Hộ nuôi heo treo chuồng, nhường sân cho các ông lớn nước ngoài

Giá heo hơi hiện vẫn quá thấp, khoảng 35.000 - 36.000 đồng/kg, còn hai tuần trước giá chỉ 27.000 - 28.000 đồng/kg. 

Càng nuôi, càng lỗ nặng 

Ông Phạm Đức Bình - Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty TNHH Thanh Bình, chuyên về chăn nuôi và thức ăn gia súc, đóng tại TP.Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai - nhận định: “Có lẽ đây là thử thách cuối cùng đối với người chăn nuôi trong nước. Họ đã chịu đựng việc bán heo dưới giá thành hơn một năm qua và trông chờ vào cái tết Mậu Tuất 2018 nhưng rồi giá heo bán dịp tết vẫn không hề nhích lên. Các trại heo của hộ chăn nuôi không thể cầm cự hơn được nữa, trong khi giá thức ăn gia súc và thuốc thú y không giảm”.

Người chăn nuôi đau lòng giảm đàn heo nái và hậu bị, giá bán chỉ bằng giá heo thịt, lỗ nặng.

Chưa bao giờ mà “thủ phủ chăn nuôi heo” với khoảng 50.000 hộ như Đồng Nai lại rơi vào tình trạng ảm đạm như hiện nay. Dạo một vòng qua những hộ đã tạo nên cơ nghiệp từ chăn nuôi heo, nhiều hộ nay đã treo chuồng hoặc rao bán trại, kể cả những hộ chăn nuôi bằng trại lạnh (điều hòa nhiệt độ).

Nhiều chủ trại trước đây xuất hiện rỡ ràng trước truyền thông thì nay hầu như ai cũng đề nghị đừng nêu tên, đừng đưa hình ảnh lên báo. Một chủ trại có bề dày chăn nuôi ở vùng Gia Kiệm tiết lộ, hiện đã có những chủ trại “chạy trốn” vì nợ tiền cám, tiền thuốc cả tỷ đồng mà không có cách nào trả được dù heo đã bán gần hết.

Nhiều đại lý thức ăn gia súc, thuốc thú y cũng lao đao, trốn nợ theo các trại heo vì số tiền gối đầu rất nhiều, khả năng thu hồi chậm và có khi không đủ vì với giá heo hơi dưới 30.000 đồng/kg thì mỗi tạ heo xuất chuồng, người chăn nuôi lỗ 300.000 - 400.000 đồng. 

Cũng có một số hộ khi thấy giá heo con giống giảm sâu, đã tính theo quy luật “hạ rồi sẽ tăng, dư rồi sẽ thiếu” nên mạnh dạn nhập heo con để tăng đàn, chờ qua cơn bĩ cực nhưng không ngờ giá heo ngày càng giảm và chưa có dấu hiệu phục hồi, thế là lỗ nặng. Có hộ phải bán đổ bán tháo cho thương lái để cắt lỗ nhưng phải ôm khoản nợ các đại lý thức ăn và thuốc thú y.

Lối thoát cho chăn nuôi quá hẹp

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN-PTNT) tỉnh Đồng Nai, tính đến thời điểm này thì Đồng Nai đã giảm khoảng 24.000 heo nái so với cuối năm 2017, tổng đàn hiện còn khoảng 290.000 con.

Nếu tính bình quân một con nái đẻ 20 con/năm thì lượng heo lên tới 5,8 triệu con/năm, vẫn thừa khoảng 1 triệu con. Cũng theo lãnh đạo sở này, việc giảm đàn tại tỉnh này là phù hợp với nhu cầu thị trường, nếu tăng hơn thì có nguy cơ cung vượt cầu.

Vấn đề đặt ra là từ cuối năm 2016, khi heo xuống giá và dội chợ do việc tiêu thụ qua đường tiểu ngạch sang thị trường Trung Quốc đóng băng, Bộ NN-PTNT đã cùng với các địa phương tính lại chuyện quy hoạch ngành và khuyến khích việc chăn nuôi theo chuỗi khép kín từ trang trại đến bàn ăn, nhằm hướng tới việc chuyển từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang trang trại để kiểm soát được dịch bệnh, ô nhiễm, giá đầu vào, đầu ra, phát triển đàn.

Tuy nhiên, tình trạng heo giảm giá sâu và kéo dài từ đó đến nay đã khiến hàng ngàn hộ chăn nuôi nhỏ lẻ bỏ nghề, các trang trại nhỏ và vừa càng nuôi càng lỗ. Sự liên kết giữa Sở NN-PTNT, Sở Công thương, Hội Nông dân, Hiệp hội chăn nuôi heo được hình thành nhằm “giải cứu” ngành chăn nuôi heo cũng đã sớm rã do thiếu nền tảng gắn kết, thiếu sự chuyên nghiệp.

Một thực tế rất đáng suy nghĩ cho các nhà hoạch định chính sách và quản lý là, trong lúc những hộ chăn nuôi quy mô nhỏ và vừa bỏ nghề, thì các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vẫn tăng cường đầu tư chuồng trại, mở rộng quy mô đàn nái và thịt.

Công ty cổ phần chăn nuôi C.P. Việt Nam đang có 290.000 heo nái với sản lượng hơn 7.250.000 con heo thịt mỗi năm, dự kiến sẽ tăng đàn nái lên 350.000 con trong năm 2019, Công ty CP có 44.000 heo nái, dự kiến sẽ tăng lên hơn gấp đôi trong năm 2019... Ông Phạm Đức Bình cho rằng, thị trường hiện nay rất khó đoán định; hộ chăn nuôi nhỏ lẻ “chết” trước, kế đến là trang trại nhỏ và vừa.

Tới đây, các trang trại lớn cũng sẽ không cầm cự nổi nếu như đầu ra chưa có, chỉ quanh quẩn ở thị trường nội địa. Vì vậy, việc chăn nuôi theo chuỗi khép kín có lẽ sẽ là “cuộc chơi” của các doanh nghiệp FDI. 

Trong khi chờ đợi hướng ra từ chính sách vĩ mô của ngành thì trong thời gian trước mắt, chưa có lối thoát sáng sủa nào cho ngành chăn nuôi heo nội địa. 

Kim Loan