Hãy mạnh dạn làm một cánh cung

Có hai luồng tranh cãi xung quanh chuyện có nên cho trẻ tin vào những phép màu. Phóng viên báo Phụ Nữ có cuộc trò chuyện về vấn đề này với Th.S Nguyễn Thúy Uyên Phương, một người mẹ, giám đốc đào tạo Trường ngoại khóa Tomato.

* Trẻ em nào cũng tin vào chuyện thần tiên. Tuy nhiên không ít cha mẹ xem là những chuyện viển vông. Quan điểm của chị ở góc độ một người mẹ và một người làm giáo dục?

- Nếu chúng ta không muốn trẻ tin vào chuyện thần tiên, thì chẳng khác gì ta muốn trẻ con đừng là trẻ con nữa! Tôi còn lo điều ngược lại, vì bọn trẻ bây giờ “khôn” sớm quá. Mỗi khi thấy một đứa trẻ có vẻ “rành đời” so với tuổi, tôi lại thấy tiếc nuối vô hạn, bởi tuổi thơ ngắn ngủi lắm.

Cái phần đời được sống hồn nhiên, tin vô điều kiện vào thế giới thần tiên, chẳng phải lo toan chuyện cơm áo gạo tiền là phần đời hạnh phúc nhất của mỗi người. Tại sao người lớn lại muốn tước đi của trẻ quyền được là trẻ thơ, quyền được hạnh phúc đó?

Ảnh mang tính minh họa: Internet

* Có thực tế rất khắc nghiệt: những ông già Noel chạy xe máy ào ào, những bà tiên vội vàng nói, vội vàng trao quà để còn làm show khác… Một ngày nào đó, có thể ngay chính hôm nay, những đứa trẻ sẽ nói: làm gì có tiên, đó chỉ là ông già Noel giả… Ba mẹ nên phản ứng như thế nào trong tình huống này?

- Những ông già Noel, những bà tiên “giả” ấy chính là sản phẩm do những người lớn bận rộn và hời hợt chúng ta tạo ra những năm gần đây đấy chứ, vốn dĩ thế giới có những điều như thế đâu?

Và chính vì cho rằng “cái gì nhìn thấy được thì cái đó mới tồn tại” mà người lớn chúng ta mới “phát minh” ra chuyện dựng lên những nhân vật rồi chật vật với chuyện “đối phó” trẻ con như vậy. Trí tưởng tượng của các con rộng lớn và phong phú hơn chúng ta rất nhiều! Con cũng không cần phải mắt thấy tai nghe thì mới biết mơ mộng, tưởng tượng đâu!

Nếu một ngày tình cờ gặp những nhân vật “giả” đó, tôi sẽ bình thản mà nói với con mình rằng: “Ồ con xem, chú kia đóng ông già Noel giống ghê chưa. Thật may là ông già Noel có những người thay ông mang niềm vui đến với mọi người như thế. Nhưng trông chú có vẻ tất bật con nhỉ, chắc hôm nay đường đông quá!”. Vì tôi cho rằng, chuyện dạy con tin hay không tin sự tồn tại ông già Noel hay bà tiên không quan trọng bằng chuyện dạy con tin vào những điều tốt đẹp mà những nhân vật ấy đại diện.

Tùy theo văn hóa gia đình mà mỗi người làm cha mẹ có cách trò chuyện, ứng xử khác với con mình trong tình huống này. Nhưng tôi nghĩ, chúng ta sẽ thành công nhất khi khiến con tin rằng luôn có những người sẵn sàng mang niềm vui, san sẻ tình yêu thương đến với mọi người và muốn trở thành một người như thế!

* Có những cha mẹ rất cố gắng nuôi dưỡng những niềm tin tốt đẹp, những hình ảnh tốt đẹp như vậy nhưng bản thân trẻ với môi trường xã hội hiện nay, có thể sẽ khó khăn cho cha mẹ để tiếp tục nuôi dưỡng thế giới trong trẻo đó?

- Quả thật mức độ “phơi nhiễm thông tin” của trẻ nhỏ trong môi trường xã hội Việt Nam là rất cao, nhiều khi vừa dạy cho con trung thực thì ra đường đã gặp ngay những người nói dối; hay con vừa học về nhường nhịn sẻ chia thì phải chứng kiến ngay những chuyện tranh giành, cướp giật. Thành ra, cha mẹ phải lo cả chuyện “chống sốc” cho con là điều dễ hiểu.

Có người “chống sốc” cho con bằng cách giữ con thật kỹ, cố gắng giữ con trong một môi trường “vô trùng” và hạn chế tiếp xúc với những mặt trái của xã hội càng lâu chừng nào càng tốt chừng đó.

Ngược lại, có những gia đình lại quan niệm cứ phải cho con thấy sự thật phũ phàng thì con mới đỡ sốc khi vào đời. Cả hai cách này đều không ổn. Cách đầu có thể khiến con mất khả năng đề kháng và còn “sốc” nặng hơn vì chẳng được chuẩn bị gì khi tiếp xúc với thực tế xã hội. Cách sau thì dễ khiến con trở thành người có góc nhìn tiêu cực, bi quan.

Tôi từng làm một đề tài nghiên cứu về cách người Pháp dạy môn đạo đức cho trẻ nhỏ, vì quá ấn tượng với cách giáo dục của họ. Họ không tô hồng hay bóp méo điều gì. Họ chỉ đơn giản trình bày các góc nhìn đa chiều về vấn đề, cả cái được lẫn cái mất.