Học sinh nghiên cứu khoa học: Hãy trao cho các em sự hồn nhiên nhất!

Học sinh "được" gì khi tham gia nghiên cứu khoa học

Nhiều năm hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học (NCKH), thầy Đỗ Quốc Anh Triết - Giáo viên Tin học, Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong - đánh giá, điều quan trọng nhất mà NCKH mang đến cho học sinh là tạo sân chơi, môi trường để các em mạnh dạn, tự tin, vượt qua giới hạn của bản thân tìm cách giải quyết những vấn đề trong cuộc sống.

NCKH giúp mở ra thêm những định hướng, cơ hội nghề nghiệp cho học sinh

"Với tôi, cuộc thi không chỉ là sân chơi mà đã đem đến thêm nhiều cơ hội cho học sinh mình. Các em đến với khoa học, trước hết bằng niềm ham thích, mong muốn dùng kiến thức, hiểu biết của mình để giải quyết những tồn tại trong cuộc sống dưới góc nhìn của các em. Sự hỗ trợ của giáo viên giúp các em giữ được ngọn lửa đó. Từ đó, mở ra thêm những cơ hội cho các em, nhiều em đã nhận được các học bổng danh giá tại các trường đại học lớn trên thế giới. Thậm chí, cả khi không đạt các giải thưởng trong cuộc thi, nhiều em vẫn tiếp tục theo đuổi niềm say mê NCKH của mình ở bậc đại học, phát triển các cơ hội nghề nghiệp"- thầy Triết chia sẻ.

Xác định NCKH là "học đi đôi với hành", để học sinh ứng dụng kiến thức sách vở vào giải quyết các vấn đề cuộc sống, nhiều năm nay, Trường THPT Trần Khai Nguyên (quận 5) theo đuổi mô hình đưa NCKH vào môn học thông qua hội chợ khoa học. Mỗi năm, hội chợ thu hút trên dưới 100 sản phẩm, mô hình từ đề tài nghiên cứu của học sinh.

"Dù đơn giản hay "cao siêu" nhưng quan trọng là các em tự vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tự mình tìm hiểu và học được thêm nhiều kiến thức liên quan đến lĩnh vực mình ham thích, định hướng hướng đi sau này ở trường đại học. Đây là kỳ vọng lớn nhất mà nhà trường hướng tới qua sân chơi NCKH" - thầy Ngô Hùng Cường - Phó hiệu trưởng nhà trường bày tỏ.

Không nặng nề chỉ tiêu, giải thưởng

Tại Trường THCS Tân Tạo A (Q.Bình Tân), phong trào NCKH được khơi lên trong học sinh thông qua câu lạc bộ (CLB) Em yêu khoa học. Nhiều ý tưởng, giải pháp, mô hình mang tính ứng dụng thực tiễn đã được học sinh trong CLB phát triển.

Hiệu trưởng nhà trường, thầy Phan Thanh Phương thông tin, từ năm 2018, các đề tài thúc đẩy công tác bảo vệ môi trường do học sinh nhà trường nghiên cứu xuất phát từ thực tế môi trường sống của các em đã được đánh giá rất cao, như đề tài thùng rác nổi trên sông, hàng rào chắn giảm thiểu tai nạn giao thông. 

"Ở lứa tuổi 14, 15 khi khơi lên trong các em niềm yêu thích NCKH đã bước đầu giúp các em có những say mê "dài hơi" sau này, tác động trực tiếp đến quá trình định hướng nghề nghiệp của học sinh. Đây cũng là mục tiêu mà sân chơi NCKH trong học sinh đang được nhà trường hướng tới, làm sao kéo được các em NCKH với sự yêu thích, vui vẻ, để các em ứng dụng chính những kiến thức bài học vào cuộc sống chứ không quá đặt nặng về giải thưởng"- thầy Phương nói.

Học sinh TPHCM thực tế tại một trường mầm non để thực hiện đề tài nghiên cứu

Nhìn nhận STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) là nền tảng để khơi lên yêu thích cũng như phát triển đam mê NCKH ở học sinh, nhiều năm nay quận 3 đẩy mạnh đưa STEM vào giảng dạy ở các cấp học, khối lớp.

Tiến sĩ Phạm Đăng Khoa- Trưởng phòng GD-ĐT quận 3 chia sẻ, STEM đi từ những mô hình đơn giản, cơ bản ứng dụng kiến thức bài học vào thực tế như làm đèn học, làm đèn pin từ vật liệu tái chế, sản phẩm chống gù lưng cho học sinh nhưng thông qua đó từng bước hình thành trong học sinh tư duy giải quyết vấn đề, là bước đệm thúc đẩy đam mê cho học sinh NCKH.

Ông khẳng định: Giáo viên không thể làm thay được bởi tư duy, góc nhìn của giáo viên sẽ khác với học sinh. Giáo viên chỉ có thể hướng dẫn, định hướng các em phát triển sâu đề tài. Trong cuộc thi NCKH, quận không áp đặt chỉ tiêu lên các trường mà phát triển như một sân chơi thực chất, với những đề tài gần gũi mà các em có thể dùng những kiến thức mình đã học cùng sự định hướng của giáo viên để triển khai.

Quốc Trung