Hoàng đế Akihito và những nỗ lực đưa hoàng gia Nhật Bản đến với người dân, thế giới

Các chuyến thăm của hoàng đế 85 tuổi để an ủi những người bị ảnh hưởng bởi thiên tai và những người sống sót sau Thế chiến II, cũng như những năm tháng tiếp xúc với bộ phận dân cư chịu thiệt thòi như bệnh nhân mắc bệnh phong, đánh dấu sự thay đổi lớn về vai trò của Nhật hoàng.

Những tương tác cá nhân của ông được coi là động thái mang tính biểu tượng của hoàng đế nhằm chữa lành vết sẹo từ quá khứ của Nhật Bản.

Nhật hoàng Akihito và Hoàng hậu Michiko bắt đầu một cuộc diễu hành tại Cung điện Hoàng gia ở Tokyo năm 1990.

Hoàng đế nói trong bài phát biểu vào tháng 8/2016 khi lần đầu tiên công khai ý muốn từ chức: "Đối với tôi, nghĩa vụ đầu tiên và quan trọng nhất của hoàng đế là cầu nguyện cho hòa bình và hạnh phúc của tất cả mọi người. Đồng thời, tôi cũng tin rằng trong một số trường hợp, việc đứng bên cạnh người dân là điều cần thiết, lắng nghe tiếng nói và chia sẻ suy nghĩ của họ".

Hoàng đế và Chủ tịch Trung Quốc Dương Thượng Côn duyệt binh bên ngoài Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh vào ngày 23/10/ 1992.

Vào tháng 7/1991, chỉ hơn hai năm sau khi lên ngôi, cặp vợ chồng hoàng gia khiến công chúng giật mình khi quỳ xuống nói chuyện với những người bị ảnh hưởng bởi một vụ phun trào núi lửa lớn ở tỉnh Nagasaki, phía tây nam Nhật Bản.

Các hoàng đế ở Nhật Bản, từng được coi là thần thánh, không phải lúc nào cũng có những tương tác cá nhân như vậy trong quá khứ, và càng không bao giờ quỳ gối trước người dân.

Hoàng hậu Michiko an ủi một người sống sót sau trận động đất 7,3 độ richter tại trung tâm sơ tán ở Kobe vào tháng 1/1995.

Kể từ đó, hoàng đế và hoàng hậu đã thực hiện ít nhất hai chuyến thăm tới 47 quận của Nhật Bản, đặc biệt là sau những thiên tai lớn.

Vào tháng 1/1995, cặp vợ chồng đã đến tỉnh Hyogo để động viên những người bị ảnh hưởng bởi trận động đất Hanshin.

Vào tháng 11/2004, họ đến tỉnh Niigata ngay sau khi một trận động đất mạnh làm rung chuyển khu vực và đi đến vùng đông bắc Nhật Bản, bị tàn phá bởi trận động đất và sóng thần lớn vào tháng 3/2011, kèm theo cuộc khủng hoảng hạt nhân tại nhà máy điện Fukushima Daiichi.

Hoàng đế và hoàng hậu nhảy cùng các học sinh mẫu giáo ở khu Shinagawa, Tokyo vào ngày 7/5/2001.

Các chuyến thăm của hoàng gia vẫn tiếp tục ngay cả trong năm cuối cùng của triều đại Heisei, hoàng đế và hoàng hậu tìm cách an ủi những người chịu ảnh hưởng bởi mưa lũ ở quận Hiroshima, Okayama và Ehime, phía tây Nhật Bản.

Nhật hoàng Akihito thực hiện nghi thức thu hoạch hàng năm tại một cánh đồng lúa trong khuôn viên Cung điện Hoàng gia vào ngày 25/9/2002

Nhưng có lẽ mang tính biểu tượng nhất là cử chỉ cúi đầu của cặp đôi hoàng gia tại một vách đá Banzai bên bờ biển ở Saipan năm 2005, 60 năm sau khi Thế chiến II.

Trong cuộc chiến tranh, dưới danh nghĩa thể hiện lòng trung thành với hoàng đế Hirohito, nhiều binh lính và công dân Nhật Bản đã nhảy xuống từ vách đá thay vì đầu hàng lính Mỹ.

Hoàng đế và hoàng hậu cúi chào tại Vách đá Banzai lịch sử trên đảo Saipan ở Thái Bình Dương.

Hoàng đế Aikihito, 11 tuổi khi Nhật Bản bị đánh bại trong chiến tranh, được cho là mong muốn hòa bình sau khi thấy thủ đô bị san phẳng bởi các cuộc không kích của Mỹ.

Năm 1995, cặp đôi hoàng gia thực hiện một chuyến thăm đến Hiroshima và Nagasaki, nơi bị tàn phá bởi bom nguyên tử của Mỹ vào năm 1945, cũng như Okinawa, một trong những chiến trường đẫm máu nhất của cuộc chiến.

Hoàng hậu, ngồi bên cây đàn piano, mỉm cười khi hoàng đế chơi cello tại Cung điện Hoàng gia vào ngày 7/10/2005. Phía sau là công chúa Sayako Kuroda, con gái duy nhất của hai người.

