Học cách làm vườn của người Pháp dành cho người ở phố thị

07/10/2023 - 07:58

PNO - Cách làm vườn này bắt đầu ở Pháp vào thế kỷ 16 giúp nâng cao năng suất ở khu vườn diện tích nhỏ.

LÀM VƯỜN CHUYÊN SÂU CỦA PHÁP LÀ GÌ? Tục lệ này bắt đầu ở Pháp vào thế kỷ 16 khi những khu vườn thương mại nhỏ cung cấp cho các thành phố trái cây và rau quả tươi. Với phương pháp này, nông dân có thể cung cấp đủ sản phẩm cho một lượng lớn dân số trên một diện tích đất tương đối nhỏ. Theo thời gian, cách làm này ngày càng phổ biến và lan tới Hoa Kỳ, nơi người làm vườn Alan Chadwick bắt đầu một khu vườn thâm canh kiểu Pháp tại Đại học California vào năm 1967.
1. Làm vườn chuyên sâu của Pháp là gì? Phương pháp làm vườn này bắt đầu ở Pháp vào thế kỷ 16 khi những khu vườn thương mại nhỏ cung cấp cho các thành phố trái cây và rau quả tươi. Với phương pháp này, nông dân có thể cung cấp đủ sản phẩm cho một lượng lớn dân số trên một diện tích đất canh tác tương đối nhỏ. Theo thời gian, cách làm này ngày càng phổ biến tại Pháp và du nhập sang nhiều quốc gia khác.
Mặc dù là một phương pháp làm vườn cổ xưa nhưng phương pháp này có thể dễ dàng được áp dụng trong các khu vườn hiện đại . Kỹ thuật này tuyên bố có thể sản xuất gấp bốn lần số lượng sản phẩm trên một mẫu Anh với một nửa lượng nước tiêu thụ.
Mặc dù cổ xưa nhưng phương pháp này có thể dễ dàng được áp dụng trong các khu vườn hiện đại. Rất nhiều nghiên cứu cho thấy, việc áp dụng kỹ thuật canh tác này giúp người làm vườn nâng sản lượng một khu vườn lên ít nhất 3 lần.
Kat Aul Cervoni , nhà thiết kế cảnh quan và người sáng lập của Staghorn NYC và The Tu luyện bởi Kat.  Kat cho biết: “Đặc điểm nổi bật của phong cách làm vườn chuyên sâu kiểu Pháp là cây được trồng gần nhau, xếp thành hàng cao dần (thường cách nhau 6 inch) theo hướng bắc-nam để tiếp xúc với ánh nắng mặt trời tối ưu”. 'Điều này đảm bảo rằng tất cả cây trồng trên luống sẽ nhận được lượng ánh sáng mặt trời trực tiếp vừa phải mỗi ngày bất kể chiều cao.'
Kat Aul Cervoni, nhà thiết kế cảnh quan và người sáng lập của Staghorn NYC cho biết: “Đặc điểm nổi bật của phong cách làm vườn chuyên sâu kiểu Pháp là cây được trồng gần nhau, xếp thành hàng cao dần theo hướng bắc-nam để đảm bảo rằng tất cả cây trồng sẽ nhận được lượng ánh sáng mặt trời mỗi ngày".
Christopher Satch cho biết: “Mặc dù phương pháp làm vườn chuyên sâu của Pháp thường gắn liền với các luống cao, nhưng đó là phương pháp vận dụng đất và lựa chọn cây trồng để tối đa hóa năng suất trong một không gian nhỏ hơn”.
Christopher Satch cho biết: “Phương pháp làm vườn chuyên sâu của người Pháp thường gắn liền với chậu, nhưng bạn có thể áp dụng với các cây trồng trực tiếp ra đất và đều có cùng hiệu quả".
