HIV/AIDS - đại dịch cũ, thách thức mới- Bài 1: Báo động về nguồn lây nhiễm HIV mới

10/03/2025 - 06:36

PNO - Những cuộc vui thoáng chốc, những giây phút buông thả khi quan hệ đồng giới nam đã đẩy nhiều người vào bi kịch. Đến các cơ sở y tế điều trị HIV/AIDS, chúng tôi ghi nhận sự nguy hiểm của nguồn lây nhiễm HIV mới này.

Theo Bộ Y tế, số người nhiễm HIV lây truyền qua đường tình dục đang ngày càng nhiều hơn số nhiễm từ đường máu do chích ma túy. Riêng trong năm 2024, có đến 83% số người mắc HIV mới được phát hiện là nam giới, trong đó nhóm quan hệ tình dục đồng giới nam chiếm tỉ lệ cao nhất.

Cái giá của 1 lần “quan hệ” không an toàn

Gần 3 tháng qua, anh Nguyễn Văn Minh - 27 tuổi, nhân viên công nghệ thông tin ở một tỉnh vùng Tây Nguyên - hết ở trong trạng thái hồi hộp, âu lo lại chuyển sang tâm trạng u uất, thậm chí nghĩ đến cái chết. Anh vừa nhận kết quả xét nghiệm HIV dương tính.

Cách đây 3 tháng, sau chầu nhậu cùng nhóm bạn, anh vào động “trai đẹp” chuyên mát xa cho giới đồng tính nam. Trong cơn say, anh không kiểm soát được bản thân, đi “từ A tới Z” mà không có biện pháp an toàn nào. Tiên lượng điều chẳng lành, anh đi xét nghiệm 2 lần, đều cho kết quả dương tính với vi rút HIV. Dù đã chuẩn bị tâm lý, anh vẫn bị sốc nặng.

2 năm trước, Phan Quốc Khánh - sinh viên năm thứ nhất một trường đại học ở TPHCM - suy sụp tinh thần khi nhận kết quả xét nghiệm HIV dương tính ở tuổi 19. Khi đó, Khánh khuỵu người xuống khi bạn trai cũ tên H. gọi điện thoại thông báo mình đã “dính H”, và bảo Khánh đi xét nghiệm. Khánh suy sụp bởi cậu không chỉ lo cho mình mà còn lo cho 2 người bạn tình đồng giới khác - những người mà Khánh đã quan hệ không an toàn sau khi chia tay bạn trai cũ. Khánh phải đối mặt với việc phải thông báo tin dữ cho họ.

Mỗi lần căng thẳng, mệt mỏi, anh D.K.L. thường lên mạng xã hội tìm bạn đồng giới để “thư giãn”. Một lần, do “vùng kín” bị sưng đau, anh đến Bệnh viện Da liễu TPHCM khám với kết quả xét nghiệm máu dương tính với HIV. Trao đổi với bác sĩ điều trị, anh cho biết, đã quan hệ tình dục với hơn 5 bạn tình.

Anh kể: “Thỉnh thoảng, tôi có dùng bao cao su nên bây giờ cũng không biết mình đã lây bệnh cho ai. Do công việc, sau khi quan hệ tình dục đồng giới, tôi xóa tin nhắn của những người mới quen. Đến giờ, tôi chỉ nhắn tin cho 3 người gần nhất, kêu họ đi xét nghiệm, nhưng họ không phản hồi”. Anh mong những người đó đi xét nghiệm, nếu nhiễm HIV thì điều trị và tránh lây truyền HIV cho cộng đồng.

Các bệnh nhân chờ khám, nhận thuốc kháng vi rút HIV tại Phòng khám Mai Khôi - ẢNH: TÔ DIỆU HIỀN
Các bệnh nhân chờ khám, nhận thuốc kháng vi rút HIV tại Phòng khám Mai Khôi - ẢNH: TÔ DIỆU HIỀN

Quá dễ để tìm bạn, hẹn hò

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Thị Phan Thúy - Giám đốc Bệnh viện Da liễu TPHCM - cho hay, do sự phổ biến của ứng dụng hẹn hò và mạng xã hội, việc tìm kiếm bạn tình mới trở nên quá dễ dàng. Đây là một trong những nguyên nhân làm tăng số bạn tình, tăng tỉ lệ quan hệ tình dục của mỗi cá nhân đồng tính, đồng thời tăng nguy cơ lây nhiễm bệnh do quan hệ tình dục không an toàn.

