"Hóa chất vĩnh cửu" lan tràn trong nước trên toàn thế giới

Detlef Knappe, một nhà nghiên cứu tại Đại học Bang North Carolina, hướng dẫn sinh viên thu thập mẫu nước tại Đập William O. Huske ở Fayetteville, Bắc Carolina, vào năm 2021.

Hóa chất vĩnh cửu là một loại hóa chất do con người tạo ra, được gọi là chất per- và polyfluoroalkyl (PFAS) từ lâu đã được cảnh báo có trong đồ trang điểm, chỉ nha khoa và các sản phẩm dành cho kinh nguyệt, chảo chống dính và giấy gói thức ăn mang đi. Ngoài ra, nó cũng có trong áo mưa và thiết bị chữa cháy cũng như thuốc trừ sâu và cỏ nhân tạo trên các sân thể thao.

PFAS được cảnh báo là không bị phân hủy trong hàng trăm đến hàng ngàn năm. Mức độ tiếp xúc cao với một số hóa chất PFAS có liên quan đến mức cholesterol cao hơn, tổn thương gan và hệ miễn dịch, huyết áp cao và tiền sản giật khi mang thai, cũng như ung thư thận và tinh hoàn. Và nay, các nhà khoa học cũng đã tìm thấy chất này trong nước của chúng ta.

Một nghiên cứu mới trên hơn 45.000 mẫu nước trên khắp thế giới cho thấy khoảng 31% mẫu nước ngầm được thử nghiệm và kết quả cho thấy PFAS đã có trong hầu hết các nguồn nước.

Denis O'Carroll, giáo sư kỹ thuật dân dụng và môi trường tại Đại học New South Wales và là một trong những tác giả của nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Geoscience, cho biết phát hiện này đã gióng lên hồi chuông cảnh báo. "Không chỉ đối với PFAS, mà còn đối với tất cả các hóa chất khác mà chúng ta thải ra môi trường đều có trong nước".

Để thực hiện nghiên cứu của mình, O'Carroll và các đồng nghiệp đã tập hợp gần 300 nghiên cứu được công bố trước đây về PFAS trong môi trường. Những nghiên cứu này tập hợp 12.000 mẫu từ nước mặt - suối, sông, ao và hồ - và 33.900 mẫu từ giếng nước ngầm, được thu thập trong 20 năm qua.

Những mẫu này tập trung ở những nơi có nhiều nhà nghiên cứu môi trường hơn, bao gồm Hoa Kỳ, Canada, châu Âu, Úc và bờ biển Thái Bình Dương của châu Á.

O'Carroll cho biết các mẫu này cho thấy mức độ ô nhiễm cao hơn mức trung bình thực sự trên toàn cầu.

Trong số các quốc gia đã thực hiện nghiên cứu, Hoa Kỳ và Úc có nồng độ PFAS đặc biệt cao trong mẫu nước của họ.

Trong số các mẫu có sẵn, mức độ ô nhiễm cao nhất thường được tìm thấy ở gần những nơi như sân bay và căn cứ quân sự, những nơi thường xuyên sử dụng bọt có chứa PFAS để chữa cháy.

Khoảng 60% đến 70% mẫu nước ngầm và nước mặt gần các loại cơ sở này có mức PFAS vượt quá Chỉ số Nguy hiểm EPA, đo lường mức độ nguy hiểm của hỗn hợp một số hóa chất đối với sức khỏe con người và cũng vượt quá giới hạn trong quy định mới được đề xuất của EPA quy định về nước uống.

David Andrews, nhà khoa học cấp cao của Nhóm công tác môi trường cho biết nghiên cứu này thực hiện một công việc đáng ngưỡng mộ vì đã thu thập dữ liệu có sẵn và nêu bật mức độ ô nhiễm toàn cầu từ hóa chất PFAS. Tuy nhiên, Andrews nói thêm rằng mặc dù việc xử lý nước uống là quan trọng nhưng nó không giải quyết được toàn bộ vấn đề. Nghiên cứu của riêng ông đã chỉ ra rằng hóa chất PFAS cũng phổ biến trong động vật hoang dã.

"Một khi chúng được thải ra môi trường, việc làm sạch chúng là vô cùng khó khăn, thậm chí là không thể trong nhiều trường hợp. Chúng có thể được loại bỏ khỏi nước uống, nhưng giải pháp cuối cùng là không sử dụng chúng ngay từ đầu, đặc biệt là ở những nơi có những lựa chọn thay thế. Ví dụ: một số thương hiệu quần áo ngoài trời đang loại bỏ PFAS để chống thấm cho sản phẩm của họ và hướng tới các sản phẩm thay thế như silicon. Hoặc các nhà hàng thức ăn nhanh có thể bọc thức ăn bằng giấy đã được xử lý nhiệt để chống dầu mỡ hoặc bọc bằng nhựa không chứa PFAS... Điều quan trọng tôi muốn nói là, chúng ta cần cẩn thận với những gì chúng ta đưa vào môi trường" - ông nói.

Trọng Trí (theo New York Times)