LÀM THẾ NÀO ĐỂ BẮT ĐẦU MỘT KHU VƯỜN CHUYÊN SÂU KIỂU PHÁP 1. ĐÀO ĐÔI Tỏi mọc trong đất  (Tín dụng hình ảnh: Getty Images) Trước khi bắt đầu vườn rau hoặc vườn trái cây nhỏ của bạn, hãy bắt đầu bằng việc chuẩn bị đất. Dọn sạch cỏ dại và mảnh vụn, sau đó dùng tay đào để đất thoát nước tốt và thoáng khí.   Christopher cho biết: “Phân được bón vào đất khoảng một tháng trước khi trồng, thường được thêm vào bằng cách đào kép – một kỹ thuật loại bỏ một lớp đất, sau đó làm thoáng khí lớp đất bên dưới bằng một cây chĩa”. ‘Đất sau đó được trộn đều và trả lại (nếu đào nhiều hàng thì hàng sau dùng để lấp mặt hàng trước sau khi sục khí).’
2. Làm thế nào để bắt đầu một khu vườn chuyên sâu kiểu Pháp?
Xới đất hai lần: LÀM THẾ NÀO ĐỂ BẮT ĐẦU MỘT KHU VƯỜN CHUYÊN SÂU KIỂU PHÁP 1. ĐÀO ĐÔI Tỏi mọc trong đất (Tín dụng hình ảnh: Getty Images) Trước khi bắt đầu vườn rau hoặc vườn trái cây nhỏ của bạn, hãy bắt đầu bằng việc chuẩn bị đất. Dọn sạch cỏ dại và mảnh vụn, sau đó dùng tay đào để đất thoát nước tốt và thoáng khí. Christopher cho biết: “Phân được bón vào đất khoảng một tháng trước khi trồng, thường được thêm vào bằng cách đào kép – một kỹ thuật loại bỏ một lớp đất, sau đó làm thoáng khí lớp đất bên dưới bằng một cây chĩa”. ‘Đất sau đó được trộn đều và trả lại (nếu đào nhiều hàng thì hàng sau dùng để lấp mặt hàng trước sau khi sục khí).’
Chuẩn bị đất thật kỹ: Trước khi bắt đầu vườn rau hoặc vườn trái cây nhỏ của bạn, hãy bắt đầu bằng việc chuẩn bị đất. Đầu tiên là dọn sạch cỏ dại, rễ cây rồi dùng xẻng nhỏ, xới đều đất tạo tơi, xốp, thoáng khí.  
Christopher cho biết: “Phân được bón vào đất khoảng một tháng trước khi trồng, thường được thêm vào bằng cách đào kép – một kỹ thuật loại bỏ một lớp đất, sau đó làm thoáng khí lớp đất bên dưới bằng một cây chĩa”. ‘Đất sau đó được trộn đều và trả lại (nếu đào nhiều hàng thì hàng sau dùng để lấp mặt hàng trước sau khi sục khí).’
Sau khoảng 5 ngày, thêm phân hữu cơ, phân chuồng... vào đất, trộn đều, tưới nước và để phân tự hoai ít nhất 15 ngày. Nếu dùng giá thể đất vừa trộn phân quá sớm, phân đang phân hủy, có thể tỏa nhiệt, dẫn đến đất bị nóng, ảnh hưởng đến bộ rễ non, nhỏ của cây.
2. GIƯỜNG NÂNG Bạn cần chuẩn bị luống cao bên cạnh cho cây trồng của mình. Bạn có thể làm luống hoặc thậm chí đào đất để tạo thành một khu vực trồng cây cao 3-5 inch. Một luống Hugelkultur sẽ rất hiệu quả.  Kat cho biết: “Lưới cao là một phần quan trọng của phương pháp vì chúng đảm bảo thoát nước tối ưu, độ nén đất tối thiểu và cũng tận dụng được khả năng tiếp xúc nhiều hơn với ánh sáng mặt trời - nghĩa là ấm hơn, hạt nảy mầm và phát triển nhanh hơn”. 'Điều quan trọng là đất trên luống không bao giờ được nén chặt, vì vậy tuyệt đối không nên bước lên luống.'  Tuy nhiên, hãy nhớ rằng khí hậu và khu vực bạn đang ở cũng sẽ quyết định loại giường bạn cần làm.  Chris nói: “Thật vậy, ở những vùng có khí hậu ẩm ướt hơn, luống có thể được nâng cao lên”. ‘Trong những môi trường khô cằn hơn, các luống có thể chìm xuống để thu thập tốt hơn lượng nước mưa ít ỏi có được.’
