"Họ mua tôi như 1 con gà"

Al-Husseina Amadou nói: “Chúng tôi từng bị đối xử như động vật" - Ảnh: Fred Harter

Al-Husseina Amadou không bao giờ quên ngày bà bị bán đi. Giống như cha mẹ mình, bà sinh ra trong cảnh nô lệ ở miền Nam Niger. 45 năm trước, khi mới 15 tuổi, một doanh nhân giàu có từ bên kia biên giới ở Nigeria đến và mua bà từ chủ của gia đình bà đang làm thuê để làm “người vợ thứ 5” hay còn gọi là wahaya.

“Cha mẹ tôi không có tiếng nói”, bà nhớ lại. "Tôi chỉ là một cô gái và ông ta mua tôi như một con gà ở chợ. Khi rời đi với ông ấy, tôi đã khóc với mẹ".

Trong 15 năm, Amadou sống với “chồng hờ” của mình ở miền Bắc Nigeria. Bà nấu ăn và dọn dẹp cho 4 người vợ của chồng, những người mà ông đã kết hôn theo luật Hồi giáo và có rất nhiều con, đồng thời làm ruộng và chăm sóc gia súc.

Trong suốt thời gian đó, Amadou không được ăn no. Bà ăn thức ăn thừa của gia đình hoặc ăn trộm một nắm ngũ cốc cho qua ngày. Bà đã bỏ trốn hàng chục lần, trở về gia đình ở Niger, nhưng luôn bị bắt và đưa trở lại.

Đối với những lần vi phạm này,  Amadou đã bị đánh bằng gậy và vẫn còn mang những vết sẹo hằn trên lưng.

“Nếu tôi bỏ trốn hoặc không làm việc, những người vợ và thậm chí cả những đứa con của họ sẽ đánh đập. Tôi gầy đi vì lúc nào cũng đói. Nếu chồng tôi mua đồ ăn thì ông ta chỉ đưa cho vợ con. Tôi không có gì cả”, Amadou đau xót nhớ lại.

Cuối cùng, Amadou đã trốn thoát bằng cách gia nhập một đoàn lữ hành gồm những người chăn nuôi lạc đà đi qua biên giới trở lại Niger trong một cuộc hành trình mệt mỏi kéo dài 7 ngày đi bộ. 

Các cô gái bị bắt làm nô lệ tại một buổi lễ năm 2005 - Ảnh: Reuters

Ở đó, bà được các nhà hoạt động từ Timidria, một tổ chức từ thiện địa phương chuyên vận động chống lại chế độ nô lệ tìm thấy và giúp đỡ. "Bất cứ khi nào tôi nhớ lại cuộc hành trình đó, tôi đều khóc. Tôi thậm chí còn không có giày", bà  chia sẻ.

Chế độ nô lệ có một di sản phức tạp ở Niger. Nó đã phổ biến ở các vương quốc Tây Phi từ nhiều thế kỷ trước, mặc dù đã có nhiều nỗ lực xóa bỏ nhưng nó vẫn tồn tại sâu sắc.

Hiện vẫn có hàng chục ngàn người bị bắt làm nô lệ trên khắp Niger, theo Anti-Slavery International và Timidria; một số ước tính đưa con số lên tới 130.000 người. Hầu hết là "hậu duệ" của những người làm nô lệ từ nhiều thế hệ trước.

Wahaya là một trong những hình thức trói buộc phổ biến nhất ở Niger. Đó là một hệ thống mà qua đó những người đàn ông giàu có và có quyền hành mua các cô gái trẻ để phục vụ tình dục và giúp việc nhà với giá chỉ gần 300 USD.

Ngày nay, wahaya chủ yếu còn diễn ra ở một khu vực phía nam gần biên giới Nigeria mà tổ chức từ thiện Timidria gọi là "tam giác của sự xấu hổ". Theo truyền thống, luật Hồi giáo cho phép những người đàn ông có tối đa bốn vợ nhưng được lấy vợ lẽ với một cách gọi nhẹ nhàng hơn là “wahaya - vợ thứ 5”.

Tiến sĩ Benedetta Rossi, người nghiên cứu chế độ nô lệ ở Niger thuộc Đại học College London, Anh cho biết: "Đó là một hình thức buôn bán tình dục. Trong Hồi giáo, mại dâm và quan hệ tình dục ngoài hôn nhân bị coi là tội lỗi. Do đó, cách này làm sẽ làm hợp pháp”.

Con cái của những phụ nữ bị bắt làm nô lệ như wahaya được sinh ra với thân phận tự do. Rossi nói: “Một người đàn ông 70 tuổi có 4 người vợ nhưng vẫn có thể có thêm một wahaya - người vẫn có thể tiếp tục sinh con. Wahaya không chỉ quan hệ tình dục, làm osin mà còn phải sinh ra những người kế thừa cho những công việc của một nô lệ sau này”.

Theo Ali Bissou, người đứng đầu Timidria, những người đàn ông theo đuổi wahaya thường có mối quan hệ tốt với cảnh sát nên thường được nhắm mắt làm ngơ với tục lệ này. Thậm chí, họ còn trừng phạt những phụ nữ dám phản đối chứ không phải những người đàn ông bắt mua nô lệ.

Trọng Trí (theo Guardian)