Cả hai miệt mài thực hiện những chuyến hành trình nhằm chữa lành vết thương chiến tranh ở cả nước ngoài. Ngoài chuyến thăm Saipan năm 2005, họ đã thực hiện một chuyến đi tới Palau vào năm 2015 nhân kỷ niệm 70 năm kết thúc chiến tranh và một chuyến thăm khác đến Philippines vào năm 2016 để cầu nguyện cho tất cả người chết trong chiến tranh, bất kể quốc tịch.

Trong 30 năm trị vì, hoàng đế Akihito cùng với hoàng hậu đã viếng thăm tổng cộng 36 quốc gia, và trở thành hoàng đế Nhật Bản đầu tiên đến Trung Quốc.

Cặp vợ chồng Hoàng gia cúi đầu trước thị trấn bị tàn phá Minamisanriku, tỉnh Miyagi, vào ngày 27/4/2011, sau trận động đất và sóng thần xảy ra ở miền bắc Nhật Bản.

Sự gần gũi của cặp đôi hoàng gia với những người mắc bệnh mãn tính, vốn chịu đựng sự phân biệt đối xử suốt nhiều năm, cũng đánh dấu một khởi đầu mới từ quá khứ.

Vào ngày 4/10/2004, chiếc thuyền cao tốc chở hoàng đế và hoàng hậu đã dừng lại ở một hòn đảo nhỏ ở vùng biển Seto để cả hai dành một chút thời gian vẫy tay chào các cư dân của cơ sở chăm sóc bệnh nhân phong Seishoen do nhà nước điều hành Đảo Oshima.

Nhật hoàng Akihito dành thời gian với những người sống sót sau thảm họa kép tháng 3/2011 tại một nơi trú ẩn ở thành phố Soma, tỉnh Fukushima.

Chính phủ trung ương áp dụng "chính sách cách ly" cho bệnh nhân phong từ năm 1907 và buộc họ phải sống trong các cơ sở biệt lập trên cả nước, một chính sách tiếp tục cho đến năm 1996, khi chính phủ bãi bỏ luật chống bệnh phong.

Vào thời kỳ đỉnh cao vào những năm 1950, chính phủ đã tách riêng hơn 11.000 bệnh nhân vào các nhà điều dưỡng quốc gia.

Kể từ những ngày còn là hoàng tử và công chúa, cặp đôi đã dành khoảng nửa thế kỷ cho đến năm 2014 để thăm cư dân của 14 cơ sở chăm sóc bệnh nhân phong trên khắp Nhật Bản. Oshima Seishoen là cơ sở duy nhất họ không thể tiếp cận vì thiếu bến cảng để thuyền cập bờ.

Nhật hoàng Akihito tuyên bố ý định thoái vị tại Cung điện Hoàng gia vào tháng 8/2016.

Nhật hoàng Akihito nói trong một cuộc họp báo nhân dịp 10 năm trị vì rằng ông coi sự thông cảm với người khuyết tật, người già là một vai trò quan trọng đối với bản thân và hoàng hậu.

Hoàng hậu Michiko cũng cho biết rằng ngoài việc cung cấp hỗ trợ như vai trò của chính phủ, cặp đôi còn cung cấp "hỗ trợ tâm lý".

Cặp vợ chồng đến thăm hơn 500 cơ sở phúc lợi cho trẻ em, người già và những số phận không may khác, phản ánh rõ ý chí của hoàng đế "không nên chỉ nghĩ về người dân một cách trừu tượng, mà phải cảm nhận mỗi người ở vị trí dễ tổn thương của họ".

Họ cũng gặp gỡ những người mắc bệnh Minamata tại một cơ sở phúc lợi ở tỉnh Kumamoto, phía tây nam Nhật Bản, vào tháng 10/2013.

Căn bệnh này đặc trưng bởi sự tê liệt ở tay chân và khiếm khuyết về thị giác hình thành sau khi một nhà sản xuất phân bón đổ chất thải vào vịnh Minamata vào những năm 1950 và 1960. Các bà mẹ ăn thức ăn nhiễm độc sinh con mắc dị tật bẩm sinh.

Khoảng 1.800 người ở tỉnh Kumamoto và 500 người ở tỉnh Kagoshima đã được công nhận mắc bệnh Minamata.

Từ trái sang, Hoàng đế Akihito, Hoàng hậu Michiko, Thái tử Naruhito và Công nương Masako bắt đầu bữa tiệc mừng nửa năm tại Vườn Hoàng gia Akasaka của Tokyo vào ngày 9/11/2018.

Phản ánh về hành trình trị vì của mình, Hoàng đế Akihito nói trong một cuộc họp báo đánh dấu sinh nhật lần thứ 85 của ông vào tháng 12/2018: "Tôi xin cảm ơn từ tận đáy lòng, nhiều người đã chấp nhận và tiếp tục ủng hộ tôi như một biểu tượng của nhà nước".

"Tôi cũng rất biết ơn hoàng hậu, người đáng ra đã có một cuộc sống bình dị, nhưng đã chọn đi theo con đường này với tôi. Suốt hơn sáu mươi năm dài, Michiko tiếp tục phục vụ tận tụy cả gia đình hoàng gia và nhân dân Nhật Bản”.

Linh La (Theo Japan Today, Kyodo, Asia Nikkei)