Chuẩn bị luống đất/ chậu cây: Nếu trồng trực tiếp ra đất, bạn nên chuẩn bị những luống đất cao từ 3-5cm. Trong trường hợp bạn dùng chậu, thùng xốp, thùng nhựa hay các loại kệ thiết kế dành cho khu vườn ban công, vườn nhỏ, bạn có thể bỏ qua công đoạn này. 
3. TRỒNG ĐỒNG HÀNH hoa hướng dương với cây sen cạn và cúc vạn thọ  (Tín dụng hình ảnh: Tương lai) Một nền tảng quan trọng khác của phương pháp làm vườn chuyên sâu kiểu Pháp là trồng xen kẽ - một phương pháp bao gồm việc kết hợp nhiều loại cây khác nhau trong cùng một không gian để giúp trồng nhiều hoa đẹp hơn.  Christopher nói: “Trồng xen (trồng nhiều loại cây trồng) và trồng đồng hành đều được sử dụng trong phương pháp làm vườn thâm canh của Pháp và được chọn riêng cho phù hợp với môi trường, nhưng cũng phải bổ sung hoặc đồng hành với nhau”. 'Ví dụ, cây có rễ dài sẽ được trồng với cây có rễ ngắn, hoặc trồng chậm với cây mọc nhanh, hoặc cao với cây ngắn, v.v. Một quy tắc cần tuân theo là các cây không được đâm vào nhau mà phải được đặt cách nhau một cách lý tưởng ở nơi khi trưởng thành, lá của tất cả các cây chỉ cọ xát hoặc chạm vào nhau. Điều này che bóng cho đất, giữ ẩm và ngăn chặn cỏ dại mới bằng cách cản ánh nắng mặt trời vào đất để chúng khó nảy mầm hơn.'  Kat nói: “Một điều cần lưu ý là Làm vườn chuyên sâu kiểu Pháp đòi hỏi kiến ​​thức sâu rộng về các loại thực vật cũng như thói quen và mô hình phát triển của chúng vì chúng được sắp xếp theo kiểu trồng đồng hành để tối ưu hóa sự tăng trưởng và sản xuất qua các mùa”. ‘Ví dụ, các loại rau phát triển thấp và rễ nông được trồng xen kẽ với những cây cao hơn, rễ sâu vì chúng có thể cùng tồn tại và phát triển gần đó.’
Trồng đồng hành và trồng xen kẽ là hai nền tảng quan trọng của phương pháp làm vườn chuyên sâu kiểu Pháp. Christopher nói: “Trồng xen (trồng nhiều loại cây) và trồng đồng hành đều được sử dụng trong phương pháp làm vườn thâm canh của Pháp. Ví dụ, cây có rễ dài sẽ được trồng với cây có rễ ngắn, hoặc cây phát triển trồng chậm với cây mọc nhanh, hoặc cây cao với cây thấp... sao cho mỗi cây đều có đủ không gian để phát triển".
4. TRỒNG BẪY Khi tìm cách thiết kế một khu vườn nhỏ bằng phương pháp này, hãy suy nghĩ kỹ về việc trồng cây bằng bẫy.  Christopher cho biết: “Trồng bẫy được sử dụng để thu hút sâu bệnh tránh xa cây trồng của bạn – nó liên quan đến việc trồng ở các góc hoặc bên cạnh vườn”. 'Những cây này xua đuổi sâu bệnh để chúng tấn công cây đó hơn những gì bạn đang cố gắng trồng. Ví dụ, những người làm vườn trồng hoa hồng cũng trồng hoa phong lữ/pelargonium có mùi thơm bên cạnh hoặc cách xa hoa hồng một chút để xua đuổi bọ Nhật Bản tránh xa hoa hồng. Khi bọ cánh cứng Nhật Bản bị thu hút và bắt đầu nhai những cây pelargonium, chúng sẽ bị nhiễm độc và bất động trong vài giờ, điều này tạo điều kiện cho các loài chim tìm thấy chúng và ăn thịt chúng.'
