Hoa atiso đỏ chữa bách bệnh hay chỉ giải nhiệt?

Ảnh minh họa: P. Huy

Chữa bách bệnh?

Các con đường tại TP.HCM như Tô Hiến Thành (Q.10), Lý Thường Kiệt, Trường Chinh (Q.Tân Bình), Điện Biên Phủ (Q.Bình Thạnh)… gần đây xuất hiện hàng loạt xe ba bánh với những núi hoa đỏ rực, cùng bảng hiệu: “Atiso đỏ giải độc, mát gan, đẹp da, trị các bệnh về gan”.

Tại điểm bán hoa atiso đỏ trên đường Lý Thường Kiệt (Q.Tân Bình) - người bán cho biết “Mua atiso về uống sẽ giải độc gan nhưng phải uống liên tục trong vòng một tháng mới mong tống hết độc tố trong cơ thể. Giá rẻ, chỉ 30.000đ/kg”.

Bông atiso đỏ ôm tròn như quả trứng, có năm cánh bao quanh nang, các cánh xòe ra rất đẹp. Bẻ thử một cánh thì thấy bên trong có hột màu trắng, cánh hoa chảy ra dịch đỏ, khi nếm thử có vị chua như giấm. Cũng theo người thanh niên này, hoa atiso đỏ được hái ở vùng núi Hà Tây. (Thật ra ở miền Tây hoặc quận ven TP.HCM cũng có cây hoa này). Anh bảo ở đó, người dân khi bị ho, viêm họng, cao huyết áp, tim mạch, thần kinh, mắc các bệnh về gan… không cần đi bác sĩ, chỉ sử dụng loại thảo dược quý này để trị.

Khi tràn xuống TP.HCM, nó trở thành cơn sốt. Mỗi ngày, người thanh niên này bán được từ 300 - 500kg. Chị Trâm (ngụ Q.10, TP.HCM), là khách quen của điểm bán này nói, chồng chị bị xơ gan cổ trướng. Chồng chị lúc trước uống thuốc Nam, thuốc Bắc cứ cằn nhằn vì thuốc đắng. Còn nước atiso đỏ có vị chua chua, khi bỏ đường, đá vào dễ uống. Ngoài ép lấy nước uống, chị còn đem nấu canh chua…

Mứt atiso đỏ hiện đang là món ăn hút khách

Hiện, hoa atiso đỏ không chỉ bày bán lề đường, xe đẩy; bảng hiệu không chỉ là những tấm bìa cạc tông, tấm xốp với những dòng chữ nguệch ngoạc mà đã vào các sạp chợ cùng những tấm panô in chữ bắt mắt. Ở chợ Thái Bình (Q.1, TP.HCM), tại gian hàng chuyên bán trái cây đặc sản Đà Lạt, ập vào mắt khách là một tấm panô to in hình hoa atiso đỏ cùng ly nước ép, với dòng chữ: “Hoa atiso đỏ, hạ huyết áp, mát gan, giảm béo…”.

Chị tiểu thương hướng dẫn: khi mua về tách bỏ hột, nếu ngâm đường làm sirô uống thì cứ 1kg hoa atiso cho 900g đường, sau bốn ngày sẽ có loại sirô ngon, mát, bổ. Ngoài ra có thể ép lấy nước uống, xay sinh tố, phơi khô làm trà, thay me nấu canh chua… Phụ nữ nên ăn nhiều để có vóc dáng đẹp, chỉ có lợi chứ không hại.

Trên các trang mạng, nhiều người chế biến hoa atiso đỏ thành mứt, đóng thành keo rồi rao bán. Nước cốt có quả atiso giá 90.000đ/hũ/kg, nước cốt không đường giá 100.000đ/hũ/kg, trà atiso khô giá 300.000đ/ kg (22kg atiso tươi thành 1kg khô), mứt atiso có giá 220.000đ/kg.

Còn các quán cà phê như Coco lover (Bàu Cát, Q.Tân Bình), Boulevard (Phan Xích Long, Q.Phú Nhuận), Eleven (Lê Anh Xuân, Q.1)… đều bổ sung atiso đỏ vào thực đơn nước uống với nhiều dạng như nước ép, sữa chua mứt atiso, nước sirô atiso, kem atiso… với giá từ 30.000- 55.000đ/ly. Một số điểm bán giải khát lề đường Điện Biên Phủ (Q.Bình Thạnh), Cộng Hòa, Trường Chinh (Q.Tân Bình)… cũng đang bán nước atiso đỏ cho khách với giá từ 7.000-15.000 đ/ly hoặc chai.

Không phải ai dùng cũng được

Khi đem hoa atiso đỏ đến hỏi các chuyên gia Đông y, chúng tôi được biết, đây còn gọi là cây bụp giấm (bụt giấm), hồng đài.

Trong từ điển Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS-TS Võ Văn Chi có ghi: Bụp giấm mọc rải rác trên các bãi hoang, ven đường hoặc trồng, nhiều ở Kon Tum, Gia Lai, Bình Thuận. Ngoài ra cây còn gặp ở Trung Quốc, Ấn Độ, Lào.