Hội nghị những người viết văn trẻ toàn quốc lần IX: Kỳ vọng người trẻ dấn thân

Hội nghị những người viết văn trẻ toàn quốc lần IX-2016 vừa kết thúc sau hai ngày diễn ra (28 và 29/9 tại Bảo tàng Văn học Việt Nam, Hà Nội), với sự tham dự của hơn 100 đại biểu văn chương trẻ đến từ các tỉnh thành trong cả nước.

Những thông tin lùm xùm trước thềm hội nghị tạo nên bầu không khí không vui giữa Hội Nhà văn Việt Nam - ban tổ chức (BTC) và các hội nhà văn địa phương, cũng như những người viết trẻ. Cách làm mới của BTC năm nay (chọn sẵn danh sách đại biểu và gửi thẳng về ban tuyên giáo các tỉnh mà không thông qua hội địa phương) đã tạo nên những hiểu lầm, bức xúc. Vấn đề kinh phí tự túc cũng gây khó khăn cho nhiều cây bút trẻ, nhiều đại biểu vắng mặt tại hội nghị lần này.

Đoàn đại biểu Hội Nhà văn TP.HCM có 20 người (bao gồm cả danh sách bổ sung năm người sau đó) cũng chỉ tham dự được phân nửa. Bỏ qua những chuyện ngoài văn chương như vậy, thì hội nghị những người viết văn trẻ toàn quốc lần IX là dịp để nhìn nhận lại diện mạo văn trẻ. Thái độ và sự tiếp cận, nỗ lực và những thách thức, cơ hội và sự dấn thân, niềm tin và sự kỳ vọng, chia sẻ và góp nhặt trải nghiệm trên hành trình chữ nghĩa.

Đại biểu văn trẻ tham quan Bảo tàng Văn học Việt Nam trong khuôn khổ hội nghị

Hội nghị những người viết văn trẻ toàn quốc (tổ chức 5 năm/lần), từ lần đầu tiên đến nay đã qua nhiều thế hệ nhà văn. Ngọn lửa văn chương ấy vẫn tiếp tục được trao truyền sứ mệnh tiếp nối cho thế hệ những người cầm bút trẻ.

Năm nay đã thấy những tên tuổi đáng kỳ vọng: Cao Nguyệt Nguyên, Minh Moon, D. (bút danh của Dương Liên Trang Nhã), Lê Vũ Trường Giang (Huế), Phan Duy (Cần Thơ)… Bên cạnh đó là những cây bút đã khẳng định được mình trên văn đàn: Nguyễn Văn Học, Võ Thu Hương, Văn Thành Lê, Khánh Liên, Phan Tuấn Anh, Nông Quốc Lập, Kiều Duy Khánh, Nguyễn Mạnh Hảo, Trương Anh Quốc, Ngô Thúy Nga, Trương Thanh Thùy…

Nhà thơ Hữu Thỉnh - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam nói rằng hội nghị những người viết văn trẻ toàn quốc lần IX là hình ảnh thu nhỏ của đội ngũ những người viết trẻ trong những năm qua. “Văn chương là câu chuyện của tài năng. Chính những người trẻ đã cùng làm nên diện mạo của văn chương trẻ những năm qua. Các bạn còn khai mở những cách viết sáng tạo hơn cả các nhà văn đi trước. Chúng tôi đã thấy lóe lên những tín hiệu của văn chương trẻ. Nhưng cũng hãy nhớ rằng, các trường phái không cứu được giá trị. Giá trị đích thực là khi nghệ thuật được nung chảy bằng nỗ lực, dấn thân để có thể mang đến những hình tượng, những thông điệp làm rung động lòng người” - nhà thơ Hữu Thỉnh truyền cảm hứng.

Tham dự lần này ngoài những cây bút văn xuôi, thơ, còn có sự tham gia của các dịch giả, các nhà phê bình trẻ: Nguyễn Hữu Huân, Thy Lan, Ngô Hương Giang, Phan Thanh Tâm... Họ đến hội nghị bằng tinh thần tích cực và mang theo nhiều trăn trở về sáng tạo của thế hệ mình, làm thế nào để định hình phong cách sáng tác mang bản sắc riêng, khai phá những đề tài gai góc của xã hội, chạm đến thân phận con người, cơ hội lan tỏa giá trị của tác phẩm…

Đại biểu của hai lĩnh vực có buổi tọa đàm Văn trẻ - nhập cuộc và sáng tạo, Thơ trẻ - truyền thống và cách tân trong ngày 29/9; cùng đêm thơ nhạc Bản hòa âm tháng Chín tối 28/9 bên hồ Thiền Quang.

