Hóa đơn nhà hàng từ 5 triệu đồng, thanh toán bằng thẻ có tiện lợi?

Đồng thời, việc thanh toán buộc phải dùng thẻ, với ngưỡng thanh toán qua máy POS có thể hạ xuống mức 5 triệu đồng (thay vì 20 triệu đồng như trước).

Trước mắt, quy định này sẽ áp dụng cho những nhà hàng lớn (có nhiều chi nhánh, hình thức bán theo kiểu chọn món), chưa áp dụng cho các quán ăn nhỏ lẻ, kinh doanh theo kiểu gia đình, sạp... 

Người tiêu dùng muốn tùy chọn; doanh nghiệp né... thuế

Ngày nay, nhiều người đã công nhận việc thanh toán bằng thẻ có nhiều tiện ích và cũng là xu hướng, nhưng đây là việc không nên… ép buộc bằng mệnh lệnh hành chính. Mỗi lần hội họp, tiệc tùng ở nhà hàng, hóa đơn thanh toán thường cũng trên 5 triệu đồng; nhưng việc cà thẻ sẽ gây phiền phức nếu mọi người muốn hùn nhau trả tiền. 

Mặt khác, quy định này tuy áp dụng tại TP.HCM nhưng sẽ gây khó cho nhiều khách hàng đến từ những tỉnh, thành khác, không quen dùng thẻ ngân hàng. 

Người dân sẽ phải dùng thẻ để thanh toán cho hóa đơn nhà hàng từ 5 triệu đồng?

Chị Thanh Thảo (Q.3) nêu ý kiến: "Rất khó ép người tiêu dùng (NTD) thanh toán qua thẻ, thành phố chỉ nên quy định các cửa hàng đều phải có máy POS để tiện cho NTD; vì hiện nay không chỉ trong ăn uống mà còn rất nhiều dịch vụ khác, khi xài trên 5 triệu đồng người dân vẫn trả bằng tiền mặt do không có máy để cà thẻ". 

Trong khi NTD vẫn muốn được lựa chọn thì các doanh nghiệp lại không mặn mà gì với quy định này. Chị Hoàng Thủy, chủ một cửa hàng kinh doanh món ăn Tây trên đường Lý Tự Trọng, Q.1, cho biết: "Nhà hàng của tôi vẫn chấp nhận thanh toán bằng thẻ nếu khách hàng có nhu cầu, không cộng thêm bất kỳ khoản thuế, phí nào. Tuy nhiên, khi bắt buộc phải áp dụng hình thức này, nếu khách không có thẻ thì chúng tôi giải quyết thế nào? Khách hàng là thượng đế, phải để thượng đế tự do lựa chọn. Là doanh nghiệp, điều tối kỵ là làm phật ý khách hàng vì họ sẽ... một đi không trở lại!”.

Thực tế, người Việt Nam, ngay cả người ở TP.HCM, đa số vẫn chưa có thói quen dùng thẻ, việc bắt buộc sẽ gây khó cho người kinh doanh. Thêm vào đó, cơ sở hạ tầng thanh toán qua thẻ hiện còn đang làm các chủ nhà hàng nhiều phen “thót tim”.

Bà Thu, chủ một spa tại Q.7, nêu lý do mình không mặn mà với hình thức thanh toán này là vì các ngân hàng thường tính phí thanh toán qua thẻ khá cao đối với chủ kinh doanh. Nếu khách hàng dùng thẻ, đặc biệt là thẻ visa hay master thì mức phí có thể lên đến 5%.  

Nhiều doanh nghiệp còn nói thẳng là không tán đồng việc bắt buộc khách hàng phải thanh toán qua thẻ vì doanh nghiệp không thể… lách thuế.

Không phải “chúng tôi muốn trốn thuế”, anh Nguyễn Đông A, chủ một chuỗi nhà hàng hải sản tại TP.HCM nói.

Theo anh, doanh nghiệp của anh đang áp dụng hình thức đóng thuế khoán (tự khai, cơ quan thuế kiểm tra và thu khoảng 8% số kê khai); sắp tới khi khách hàng thanh toán qua thẻ, cứ một đơn hàng trên 5 triệu đồng thì mất 8%-10% thuế, cộng với phí cà thẻ… thì doanh nghiệp chẳng còn gì để lời. Nếu tăng giá, khách bỏ nhà hàng thì chỉ có nước đóng cửa. 

