Hi vọng từ vaccine giá rẻ ngừa dịch tả

Với chi phí 3,7 USD/liều, vaccine Shanchol được xem là giải pháp tối ưu trong việc bảo vệ sức khỏe người dân khỏi dịch bệnh tiêu chảy - Ảnh: New York Times

Theo kết quả của một nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa The Lancet của Anh ngày 8/7, vaccine chủng ngừa dịch tả có thể bảo vệ con người khỏi tác hại của bệnh tiêu chảy đến 50% và giảm 40% nguy cơ tử vong cho bệnh nhân ở Bangladesh nơi dịch bệnh luôn hoành hành trong nhiều thế kỷ qua.

Loại vaccine này có thể mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với việc cung cấp thuốc chlorine và xà phòng rửa tay cho các hộ gia đình.

Bác sĩ Louise C. Ivers, một cố vấn chính sách y tế ở Haiti cho biết nghiên cứu trên rất quan trọng và đang được thử nghiệm ở 270.000 người có các triệu chứng dịch tả. Còn bác sĩ Eric Mintz chuyên nghiên cứu bệnh dịch tả của trung tâm ngăn ngừa và kiểm soát bệnh nói rằng nghiên cứu trên tăng tính khả thi cho chính phủ trong việc chăm sóc sức khỏe của người dân.

Bệnh dịch tả, nguyên nhân của tiêu chảy, hàng năm cướp đi sinh mạng của 91.000 người mà hầu hết là trẻ em. Có hơn 50 quốc gia đang phải hứng chịu dịch bệnh mà hầu hết trong số đó là châu Phi và châu Á. Khi lan rộng đến một quốc gia mới nơi người dân không được miễn dịch như trường hợp động đất ở Haiti trong năm 2010 và ở Zimbabwe nằm 2008, dịch bệnh có thể giết chết hàng ngàn người chỉ trong một thời gian ngắn.

Ở Haiti, dịch tả được cho là bắt nguồn từ những binh lính gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc đến từ Nepal lây sang. Nếu được ngăn ngừa bằng vaccine theo đúng lộ trình, các chuyên gia cho rằng dịch bệnh sẽ không bao giờ lan sang Caribbe và nhiều người đã không phải mất mạng.

Vào thế kỷ 19, dịch tả là một trong những thảm họa của con người. Vào năm 1817, khuẩn vibrio đã xuất hiện ở rất nhiều hộ gia đình ở vùng đồng bằng sông Hằng, Ấn Độ. Và từ đó bệnh dịch tả bắt đầu lấn sang các con sông của những đô thị lớn như sông Hudson (New York, Mỹ) và Thames (London, Anh) để rồi xâm nhập vào hệ thống đường ống cung cấp tiêu dùng.

Sáu đại dịch liên tiếp xảy ra đã giết chết hàng triệu người trên khắp các châu lục. Đại dịch hiện tại (đại dịch thứ bảy) bắt đầu ở Nam Á vào năm 1961 và đã đến châu Phi vào năm 1971 và châu Mỹ vào năm 1991. Bây giờ dịch tả lưu hành ở nhiều nước trên thế giới. Song trước đây, vaccine mang tên Shanchol không đạt hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa dịch bệnh.

Bệnh dịch tả, nguyên nhân của tiêu chảy, hàng năm cướp đi sinh mạng của 91.000 người mà hầu hết là trẻ em - Ảnh: New York Times

Shanchol được nhiều chuyên gia khuyến cáo nên dùng khi dịch tả bùng phát ở Haiti vào cuối năm 2010. Tuy nhiên vaccine này khi ấy không được tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) cấp phép. Các chuyên gia y tế đã dùng thuốc cholera cho nước sạch và khuyến cáo người dân nên dùng nhà vệ sinh bởi chi phí cho vaccine là “quá sức” đối với người dân cũng như chính phủ các nước nếu tài trợ miễn phí.

Năm 2012, Tổ chức các bác sĩ không biên giới đã sử dụng Shanchol khi dịch bệnh bùng phát ở Guinea, nơi mà theo các bác sĩ vaccine không mang lại hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa dịch bệnh đặc biệt là ở những vùng nông thôn.

Tuy nhiên, Tổ chức này cho biết vaccine đã bảo vệ 86% sức khỏe của con người trong giai đoạn đầu của dịch bệnh. Sau thành công này, WHO bắt đầu dự trữ Shanchol (lên đến ba triệu liều) để ứng phó trong những trường hợp khẩn cấp, và vaccine này cũng được sử dụng ở Nam Sudan và Malawi khi dịch bệnh xảy ra.

Hiện tại, các nhà nghiên cứu cho biết Shanchol có đạt 53% trong việc bảo vệ sức khỏe con người và 58% nếu được dùng kèm với chlorine và xà phòng rửa tay. Mặc dù mức độ bảo vệ của loại vaccine này thấp hơn so với thử nghiệm, song với giá cả hợp lý, đây được xem là giải pháp có thể giúp ích cho nhiều người dân sống trong các khu ổ chuột ở Dhaka, Bangladesh.

Bình luận về nghiên cứu được công bố trên The Lancet, hai nhà dịch tễ học của khoa y nhiệt đới và vệ sinh London cho biết Shanchol có tiềm năng lớn trong việc hỗ trợ điều trị dịch bệnh. Tuy nhiên các chiến dịch về sức khỏe cồng động phải được chính phủ các nước thực hiện rầm rộ để tránh những sai sót trong việc điều trị bệnh như trước đây. Nước sạch và vệ sinh chính là những vũ khí chiến lược chống lại bệnh dịch tả.

PHƯƠNG ANH
(Theo New York Times)