Hỗ trợ đồng đẳng giúp ngăn nguy cơ tự sát ở thanh thiếu niên

Sự giúp đỡ từ bạn bè đồng trang lứa

Trong nhiều năm, Mary Lawal (22 tuổi, sinh viên ngành tâm lý học, sống ở thủ đô Washington, Mỹ) đã phải chịu đựng nhiều nhận xét tiêu cực. Mọi người nghĩ cô thường xuyên tỏ ra ủ rũ, chán chường chỉ để thu hút sự chú ý. Dường như không có ai trong số những người lớn hiện diện trong cuộc đời của Lawal hiểu về những cơn tức giận, những ý nghĩ muốn tự làm hại bản thân của cô.

Omar Hurtado (trái) và người bạn Joshua Rogers tham gia một buổi đào tạo của Hope Squad tại Trường trung học Sparks, bang Nevada (Mỹ) vào tháng 12/2023 - Nguồn ảnh: The Nevada Independent

Dù vậy, Lawal đã tìm thấy những người hiểu mình trên YouTube và mạng xã hội. Nhiều người trong số họ là những người trẻ, có trải nghiệm tương tự Lawal. Hành trình hồi phục của cô bắt đầu từ đó. Lawal bộc bạch: “Tôi không còn cảm thấy cô đơn và vô hình”.

Lawal đang điều trị chứng rối loạn nhân cách lưỡng cực. Cô cũng trở thành một nhà vận động vì sức khỏe tâm thần của giới trẻ. Như Lawal, tại các trường trung học, đại học, trên mạng xã hội và thậm chí trong game online, những người trẻ tuổi đang chia sẻ các khó khăn về sức khỏe tâm thần của họ và tìm kiếm lời khuyên. Đó là một hình thức hỗ trợ ngang hàng không chính thức, đóng vai trò cầu nối giữa những người có vấn đề sức khỏe tâm thần và dịch vụ chăm sóc chuyên nghiệp.

Các nghiên cứu cho thấy, hỗ trợ đồng đẳng có thể là bước quan trọng đầu tiên trong việc vượt qua các rào cản đối với chăm sóc tâm thần, bao gồm sự cô lập về mặt xã hội, sự nghi ngờ về dịch vụ chăm sóc sức khỏe chính thức, môi trường gia đình khó khăn…

Tiến sĩ Geetha Jayaram - giáo sư tâm thần học tại Trường Y, Đại học Johns Hopkins (Mỹ) và là thành viên của nhóm hành động Rotary về sáng kiến sức khỏe tâm thần - nhận xét: “Tinh thần muốn làm điều gì đó cho người khác là khả năng đặc biệt của tuổi trẻ”. Đại dịch COVID-19 đã để lại những ảnh hưởng sâu sắc và kéo dài đến sức khỏe tâm thần của người trẻ. Khoảng 20% thanh thiếu niên được khảo sát tại Mỹ vào năm 2021 có các triệu chứng của rối loạn trầm cảm nặng. Dù vậy, chưa đến 1/2 số đó được điều trị thích hợp. Các trường học, tổ chức phi lợi nhuận và tổ chức cộng đồng khác đang tìm cách thay đổi thực tế trên.

Tạo cầu nối cho điều trị chuyên sâu

Câu chuyện về hỗ trợ đồng đẳng trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần xuất hiện từ nhiều thế kỷ trước. Lúc đó, các bệnh viện đã thuê những bệnh nhân hồi phục làm nhân viên định kỳ. Khái niệm này tiếp tục mở rộng trên toàn cầu trong những thập niên gần đây với trọng tâm là giới trẻ.

Hope Squad là chương trình quốc gia do hiệu trưởng một trường trung học ở bang Utah (Mỹ) khởi xướng vào đầu những năm 2000, nhằm ngăn chặn tình trạng tự tử ở thanh thiếu niên thông qua nhóm phòng chống tự tử ngang hàng. Những học sinh tham gia Hope Squad được các bạn cùng lớp đề cử là người đáng tin cậy. Họ được đào tạo về sự can thiệp đồng đẳng để những học sinh khác tìm đến khi gặp vấn đề.

Tại quận Washoe, bang Nevada (Mỹ), khu học chánh đã quyết định đưa chương trình Hope Squad vào các cơ sở của mình. Học sinh trung học Omar Hurtado cho biết, cậu quyết định tham gia Hope Squad vì bản thân đã trải qua giai đoạn chán nản và có ý định tự sát. Omar giải thích: “Tôi muốn giúp những người khác nhận được sự giúp đỡ. Điều mà tôi không có vào thời điểm u tối nhất”. Chương trình sẽ chuẩn bị cho học sinh cách tốt nhất để tiếp cận một người bạn cùng lớp đang có ý định tự làm hại bản thân, dùng ngôn ngữ phù hợp để giúp đỡ.

Tiến sĩ Karen Swartz - giáo sư tâm thần học tại Đại học Johns Hopkins - kết luận: "Nhìn chung, việc chia sẻ đồng đẳng là cầu nối dẫn đến quá trình chăm sóc tâm thần chính thức, chuyên nghiệp. Một người bạn đồng trang lứa có thể nhận ra các dấu hiệu tiêu cực và khuyến khích thanh thiếu niên điều trị. Điều đó sẽ mang lại hiệu quả rất lớn”.

Linh La (theo Nevada Independent, Rotary, CNA)