Hiểm họa suy thận rình rập giới trẻ

18/03/2025 - 06:08

PNO - Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, có 50% người tới khám bệnh thận ở độ tuổi từ trẻ - trung niên. Những thói quen thiếu lành mạnh của các bệnh nhân này đã âm thầm phá hủy chức năng của thận.

Khi phát hiện thì bệnh đã nặng

Nữ sinh viên N.T.X. (TPHCM) vốn là một người khỏe mạnh, năng động, tuy nhiên giờ thì cô hay tiệc tùng, thức khuya, ăn ngủ không điều độ. Sau tết, cô thấy xuất hiện những đốm bầm tím lạ ở chân. Khi những vết bầm lan rộng, kèm mệt mỏi kéo dài, X. mới đi khám bệnh ở Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy. Kết quả chẩn đoán cho thấy cô bị suy thận mạn giai đoạn cuối, phải nhập viện và đang được điều trị lọc máu cấp cứu.

Bà mẹ trẻ T.T.M. - 28 tuổi, ngụ quận 5, TPHCM - trong thời gian mang thai từng gặp biến chứng tiền sản giật nhưng đã vượt qua. Sau khi sinh con được 6 tháng, M. nhận thấy những thay đổi bất thường: nước tiểu có màu khác lạ, những cơn đau lưng xuất hiện thường xuyên hơn, thị lực suy giảm. Bác sĩ chẩn đoán M. bị bệnh thận mạn giai đoạn 3B, độ lọc cầu thận chỉ còn 42ml/phút.

Bác sĩ Trần Văn Vũ đang khám cho một bệnh nhân trẻ bị suy thận
Bác sĩ Trần Văn Vũ đang khám cho một bệnh nhân trẻ bị suy thận

Chị P.T.T.D. (39 tuổi) cũng vừa biết mình mắc bệnh viêm cầu thận mạn tính. Khoảng 1 năm nay, chị D. hay bị chóng mặt, gần đây chị bị ngất xỉu. Nhập viện, kết quả xét nghiệm cho thấy chị bị bệnh viêm cầu thận.

Theo tiến sĩ, bác sĩ Trần Văn Vũ - Phó trưởng khoa Nội thận BV Chợ Rẫy - tại Việt Nam, viêm cầu thận là nguyên nhân chính gây bệnh thận ở người trẻ, khởi phát từ nhỏ và tiến triển đến tuổi trưởng thành. 50% bệnh nhân khám thận tại BV Chợ Rẫy là người trẻ và trung niên, cho thấy sự gia tăng nhanh chóng của bệnh thận ở nhóm này. Khác với phương Tây, nơi bệnh thận chủ yếu liên quan đến tuổi già, Việt Nam ghi nhận bệnh thận ở người trẻ phần nhiều do lối sống như ăn mặn, ăn nhiều đồ chế biến sẵn, uống ít nước, ít vận động và sử dụng chất kích thích. Những thói quen này gây áp lực lên thận, tăng nguy cơ viêm cầu thận và các bệnh lý khác.

Ngăn bệnh diễn tiến nặng như thế nào?

Bác sĩ Trần Văn Vũ cho biết, bệnh thận mạn không thể điều trị khỏi hoàn toàn, nhưng có thể làm chậm, thậm chí chặn đứng làm bệnh không diễn tiến nặng thêm nếu được phát hiện sớm và can thiệp hợp lý. Bệnh thận được chia thành 5 giai đoạn. Ở giai đoạn 1 và 2, bệnh có thể được điều trị phục hồi hoàn toàn tùy vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu phát hiện sớm và nguyên nhân là viêm cầu thận mà chỉ tiểu đạm hoặc tiểu máu đơn độc, chức năng thận còn bình thường, bệnh có thể tiến triển chậm, kéo dài trên 10 năm trước khi chuyển sang giai đoạn cuối, cần điều trị thận thay thế. Nếu bệnh thận phát hiện ở giai đoạn muộn, đặc biệt ở người có bệnh nền như đái tháo đường, bệnh lý tự miễn… bệnh tiến triển đến giai đoạn nặng chỉ trong 1-2 năm.

Nhiều bệnh nhân thận giai đoạn đầu không nhận thức được rằng, chỉ cần bỏ tái khám 1-2 tháng, thận có thể bị tổn thương không thể phục hồi. Nếu được can thiệp và kiểm soát tốt trong 3 tháng đầu, bệnh thận có thể phục hồi. Khi bệnh thận đã tiến triển đến giai đoạn nặng, mục tiêu điều trị là tối ưu hóa hiệu quả của liệu pháp thay thế thận.

Bệnh thận giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng. Nếu bị chóng mặt, mệt mỏi, ăn uống kém; nước tiểu có màu hồng, nâu cà phê, sậm màu, có lẫn máu hoặc cặn đục hoặc đi tiểu đêm nhiều lần là cảnh báo cần tầm soát bệnh thận. Khi bệnh tiến triển nặng, các triệu chứng sẽ rầm rộ hơn: thiếu máu, da xanh, chóng mặt, phù toàn thân, tiểu ra máu, rối loạn đông máu, khó thở, phù phổi, thậm chí cần chạy thận cấp cứu.

Để phát hiện bệnh thận sớm, xét nghiệm nước tiểu là phương pháp quan trọng. Theo Hội Thận học thế giới, cứ mỗi 10 người sẽ có 1 người có bệnh thận mạn và đa số bệnh nhân được phát hiện khi bệnh đã vào giai đoạn cuối, việc điều trị tốn kém và ảnh hưởng xấu cho sức khỏe, cuộc sống.

Tránh lạm dụng thuốc, thực phẩm chức năng

Bác sĩ Trần Văn Vũ khuyên mọi người cần chủ động xây dựng lối sống lành mạnh, bao gồm việc tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày và 5 ngày mỗi tuần. Chú ý chế độ ăn uống khoa học, hạn chế thức ăn nhanh, đồ uống có đường và các loại thực phẩm chế biến sẵn để tránh thừa cân, béo phì. Uống đủ nước, khoảng 2 lít mỗi ngày. Việc kiểm soát tốt bệnh nền như đái tháo đường, tăng huyết áp cũng đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ thận. Đặc biệt, cần tránh xa thuốc lá. Cuối cùng là cần tránh lạm dụng thuốc kháng sinh, kháng viêm và các loại thực phẩm chức năng, thảo dược không rõ nguồn gốc trong thời gian dài mà không có ý kiến của thầy thuốc.

Thanh Huyền

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI