“Hoa vẫn nở mỗi ngày”: Còn sống là còn hy vọng

Nền văn học hiện đại Pháp không chỉ nổi tiếng với những tác phẩm lãng mạn, mà những tác phẩm gai góc, khác thường, khi khai thác được những mặt trái vẫn có sức hấp dẫn riêng với bạn đọc. Với độc giả Việt Nam, sau Trong khi chờ Bojangles, Chuyện Sarah, mới đây, Hoa vẫn nở mỗi ngày của Valérie Perrin đã được giới thiệu như một đại diện mới nhất cho nền văn chương đầy tinh tế này.

Cuốn sách là câu chuyện xoay quanh nhân vật Violette Toussaint - người phụ nữ trung tuần sống mà như đã chết. Mọi chuyện khởi đầu không hề suôn sẻ với những bi kịch tuổi thơ, để rồi người phụ nữ ấy lớn lên, tìm được tiếng nói riêng và đi theo tiếng gọi của con tim mình.

Khi Léo được sinh ra, Violette cảm thấy bản thân như được tái sinh, những tưởng sẽ có một khởi đầu mới, thế nhưng những gì rơi xuống đời cô chỉ toàn bi kịch. Từ sự dần dần xa cách của chồng, đến mối quan hệ không thể hóa giải với bố mẹ anh, mà đỉnh điểm là trận hỏa hoạn đã cướp Léo ra khỏi đời cô...

Violette mang theo mình con tim rỉ máu, để trong một lần đến với nghĩa trang nơi chôn cất Léo, cô gặp người quản trang cũ, và cuộc đời từ đó xoay chuyển một cách không thể ngờ tới.

Ngoài việc sáng tác văn chương, Valérie Perrin cũng đồng thời là một nhiếp ảnh gia hậu trường và nhà biên kịch, nên những gì xuất hiện trong Hoa vẫn nở mỗi ngày đều hấp dẫn và tinh tế, đậm chất kịch sân khấu trong từng lớp màu của ảnh chụp phơi sáng. Từ cách chọn những nhân vật có tính cách và câu chuyện phần nào quen thuộc, đến việc sắp xếp mạch truyện một cách khéo léo, cuốn tiểu thuyết này không chỉ thu hút người đọc ở mặt cảm xúc, mà còn là động cơ, kết cấu, nhịp chảy - khiến không ai có thể đặt quyển sách xuống khi đã cầm nó trên tay.

Các nhân vật trong tiểu thuyết này được Valérie Perrin chọn lựa một cách phù hợp và có nhiều nét riêng. Cô vẽ nên vòng tròn an toàn với những nhân vật “kinh điển” của các vở kịch, khi người chịu trách nhiệm nâng đỡ cảm xúc là một bà mẹ, và hơn thế nữa, là một bà mẹ đau đớn vì mất con.

Để tăng thêm những khúc quanh của câu chuyện, đó còn là người chồng quyến rũ nhưng bội phản, là gia đình chồng không thể chấp nhận, là người bạn già, đàn ông cuốn hút, trẻ em ngây thơ… Một vũ trụ nhân vật thân quen nhưng rất hài hòa.

Trên nền móng những nhân vật ấy, câu chuyện dần được bóc tách như từng lớp vỏ của củ hành tây. Ở mỗi chặng khác nhau, nhiều khuôn mặt, nhiều câu chuyện dần dần hiện ra dưới nhiều góc nhìn. Điều Valérie làm được rất tốt là cô không đi theo hướng tuyến tính nhàm chán, vì những bi kịch hay câu chuyện này của Hoa vẫn nở mỗi ngày là không hiếm thấy, nhưng bằng sự sắp xếp lộn xộn, việc đảo góc nhìn, hay tháo gỡ từng nút thắt như những tiểu thuyết nặng về trinh thám, đã giữ chân người đọc với cuốn sách có dung lượng lớn này.

Vũ trụ nhân vật của Valérie đều là những nhân vật nhỏ bé và chịu nhiều tổn thương. Trong họ có một điểm chung là sự kìm nén, dằn vặt vẫn luôn xuất hiện thường trực. Họ sống trong hiện tại nhưng luôn nghĩ về quá khứ, để rồi mắc kẹt như thứ thuốc súng chuẩn bị châm ngòi từ khẩu đại bác. Họ vô vọng không thoát ra được, bởi quá khứ chính là chất độc đối với hiện tại, xem đi xét lại chính là chết đi một chút.

Ở “khu vườn của các linh hồn” đó, thế giới rộng mở ra ngoài câu chuyện, để từ đó ta thấy được những tình cảm đẹp, những điều giấu kín còn luôn tồn tại. Đó có thể là chuyến viếng thăm của các tình nhân bí mật, cũng có thể là chốn nương thân của các bà góa tìm lại cơ hội sau khi chồng chết, và cũng là nơi tìm đến cuối cùng của các linh hồn không còn ràng buộc. Nơi các lời hứa được thực hiện, nơi những bóng dáng thiên đường đã được toại nguyện, để rồi mỉm cười hạnh phúc.

Hy vọng sau những bi kịch luôn là điểm chung của văn chương Pháp, dường như đã trở thành tính cách và nét đặc trưng của đất nước này. Hoa vẫn nở mỗi ngày cũng không nằm ngoài dòng chảy ấy, khi từng chi tiết, câu chuyện dần dẫn ta về sự thật cốt lõi, để ta nhận ra rằng, phía cuối con đường luôn là ánh sáng ngập tràn hy vọng.

Đó có thể là sự chữa lành cùng với thời gian trong Violette, khi cô dần tìm được niềm vui và sự đồng cảm ở những người khác. Cũng có thể là những tháng hè khi trở lại biển Địa Trung Hải và cảm nhận được Léo vẫn luôn bên mình. Là Gabriel về với Irène, Sasha đi đến sông Hằng, chối từ chôn cất cùng với tình yêu ông đã dối lừa… Tất cả đều hướng về tương lai tươi sáng của tin yêu và hy vọng. Như một câu nói của người quản trang già: “Cuộc đời chúng ta là một tuyển tập những bất hạnh lớn lao, những hạnh phúc nhỏ nhoi và rồi đây, những niềm hy vọng”.

Trong chính địa hạt chết chóc của những linh hồn tưởng chừng mãi lìa xa nhau, là nơi mỗi người tìm về, thắp nên hy vọng như những đóa hoa nở chào ngày mới. Hoa vẫn nở mỗi ngày của Valérie Perrin đã trở thành cuốn sách bán chạy nhất nước Ý năm 2020, và đoạt giải thưởng danh giá Prix Maison de la Presse.

Ngô Minh