Trồng cây gia vị/thảo mộc/hoa có nhiều tinh dầu quanh chậu cây hay luống cây giúp những cây rau hay trái cây không bị sâu, bọ, ốc sên tấn công. Ví dụ, khi bạn trồng xà lách hay các loại cải, bạn có thể trồng các loại hoa vạn thọ, các loại thảo mộc xung quanh... sâu bọ và ốc sên không thích vị cay của tinh dầu từ các loại cây này nên sẽ không đến gần.
5. LUÂN CANH CÂY TRỒNG Để có một sân sau hoặc sân vườn khỏe mạnh, phát triển mạnh mẽ , việc thực hành luân canh cây trồng là điều bắt buộc. Điều này sẽ thúc đẩy sức khỏe của đất, cân bằng dinh dưỡng và sẽ cho phép kiểm soát sâu bệnh. Một điều cần lưu ý là việc thực hành này có thể trở nên hơi khó khăn trong phương pháp Làm vườn chuyên sâu kiểu Pháp vì bạn có ít không gian hơn để di chuyển cây trồng xung quanh.
Luân canh cây trồng sẽ thúc đẩy sức khỏe của đất, cân bằng dinh dưỡng và sẽ cho phép kiểm soát sâu bệnh. 
ƯU ĐIỂM CỦA VIỆC LÀM VƯỜN CHUYÊN SÂU KIỂU PHÁP Cận cảnh rau diếp và hẹ mọc trên luống cao  (Tín dụng hình ảnh: Alamy) Phương pháp này có tác dụng cực kỳ tốt đối với các loại vườn nhưng đặc biệt là những khu vườn nhỏ .  Kat cho biết: “Một trong những ưu điểm lớn nhất của phương pháp này là những khu vườn nhỏ vẫn có thể mang lại năng suất cao, vì vậy đây là một phương pháp đặc biệt tốt cho những khu vườn đô thị”. 'Phương pháp này cũng hỗ trợ việc trồng cây liên tiếp để đảm bảo rằng khu vườn liên tục tạo ra nhiều loại thực phẩm đa dạng trong suốt mùa sinh trưởng. Nó tập trung vào hiệu quả, đặc biệt là đối với nước. Mật độ trồng cây tạo ra một lớp tán lá bao phủ đất, tạo ra một loại hiệu ứng nhà kính cách nhiệt. Điều này giúp điều chỉnh độ ẩm và nhiệt độ của đất để duy trì độ ổn định cao hơn trong suốt chu kỳ sinh trưởng của rau. Ngoài ra, độ ẩm và độ ấm nhất quán là hai yếu tố quan trọng để tạo ra những sản phẩm đặc biệt thơm ngon và phong phú. Sự không nhất quán trong các yếu tố này là nguyên nhân có thể khiến cây bắt đầu đi gieo hạt,
Ưu và nhược điểm của việc làm vườn chuyên sâu kiểu Pháp: Kat cho biết: “Một trong những ưu điểm lớn nhất của phương pháp này là những khu vườn nhỏ vẫn có thể mang lại năng suất cao, vì vậy đây là một phương pháp đặc biệt tốt cho những khu vườn đô thị”. 
NHƯỢC ĐIỂM CỦA VIỆC LÀM VƯỜN CHUYÊN SÂU KIỂU PHÁP Không còn nghi ngờ gì nữa, kiểu làm vườn này đòi hỏi lao động chăm chỉ và một chút kinh nghiệm. Bạn hẳn đã có ý tưởng tốt về tốc độ tăng trưởng của cây, điều kiện sinh trưởng, nhu cầu chăm sóc và lịch trình thu hoạch. Bạn cũng cần những công cụ chất lượng cao ( dụng cụ làm vườn bằng đồng có thể giúp đất của bạn tốt hơn), đặc biệt ở những nơi có đất sét cứng.
Nhược điểm: Kiểu làm vườn này đòi hỏi lao động chăm chỉ và kinh nghiệm - khó khăn cho người không có nhiều thời gian.

An Huỳnh (theo L.E)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI