Hơi thở nữ quyền từ thước phim đầy trăn trở

Đây là năm của sự cam kết, quyết liệt và mạnh mẽ, tiếp nối năm 2017 đánh dấu bởi lựa chọn vạch trần góc khuất lạm dụng gây ra nỗi ám ảnh nghẹn ngào mang tên đánh đổi trong thế giới Hollywood.

“Hãy đứng dậy! Phải kiên quyết đòi hỏi sự bình đẳng trong từng vai diễn” - nữ diễn viên Frances McDormand, chủ nhân tượng vàng Nữ diễn viên xuất sắc trên bục trao giải Oscar đã truyền đi thông điệp không thể mạnh mẽ và thuyết phục hơn.

Đã đến lúc tất cả phụ nữ phải gỡ bỏ mọi định kiến, sự trì hoãn, đứng dậy đấu tranh cho quyền được sống, yêu thương, cống hiến và khẳng định mình. Giải Oscar 2018 đi vào lịch sử điện ảnh bởi những tác phẩm khai thác tận cùng sâu thẳm cảm xúc mà chất liệu lấy từ sự trao gửi niềm tin vào nữ quyền.

Từ điểm đáy của đớn đau, tuyệt vọng, ngọn lửa rực sáng nhất chính là trái tim, ý chí, sức bật của những người phụ nữ. Quả thật, với chất liệu ấy, (Ba biển quảng cáo ngoài trời ở Missouri), (Tôi là Tonya), (Người phụ nữ kỳ quái), (Tuổi nổi loạn)… đã làm nên chuyện.

Một cảnh trong Lady Bird

“Không có con dốc nào dành cho phụ nữ”

* Bộ phim Three billboards outside Ebbing, Missouri thành công chính vì chị và nhân vật người mẹ sắt đá Mildred Hayes đã hòa làm một. Quyết liệt, gai góc nhưng ẩn sâu là sự tổn thương sâu sắc, hình ảnh người mẹ Mildred Hayes quả thật quá tuyệt vời…

Frances McDormand: Điều thú vị là những thổn thức của nhân vật được viết nên từ trái tim, cảm xúc của một người đàn ông, là đạo diễn Ireland gốc Anh Martin McDonagh. 20 năm trước, anh từng ngồi trên chiếc xe buýt chạy xuyên miền Trung phía Tây nước Mỹ và bất chợt nhìn thấy những tấm biển dựng bên đường bày tỏ sự tức giận với cảnh sát vì những điều vô lý, oái oăm xảy ra. Những sự kiện, trải nghiệm từ cuộc sống đã thôi thúc Martin viết kịch bản Three billboards outside Ebbing, Missouri. Hoàn cảnh nhân vật có lẽ không quá lạ lẫm vì đâu đó vẫn còn vô số nỗi đau rơi vào thinh không và chẳng mấy ai đủ dũng cảm đối đầu như người mẹ Mildred Hayes. 

* Đạo diễn Martin McDonagh chia sẻ, chị là người đầu tiên anh nghĩ đến khi tạo dựng nhân vật Mildred Hayes vì anh nhìn thấy hình ảnh người mẹ gan lỳ, chẳng biết sợ hãi trong chị?

- Tôi yêu nhân vật người mẹ ngay từ lần đầu đọc kịch bản nhưng từ chối nhận vai. Ở độ tuổi gần 60 khi đọc bản thảo, tôi nghĩ mình không phù hợp vai người mẹ có con ở tuổi thiếu niên, tôi lẽ ra nên nhận vai bà của cô bé thì đúng hơn. Nhưng Martin kiên quyết rằng: “Không người bà nào mạnh mẽ, quyết liệt hơn người mẹ và sức mạnh tình mẫu tử mới là thứ tình cảm vĩ đại nhất”. 

* Mọi người nhắc đến vai trò không nhỏ của chồng chị, đạo diễn Joel Coen?

- Chính nhờ anh ấy đã gây áp lực với câu nói ngắn gọn: “Em đừng tranh luận nữa, hãy diễn vai này thật tốt. Đây là vai diễn dành cho em”. Tôi tin chồng mình và tất cả những gì có thể làm là toàn tâm toàn ý với nhân vật. Joel Coen chính là người đưa tôi đến đỉnh vinh quang, giành tượng vàng Oscar Nữ diễn viên xuất sắc cho vai diễn trong phim Fargo (1996) do chính anh ấy biên kịch, đạo diễn. 

* Đã có trong tay hầu như tất cả giải thưởng quan trọng nhất trong sự nghiệp diễn xuất từ sân khấu, điện ảnh đến truyền hình, vai diễn người mẹ Mildred Hayes có ý nghĩa thế nào với chị?

- Tôi chỉ có một suy nghĩ duy nhất, làm sao diễn tốt nhất vai diễn này. Mỗi vai diễn đều là thử thách dành cho diễn viên. Mọi người thấy vẻ ngoài của tôi khá tương đồng với nhân vật người mẹ nhưng thật sự, điều đó không quyết định tôi sẽ hóa thân vào vai Mildred Hayes như thế nào.

Martin có chia sẻ, anh hình dung ra tôi khi viết về nhân vật người mẹ này nhưng làm sao anh ấy hiểu được tất cả tâm tư, diễn biến tình cảm của một người trong từng hoàn cảnh cụ thể. Tôi giúp Martin bổ sung những gì anh chưa hình dung ra hết về nhân vật của mình. Từ trang phục áo liền quần đến vòng khăn quấn trên trán, vẻ khô cằn và thô ráp ấy là vỏ bọc cho tâm hồn nhạy cảm, vẻ ngoài mạnh mẽ nhưng bên trong là trái tim người mẹ từng ngày rỉ máu. 

