Hoang tưởng ghen tuông

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến chứng hoang tưởng. Tựu trung có ba nguyên nhân chính: nguyên nhân thực thể (xuất hiện ở những người sử dụng chất gây nghiện: rượu, các chất ma túy, nhất là hàng đá); do bị chấn động tâm lý mãnh liệt và nguyên nhân nội sinh, tức di truyền.

Hoang tưởng ghen tuông là thể hay gặp, tuy nhiên chưa có số liệu thống kê. Rối loạn của hoang tưởng được xây dựng trên cơ sở cho rằng vợ / chồng hoặc người yêu của mình hẹn hò, quan hệ bất chính. Niềm tin này không có cơ sở thực tế; suy diễn trên cơ sở sai lầm của các bằng chứng mà bệnh nhân cho là rõ rệt, được chọn lọc theo phán quyết của hoang tưởng. Bệnh nhân có hoang tưởng ghen tuông thường hành hạ vợ/chồng hoặc người yêu.

Hoang tưởng ghen tuông có thể là một triệu chứng của bệnh lý tâm thần phân liệt, nhưng có một tỷ lệ cao là tình trạng loạn thần do rượu. Việc sử dụng rượu lâu ngày sẽ gây biến đổi chức năng của bộ não, biến đổi sinh hóa não dẫn đến hoang tưởng ghen tuông. Ban đầu, những ý tưởng ghen tuông chỉ có khi bệnh nhân say rượu, về sau những ý tưởng này trở nên bền vững và xuất hiện cả khi bệnh nhân không uống rượu.

Việc phát hiện những trường hợp ghen có tính chất bệnh lý là rất khó, đòi hỏi phải có nhiều thông tin, bằng chứng chính xác và đáng tin cậy từ người thân bệnh nhân. Mặt khác, ghen “nhẹ nhàng” là một chuyện vẫn thường hay gặp trong cuộc sống thường ngày. Vì vậy, khi phát hiện những trường hợp nghi ngờ, cần phải có sự tư vấn của các nhà chuyên môn về tâm thần học để có thể phát hiện và điều trị kịp thời.

Đối với trường hợp của chị Y. T., chồng chị có nhiều rối loạn hành vi do hoang tưởng ghen tuông gây nên, cần phải nhập viện điều trị để bảo đảm an toàn cho chị và người thân. Tuy nhiên người mắc chứng này không bao giờ thừa nhận mình bệnh, không chịu đi chữa bệnh hay tự giác uống thuốc nên rất khó thuyết phục bệnh nhân hợp tác. Khi cần thiết, gia đình nên phối hợp với các cơ quan chức năng để cưỡng chế vào viện.

Điều trị hoang tưởng ghen tuông có hiệu quả rất cao nếu kết hợp các liệu pháp hóa dược (sử dụng các loại thuốc an thần kinh) và tâm lý gồm liệu pháp tâm lý cá nhân, liệu pháp nhận thức, liệu pháp hành vi và liệu pháp tâm lý gia đình. Liệu pháp tâm lý có vai trò rất quan trọng trong giai đoạn ngoại trú, nhằm xác lập niềm tin hợp lý cho bệnh nhân. Người yêu, bạn đời là nhân tố ảnh hưởng rất lớn đối với sự chuyển biến của bệnh nhân.

Ngay từ buổi đầu chung sống với nhau các cặp vợ chồng cần xây dựng lòng chung thủy, hiểu nhau, nhất là khi một trong hai người làm việc trong môi trường nhạy cảm dễ dẫn đến ngờ vực. Trong hành trình hôn nhân, cần xây dựng các mối quan hệ trong sáng, có thể tiếp xúc, gặp gỡ bạn của nhau và biến thành bạn chung của cả vợ chồng. Điều cực kỳ quan trọng là đừng để chìm ngập trong rượu bia, gây tổn thương chức năng của não, dẫn đến những hành vi mất kiểm soát.

BS NGUYỄN VĂN CA
(Phó khoa Tâm thần kinh, Bệnh viện 175)