhân tạo,  có nhiều dấu hiệu cho thấy, quá trình xử lý xỉ thép và các loại chất thải rắn phát sinh tại Formosa Hà Tĩnh không đảm bảo các quy định về bảo vệ môi trường.

Cụ thể, xỉ thép Formosa Hà Tĩnh dùng làm núi nhân tạo chưa được sự cho phép của cơ quan chức năng. 

Đối với núi nhân tạo làm bằng xỉ thép, hiện công trình này đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường cho phép tồn tại vì cho rằng xỉ thép này hợp chuẩn.

Tuy nhiên, tài liệu do chúng tôi thu thập được cho thấy, xỉ thép của Formosa được Bộ Xây dựng xác định hợp chuẩn vào tháng 5/2018 nhưng công trình núi nhân tạo đã được công ty này thông báo thi công trước đó hai tháng.

Dù được xem là phế liệu - hàng hóa nhưng gang xỉ của Formosa sau khi bán ra tỉnh Thái Nguyên với khối lượng lên đến 20.000 tấn, lại bị Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh này xác định có hàm lượng pH vượt ngưỡng nguy hại (theo quy định, phải gọi là chất thải nguy hại).

Sau khi Báo Phụ Nữ TP.HCM liên tục phản ánh hai vụ việc trên, Tổng cục Môi trường đã nhiều lần tổ chức họp báo, cho rằng xỉ thép và các loại chất thải rắn ở Formosa luôn được kiểm soát chặt chẽ.

Dù vậy, sau vụ gang xỉ của Formosa bị phát hiện có pH vượt ngưỡng nguy hại, Tổng cục Môi trường đã yêu cầu dừng thu gom, chuyển giao gang xỉ của Formosa. Bên cạnh đó, Tổng cục Môi trường vẫn thành lập đoàn công tác đi Thái Nguyên để xác minh các thông tin về vụ việc này.

Hiện đoàn kiểm tra vụ gang xỉ của Tổng cục Môi trường đã kết thúc đợt kiểm tra tại Thái Nguyên nhưng chưa có thông báo kết quả cho cơ quan báo chí.

Đối với đợt kiểm tra thứ hai tại Formosa, quyết định thành lập đoàn công tác của Tổng cục Môi trường chỉ thể hiện thời gian bắt đầu nên không rõ đợt kiểm tra sẽ kéo dài trong bao lâu và có làm rõ trách nhiệm trong vụ bán gang xỉ có pH vượt ngưỡng nguy hại ra thị trường hay không.

Trong hai vụ việc Báo Phụ Nữ TP.HCM phản ánh nói trên đều có liên quan đến trách nhiệm của Tổng cục Môi trường. Vì vậy, chỉ với các đoàn kiểm tra do Tổng cục Môi trường tổ chức thực hiện, dư luận không khỏi băn khoăn về tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi”, thiếu khách quan, công tâm và minh bạch. 

“Chính ông Hoàng Văn Thức ký văn bản xác nhận gang xỉ của Formosa là phế liệu - hàng hóa theo đề nghị của một công ty tư nhân. Sau đó, khi gang xỉ này bán ra thị trường trên danh nghĩa phế liệu - hàng hóa, lại bị phát hiện có pH vượt ngưỡng nguy hại. Nếu giao việc này cho Tổng cục Môi trường kiểm tra, thật khó thu được những kết quả thỏa đáng” - một cựu cán bộ thanh tra môi trường ở TP.HCM nhận định. 

HOÀNG NHIÊN