Nữ diễn viên Daniela Vega thể hiện xuất thần nhân vật trong A Fantastic Woman

* Vẻ đẹp của nhân vật người mẹ Mildred càng về cuối phim càng tỏa sáng, đó là vẻ đẹp nội tâm của tâm hồn luôn đầy ắp hy vọng, trăn trở và tình yêu thương, đúng không ạ? 

- Tôi nhớ mãi câu nói của một người bạn, rằng đời người phụ nữ chia làm ba giai đoạn: thời thiếu nữ, tháng năm sống với thiên chức làm mẹ và tuổi già. Tuổi già, nghe có vẻ như ai cũng xập xệ phía bên kia con dốc cuộc đời vậy. Chính định kiến ấy khiến đa số phụ nữ dường như lặng lẽ hơn khi họ bước vào ngưỡng 45 tuổi bởi nghĩ mình đang tuột dốc. Không có con dốc nào dành cho phụ nữ. Tôi yêu người phụ nữ ở cột mốc này, chính lúc ấy họ mới đủ tinh tế và từ bi với cuộc đời. Đừng đóng khung năm tháng rực rỡ của mình bằng những giới hạn tuổi tác. Điều ấy vô nghĩa.

Đã đến lúc khép lại cánh cửa định kiến

* Lady Bird được ví là bộ phim của mọi nhà vì ai cũng có một thời tuổi trẻ sôi nổi, đôi khi nổi loạn nhưng lại vô cùng yếu mềm, nhạy cảm. Diễn xuất của hai diễn viên Saoirse Ronan và Laurie Metcalf đã chinh phục khán giả nhưng điểm đặc biệt khiến mọi người chú ý là vai trò của nữ đạo diễn đứng sau bộ phim nhận đến 5 đề cử Oscar. Có lẽ cái tên Greta Gerwig là một trong những hiện tượng đáng chú ý nhất mùa giải Oscar năm nay?

Nữ đạo diễn Greta Gerwig (35 tuổi) với đam mê nghề mãnh liệt

Greta Gerwig: Tôi đã khóc và hét to sung sướng khi biết bộ phim chuyển thể từ dòng nhật ký đầy tâm tư của tuổi trẻ được đề cử giải Oscar. Nữ diễn viên Saoirse Ronan trong vai cô con gái nổi loạn từng tâm sự rằng, khi bộ phim chưa quay xong, cô bé đã muốn “hẹn hò” cùng mẹ ra rạp xem phim.

Nhiều khán giả gửi tin nhắn kể với tôi rằng, việc cùng mẹ xem Lady Bird là cách mẹ con chạm đến gần nhau khi bức tường thế hệ vô hình từ lúc nào chia cách mẹ con họ. Có những giọt nước mắt đã rơi xuyên suốt năm tháng trưởng thành, mối quan hệ mẹ con rạn vỡ vì những va đập đúng-sai. Ở bộ phim này, tôi chẳng muốn phân định đúng-sai, vì khi phân định, tất cả sẽ đều tổn thương. Tôi chỉ muốn kể câu chuyện mà chính bản thân mình đã cảm nhận được, đã đau đáu suốt quãng thời gian về câu hỏi tình yêu giữa mẹ và con gái sâu sắc, mong manh đến mức nào.  

Nữ diễn viên Meryl Streep trong vai nữ nhà báo bản lĩnh Katharine Graham

* Lady Bird nhận giải Quả cầu vàng Phim xuất sắc nhất thuộc thể loại hài/nhạc kịch nhưng chị không có tên trong danh sách 5 đạo diễn được đề cử trong mùa giải. Chị nghĩ gì ở thời điểm nữ diễn viên Natalie Portman giới thiệu giải thưởng và nhấn mạnh “Đây là giải thưởng với các đề cử toàn dành cho nam giới”?

- Tôi dành niềm tự hào cho bộ phim đầu tay do mình làm đạo diễn được khán giả đón nhận. Trong ngành công nghiệp này, việc nam giới chiếm hầu hết các vị trí ưu tiên quan trọng được hiểu là điều bình thường ở thời điểm hiện tại. Mọi thứ sẽ thay đổi theo hướng tích cực hơn nếu nỗ lực thay đổi đủ lớn. Tôi đã thấy được sự chuyển mình thật sự những năm gần đây, khi ngày càng nhiều người lên tiếng bảo vệ nữ quyền. Lady Bird không chỉ là sự bùng nổ vì chênh lệch thế hệ mà cội nguồn của những mâu thuẫn, vỡ vụn ấy chính là rào cản định kiến còn quá lớn dành cho phụ nữ. 

Định kiến áp chặt lấy nữ giới ở mọi ngóc ngách. Trong thế giới hào nhoáng này, nếu những nữ diễn viên trẻ chỉ nhìn thấy vẻ ngoài hấp dẫn, lộng lẫy của nghề sẽ không dồn sức đầu tư cho bản thân. Đến lúc ai đặt đâu họ ngồi đó, đấy chính là điểm kết thúc sự nghiệp của họ. Dù có diễn xuất, có những vai diễn hay thế nào, họ cũng sẽ không thuộc về thời đại này, là thời đại thuộc về những ai dám lên tiếng phá vỡ sự im lặng. Tôi có một khát khao là được nhìn thấy nhiều hơn nữa những gương mặt nữ giới quyền lực ở Hollywood, đi lên từ chính tài năng và thái độ sống, ý chí vững vàng. 

Frances McDormand trong vai người mẹ cô độc Mildred Hayes

Nữ diễn viên Frances McDormand nhận giải Oscar Nữ diễn viên chính xuất sắc

Thiên Như (tổng hợp)