Đi từ... ngọn

Theo tiến sĩ Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế, việc thanh toán bằng thẻ cần được khuyến khích vì đây là xu hướng chung của thế giới và tác động tốt đến việc tăng cường kiểm soát, có lợi cho cả đơn vị kinh doanh, NTD và cơ quan quản lý. Tuy nhiên, việc này chỉ nên khuyến khích chứ không thể bắt buộc, vì NTD có toàn quyền trả bằng tiền mặt.

“Cụ thể, thành phố cần phải thực hiện đồng bộ nhiều dịch vụ để giảm nhu cầu sử dụng tiền mặt, sao cho chỉ cần có thẻ là có thể thanh toán tất cả các khoản chi trong ngày, triệt tiêu dần thói quen mang theo tiền mặt. Thực tế hiện nay có nơi chấp nhận thanh toán thẻ, nơi lại không, vì vậy vẫn bất tiện cho những ai muốn thanh toán hoàn toàn bằng thẻ. Mặt khác, phải đồng thời nâng cấp cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện tốt nhất cho thanh toán thẻ, tránh tình trạng vẫn thường gặp như: máy POS bị hỏng, cúp điện, internet yếu...”, tiến sĩ Ánh nêu ý kiến. 

Ủng hộ việc thanh toán bằng thẻ nhưng chuyên gia thị trường Hồ Minh Chính cho rằng, TP.HCM cần có lộ trình và tiêu chí chọn lựa phù hợp. Cụ thể, ở dịch vụ  ăn uống, nhà hàng thì chỉ khoảng 30% đối tượng phù hợp để thí điểm thanh toán bằng thẻ,  căn cứ vào quy mô hoạt động, hình thức kinh doanh, doanh số… không thể áp dụng đại trà.

Nguyên do là chỉ có khách hàng của các nhà hàng sang trọng mới có nhiều người dùng thẻ, khách bình dân ít người sử dụng.

“Với thí điểm thanh toán bằng thẻ như trên, cơ quan thuế chỉ có thể kiểm soát được khoảng 30% việc kê khai thuế, xuất hóa đơn… vì còn tùy thuộc vào tính tự giác của NTD và các đơn vị kinh doanh. Họ không xài POS, không thanh toán thẻ thì cũng không thể ép họ được”, chuyên gia Chính phân tích.

Cũng theo ông Chính, việc hạ ngưỡng quy định không sử dụng tiền mặt, “hóa đơn kèm xổ số” cũng không phải là biện pháp hiệu quả khuyến khích NTD lấy hóa đơn khi mua hàng nhằm tăng cường quản lý thuế.

Quan trọng là nâng cao giáo dục, tuyên truyền và đẩy lùi tiêu cực trong giải quyết thanh toán thuế để doanh nghiệp tự giác đóng thuế.

“Đây là câu chuyện dài cần giải quyết từ gốc (từ chính quyền, cán bộ, cơ quan nhà nước phải đảm bảo tính minh bạch…); thí điểm buộc thanh toán bằng thẻ như thế này chỉ là đi từ ngọn, đi ngược, chắc chắn sẽ không có kết quả. 

Thế giới đã quen với việc dùng thẻ từ lâu, Việt Nam rồi cũng hướng tới xu hướng này nhưng chúng ta nên tính toán thực hiện từng bước, thí điểm trước tiên ở ngành ăn uống, dịch vụ cao cấp, nhà hàng lớn.

Vấn đề cần xem xét là khi thanh toán bằng thẻ, các bên liên quan phải trả thêm phí; nên ông Bùi Văn Nam - Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế - xác định: “Chúng tôi đang bàn với các hệ thống ngân hàng và các cơ quan liên quan để tính toán việc giảm bớt khoản phí này nhằm khuyến khích NTD thanh toán bằng thẻ. Từ đây, cơ quan thuế có thể kiểm soát công khai, minh bạch dòng tiền, tránh thất thu thuế vì có hệ thống máy chủ, cơ sở dữ liệu tập trung, nếu xảy ra vi phạm sẽ dễ dàng truy ra và xử lý”. 

Nguyễn Cẩm - Bảo Uyên