Bà Phan Thị Hoàng - nhân viên tư vấn của Phòng khám Mai Khôi (quận 3, TPHCM) cho biết, phòng khám này đang quản lý, điều trị khoảng 1.600 bệnh nhân HIV/AIDS.

Theo bà, trước đây, HIV chủ yếu lây qua đường quan hệ tình dục khác giới không an toàn và tiêm chích ma túy, còn hiện nay, phần lớn bệnh nhân HIV là do quan hệ tình dục đồng tính nam (MSM - viết tắt của “men who have sex with men” hoặc “males who have sex with males), trong đó có nhiều người rất trẻ, đa phần là sinh viên. Phòng khám cũng tiếp nhận, điều trị một số ca nhiễm HIV do quan hệ tình dục đồng tính nữ nhưng số lượng ít hơn đồng tính nam.

Bà cho hay, khi nhận kết quả xét nghiệm dương tính với HIV, đa số bệnh nhân bị sốc nặng, trầm cảm. Dù đã có thuốc kiểm soát vi rút HIV hữu hiệu nhưng hiện nay, vẫn còn nhiều bệnh nhân HIV/AIDS chết trẻ, nhiều nhất là những người lang thang, cơ nhỡ, đến phòng khám nhận thuốc trong giai đoạn cuối của bệnh, khi sức khỏe đã suy kiệt hoàn toàn.

Bác sĩ Trần Phúc Hậu - Phó trưởng khoa Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh, Viện Pasteur TPHCM - cũng so sánh: “Trước đây, HIV/AIDS thường được ghi nhận ở nhóm chích ma túy, phụ nữ bán dâm nhưng hiện nay, nhóm MSM và người chuyển giới chiếm tỉ lệ cao nhất. Riêng ở các tỉnh thành phía Nam, trong giai đoạn 2018-2024, nhóm này chiếm hơn 50% số người nhiễm HIV.

Bác sĩ Trần Phúc Hậu cho biết thêm, khu vực phía Nam, quan hệ tình dục là đường lây nhiễm HIV phổ biến nhất hiện nay, chiếm hơn 80%. Trong giai đoạn 2018-2024, hơn 80% trường hợp nhiễm HIV được phát hiện mỗi năm là do lây truyền qua đường tình dục. HIV cũng lây truyền qua đường máu (dùng chung kim tiêm, truyền máu không an toàn) và từ mẹ truyền sang con, nhưng tỉ lệ giảm đáng kể.

Về tình trạng gia tăng tỉ lệ nhiễm HIV qua đường tình dục, ông lý giải, là do quan hệ tình dục không an toàn khi quan hệ tình dục, như không dùng bao cao su hoặc dùng không đúng cách; do khi quan hệ qua đường hậu môn, niêm mạc hậu môn dễ bị tổn thương. Qua phân tích số liệu theo tháng trong giai đoạn 2017-2020, tỉ lệ MSM luôn sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục với bạn tình nam chỉ chiếm dưới 50%.

Ông nói thêm: “Ngoài ra, giới đồng tính nam cũng có các hành vi nguy cơ khác như quan hệ tình dục với nhiều bạn tình, quan hệ tình dục tập thể, dùng ma túy hoặc chất kích thích trước và trong khi quan hệ tình dục. Điều này cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm này”.

Cả nước có hơn 267.000 người nhiễm HIV

Theo số liệu do Cục Phòng, chống HIV/AIDS công bố năm 2024, Việt Nam có hơn 267.000 người nhiễm HIV, riêng TPHCM có gần 53.000 người. Trong 9 tháng đầu năm 2024, cả nước ghi nhận 11.421 ca dương tính với HIV, 1.263 trường hợp tử vong do HIV/AIDS. Trong số mới được phát hiện nhiễm HIV, có 82,9% là nam giới, độ tuổi phổ biến là từ 15-29 (chiếm 40%) và 30-39 (chiếm 27,3%).

Thùy Dương - Phạm An

KỲ TỚI: “Có H” không phải là dấu chấm hết

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI