Hình thành "thị trường ngầm" về giao dịch vàng với quy mô lớn

Ông Vũ Hồng Thanh - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế chỉ ra nhiều bất cập trong quản lý kinh doanh vàng

Sáng 20/5, báo cáo thẩm tra đánh giá tình hình kinh tế xã hội thực hiện những tháng đầu năm 2024, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, quản lý thị trường vàng còn nhiều bất cập.

Cụ thể, giá vàng biến động mạnh, giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch lớn, gây áp lực lên thị trường ngoại tệ và tỉ giá. Chỉ số giá vàng trong nước bình quân 4 tháng đầu năm tăng 20,8% so với cùng kỳ, khi giá vàng thế giới tăng cao kỷ lục.

Theo Hội đồng vàng thế giới (WGC, 2023), ở Việt Nam, 81% nhà đầu tư đã từng đầu tư vào vàng và cho biết họ sẽ xem xét đầu tư vào vàng một lần nữa, chỉ số này cao hơn Trung Quốc (72%), Ấn Độ (67%), và toàn cầu (45%). Bên cạnh đó, năm 2022, Việt Nam tiêu thụ 43 tấn vàng, tăng 37% so với năm 2021, cao nhất khu vực ASEAN.

“Có ý kiến cho rằng, ngoài yếu tố biến động tình hình kinh tế thế giới và bất ổn địa chính trị, một số hạn chế trong quản lý hoạt động kinh doanh vàng, ngoại tệ đã hình thành thị trường ngầm về giao dịch vàng, ngoại tệ từ lâu với quy mô giao dịch lớn, phức tạp và khó kiểm soát, nhất là hành vi ưa thích vàng ngày càng gia tăng, nhưng chưa được điều chỉnh phù hợp”, "....", báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế nhấn mạnh.

Điều này phản ánh qua tình hình buôn lậu vàng, ngoại tệ, tội phạm gia tăng. Tỉ giá niêm yết chính thức trong một số giai đoạn thấp hơn nhiều so với thị trường tự do; mua bán ngoại tệ phổ biến ở các tiệm vàng.

Trong vài năm trở lại đây, các lực lượng chức năng đã phát hiện nhiều vụ buôn lậu vàng qua biên giới và đấu tranh triệt phá thành công nhiều đường dây quy mô lớn, thu giữ hàng chục tấn vàng và nhiều tài sản, tiền USD, điển hình như: chuyên án triệt phá đường dây buôn lậu vàng từ Campuchia về Việt Nam qua cửa khẩu Chàng Riệc tỉnh Tây Ninh, khởi tố vụ án, khởi tố 18 bị can về tội buôn lậu.

Tang vật thu giữ được 198 kg vàng, 59 cây vàng, gần 2,9 triệu USD; gần 27 tỉ đồng và các phương tiện, thiết bị; trị giá thu giữ được tương đương gần 250 tỉ đồng. Mở rộng điều tra, tính riêng trong hai tháng 8, 9 năm 2022, các đối tượng đã nhập lậu hơn 4 tấn vàng.

Cùng với đó, tỉ giá niêm yết chính thức trong một số giai đoạn thấp hơn nhiều so với thị trường tự do; mua bán ngoại tệ phổ biến ở các tiệm vàng.

Trước tình trạng trên, ông Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ kiểm soát lạm phát, ổn định tỉ giá, giá vàng, không để xảy ra các cú sốc ảnh hưởng đến đời sống nhân dân và hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Báo cáo về vấn đề này, Phó thủ tướng Lê Minh Khái cũng thừa nhận, giá vàng thế giới và trong nước biến động mạnh cũng là một khó khăn, thách thức trong chỉ đạo, điều hành kinh tế.

Thời gian tới, Chính phủ sẽ quyết liệt triển khai ngay các giải pháp ổn định thị trường vàng theo quy định. Trong đó, Chính phủ chỉ đạo triển khai ngay các giải pháp thu hẹp chênh lệch giá vàng miếng trong nước và quốc tế; yêu cầu các doanh nghiệp kinh doanh vàng thực hiện hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế trước ngày 15/6/2024; rà soát, sửa đổi Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý kinh doanh vàng theo Nghị định số 50/2014/NĐ-CP ngày 20/5/2014 về quản lý dự trữ ngoại hối Nhà nước.

Chính phủ cũng đã thực hiện thanh tra, kiểm tra các cơ sở kinh doanh vàng và báo cáo kết quả trong tháng 5/2024.

Minh Quang