Hiểm họa ma túy trộn lẫn trong thuốc lá điện tử

Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cảnh báo nhiều trường hợp ngộ độc vì ma túy trộn lẫn trong thuốc lá điện tử

Loạn thần do dùng thuốc lá điện tử trộn ma túy tổng hợp

Liên tục thay đổi về hình thức, chủng loại… đó là những gì mà tiến sĩ - bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai, cảnh báo về các loại ma túy mới đang ẩn nấp, đe dọa cộng đồng. 

Mới đây, Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận một nam sinh bậc trung học phổ thông bị ngộ độc cấp tính sau khi sử dụng thuốc lá điện tử. Theo đó, nam sinh N.H.M. lần đầu tiên được bạn bè mời sử dụng thuốc lá điện tử mua tại Hà Nội. Sau khi sử dụng, M. xuất hiện các triệu chứng rất nhanh như mất kiểm soát, kích thích vật vã, loạn thần.

Khi gia đình phát hiện, M. quằn quại trên giường, gào thét và xuất hiện ảo giác. Ngay lập tức, M. được đưa tới bệnh viện cấp cứu với các biểu hiện điển hình của ngộ độc ma túy. “Tuy nhiên, khi chúng tôi đem mẫu sản phẩm mà bệnh nhân sử dụng đi kiểm tra, xét nghiệm thì không thể xác định được đây là loại ma túy cụ thể nào”, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cho hay.

Trước đó, bệnh viện cũng tiếp nhận nam thanh niên 22 tuổi nhập viện trong tình trạng rối loạn tâm thần, rối loạn nhịp tim và tăng huyết áp. Xét nghiệm tinh chất mà bệnh nhân này sử dụng trong thuốc lá điện tử, các bác sĩ phát hiện thành phần có chứa 5 - Fluoro ADBICA - một dạng ma túy tổng hợp thế hệ mới. Sau khi được cấp cứu ổn định, bệnh nhân phải chuyển sang điều trị tại Viện Sức khỏe tâm thần quốc gia.

Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cho biết, ngộ độc chất ma túy trong thuốc lá điện tử là hiện tượng mới xuất hiện trong thời gian gần đây, bệnh viện bắt đầu ghi nhận từ năm 2019. Tất cả trường hợp này đều sử dụng ma túy làm vật liệu thay vì các loại tinh chất đốt thông thường trong thuốc lá điện tử.

Đối tượng sử dụng hầu hết là những người trẻ, độ tuổi 20 và lác đác cũng có những trường hợp như N.H.M. - đang là học sinh trung học phổ thông. Mang biểu hiện điển hình của ngộ độc ma túy, các bệnh nhân này khi nhập viện đều có đặc điểm chung là bị sốc, co giật, từ đó ảnh hưởng nặng nề tới hệ thần kinh, tâm thần, tim mạch. 

Một sản phẩm thuốc lá điện tử có chứa ma túy tổng hợp của bệnh nhân cấp cứu tại Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai

Hiểm họa mới thách thức xã hội

Thuốc lá điện tử thế hệ mới có mẫu mã đa dạng, cuốn hút nên đang trở thành một sản phẩm “hút” giới trẻ. Những loại này có sạc pin và bộ phận chứa chất lỏng, dung dịch làm nguyên liệu đốt có thể thay thế, đưa vào tùy thích.

Đây chính là nguyên nhân khiến các đối tượng “biến tướng”, trộn ma túy vào sử dụng. Người dùng còn có thể tự điều chỉnh, tăng nhiệt độ vượt quá thiết kế của bộ hút để làm tăng độ “phê” khi hít ma túy.

Do đó, bên cạnh nguy cơ cháy nổ, việc thay đổi cơ cấu đốt, vật liệu đốt sẽ làm gia tăng nguy cơ ngộ độc, sốc cùng những ảnh hưởng lâu dài đối với sức khỏe người sử dụng. 

“Bản thân “chất mẹ” - dung dịch hút của thuốc lá điện tử đã chứa nicotin và nhiều chất gây hại cho cơ thể, nên khi phối trộn thêm các loại chất lạ, chất kích thích, ma túy thì không thể lường trước được hậu quả và có thể mang lại những hệ lụy đau lòng”, bác sĩ Nguyên phân tích. 

Điển hình như năm 2019, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) của Mỹ đã lựa chọn ngẫu nhiên 29 bệnh nhân bị viêm phổi có sử dụng thuốc lá điện tử để nghiên cứu. Kết quả, xét nghiệm dung dịch hút và dịch đường hô hấp của các bệnh nhân đã phát hiện vitamin E acetate.

Đây là loại chất lỏng quánh, được pha trộn để tăng lợi nhuận của người bán. Trong đó, ngoài vitamin E còn có tetrahydrocannabinol (THC) - một thành phần có trong cần sa. Với việc phát hiện chất vitamin E acetate ở 29 bệnh nhân, CDC càng có cơ sở khẳng định, đây là thủ phạm khiến hàng chục người hút thuốc lá điện tử mắc bệnh phổi.

Tính tới tháng 2/2020, tại Mỹ đã có hơn 2.800 ca được xác định hoặc nghi mắc các tổn thương ở phổi liên quan tới thuốc lá điện tử, trong đó có 68 trường hợp tử vong. 

Điều đáng nói, theo bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, có hàng trăm chất cần sa, ma túy tổng hợp được tạo mới hằng ngày nhưng năng lực xét nghiệm lại… luôn đi sau. Tại các phòng xét nghiệm lớn của TP.Hà Nội, năng lực xét nghiệm cũng chỉ xác định được khoảng 180 chất. Đó là nguyên nhân khiến nhiều trường hợp sau khi nhập viện, dù có những triệu chứng điển hình của ngộ độc ma túy nhưng kết quả xét nghiệm không thể xác định được đó là loại chất gì.

Không chỉ gây khó khăn cho công tác điều trị, giám đốc Trung tâm Chống độc khẳng định đây là thách thức trong việc quản lý và kiểm soát thuốc lá điện tử: “Ngay tại những phòng xét nghiệm chuyên nghiệp cũng không thể phân tích và phát hiện các chất ma túy trộn vào trong thuốc lá điện tử thì việc “qua mắt” các cơ quan hải quan, cửa khẩu để nhập về nước là hoàn toàn có thể xảy ra”.

Chính vì vậy, nếu không kiểm soát thuốc lá điện tử một cách chặt chẽ sẽ trở thành mối nguy hại khôn lường. Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên đánh giá, thuốc lá điện tử với sự “biến tấu”, mẫu mã đặc sắc… sẽ có mức độ “lây nhiễm” cao trong cộng đồng, đặc biệt là khi người dân chưa lường được hết những tác hại cũng như nguy cơ từ việc trộn chất ma túy. 

Huyền Anh