Không nặng nề nhàm chán như nhiều cuộc hội nghị đọc tham luận, các cây bút có cuộc trao đổi với tinh thần cởi mở. Đêm thơ với những chia sẻ nối dài tình thần văn chương tích cực, nhiều cảm xúc.

Nhà văn Nguyễn Bình Phương - Trưởng ban Nhà văn trẻ Hội Nhà văn Việt Nam có cái nhìn lạc quan: “Người viết trẻ hôm nay đã có mặt trong mọi lĩnh vực, những biến động của đời sống xã hội. Đó cũng chính là thái độ nhập cuộc đáng khuyến khích và trân trọng. Họ có mặt ở Trường Sa, họ lên biên giới, về vùng sâu vùng xa… Những tác phẩm hay đã ra đời. Họ kiến tạo nên những giọng điệu của riêng mình và góp thành dòng chảy văn trẻ đa dạng”.

Thế hệ đi trước như nhà thơ Vũ Quần Phương, Nguyễn Quang Thiều, nhà văn Chu Lai… đã đến với hội nghị bằng những đánh giá và trao gửi kỳ vọng chân tình.

Cây bút trẻ Trần Thị Kim Nhiên (sinh năm 1993, đại diện từ Cần Thơ) lần đầu tiên tham dự hội nghị những người viết văn trẻ, bày tỏ: “Tôi thật sự rất vui mừng được gặp gỡ những đàn anh đàn chị, có cùng niềm đam mê văn chương và cũng là những người mình từng yêu mến, ngưỡng mộ. Tôi có dịp gặp cả những tác giả chỉ biết qua tác phẩm trước đó như nhà văn Hồ Huy Sơn, Phương Huyền, Nguyễn Thị Kim Hòa… Tôi được học hỏi rất nhiều”.

Nhà văn Đỗ Nhật Phi - giải nhất cuộc vận động sáng tác Văn học tuổi 20 lần V, bày tỏ sự hào hứng lớn nhất của anh là được gặp gỡ những bạn văn chỉ biết qua tác phẩm. Được giao lưu với bạn viết khắp mọi vùng miền cũng là tinh thần chung của nhiều đại biểu tham dự hội nghị.

Văn chương là con đường sáng tạo của cá nhân, hội nghị chỉ là dịp để “giao lưu vui chơi” theo cách nghĩ của nhiều người. Nhưng trong sự "vui chơi" đó là cảm hứng tích cực được trao truyền, tiếp thêm sức mạnh và cũng là ý thức trách nhiệm của người cầm bút.

Đội ngũ tham dự hội nghị là lực lượng sáng tác nòng cốt và những cây bút triển vọng của văn chương các vùng miền. Ý thức về sự dấn thân sáng tạo, trách nhiệm và bản lĩnh chính là điều quý giá nhất mà người trẻ nhận được từ hội nghị lần này. Chính người trẻ cũng phải đặt mình trước thách thức giữa những lựa chọn: văn chương chính thống hay văn chương thị trường; nhận về những đánh giá thẳng thắn: văn trẻ thiếu sự dấn thân, thiếu tác phẩm đỉnh cao, không có sức quyến rũ, rơi vào cái tôi nhỏ bé, không tạo được sự lan tỏa…

Vấn đề “văn chương thị trường” cũng được trao đổi, nhưng tiếc là vắng mặt đại diện của dòng văn học này. Nhà văn Nguyễn Xuân Thủy, Ban Văn trẻ Hội Nhà văn Việt Nam nói rằng một số cây bút trẻ có sách bán chạy cũng được mời tham dự với tư cách đại biểu chính thức: “Cánh cửa hội nghị mở ra cho tất cả những cây bút trẻ có tiềm năng, tham dự hay không là quyền của các bạn”.

Tiểu Quyên