Hãy chuyển kênh tivi khi quảng cáo rượu bia

Theo kết quả cuộc điều tra diện rộng về thực trạng sử dụng rượu bia ở Việt Nam do Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới đồng thực hiện được công bố vào cuối tháng 9/2016, lượng người sử dụng rượu bia, lượng rượu bia được tiêu thụ lẫn bệnh tật và tai nạn liên quan đến rượu bia… đều gia tăng chóng mặt tại Việt Nam.

Nếu năm 2010 người Việt tiêu thụ trên 2,4 tỷ lít bia thì đến năm 2015 con số này đã lên đến 3,4 tỷ lít. Tính riêng về tỷ lệ nam giới sử dụng bia rượu, Việt Nam đứng đầu tỷ lệ bình quân của khu vực và cả thế giới (77% so với tỷ lệ 48% trên toàn thế giới). Con số tương đương ở châu Phi là 44%, châu Âu 73%.

Trong bối cảnh việc tiêu thụ rượu bia của Việt Nam ngày càng tăng mạnh, cũng như nhiều biến chứng, tệ nạn, bệnh tật liên quan đến rượu bia ngày càng nhiều, một nghiên cứu vừa công bố gần đây sẽ làm các bậc phụ huynh lưu tâm hơn về tệ nạn này.

Theo báo cáo của các công ty nghiên cứu thị trường, khác với nhiều quốc gia, quảng cáo truyền hình không bị người Việt ruồng rẫy hay chuyển kênh. Không ít bà mẹ nuôi con nhỏ phải mở quảng cáo để trẻ xem khi cho con ăn, cũng như đã có nhiều người nhanh tay chép hẳn những VCD, DVD chỉ toàn quảng cáo để rao bán, làm quà tặng khuyến mãi…

Nhưng đã có những ghi nhận, nghiên cứu cho thấy, sự tiếp xúc sớm với màn hình - nhiều lúc quá sáng, quá chói, nhiều âm thanh, tiếng ồn… sẽ ảnh hưởng đến việc phát triển kỹ năng ngôn ngữ, giao tiếp, thị lực… của trẻ.

Công bố trên tờ Journal of Studies on Alcohol and Drugs của Hoa Kỳ ngày 7/9/2016 về một nghiên cứu tiến hành trên 1.031 thanh thiếu niên từ 13 đến 20 tuổi từng sử dụng bia rượu trong tháng trước đó cho thấy, trong một tháng trước đó, ở nhóm xem dưới 300 đơn vị quảng cáo adstock (thuật ngữ nói về ảnh hưởng của quảng cáo tác động đến người tiêu dùng dựa vào thời gian phát sóng, độ dài, giá trị… của quảng cáo), trẻ xem nhiều hơn 100 adstock sẽ uống nhiều hơn 5,9 ly. Còn nhóm lậm quảng cáo, xem nhiều hơn 300 adstock/tháng, việc sử dụng tăng vọt lên đến 55,7 ly, cho mỗi 100 adstock chúng xem.

Tạm lướt qua các từ kỹ thuật, chuyên môn, kết quả cho thấy có một mối liên hệ cụ thể về số lượng giữa xem quảng cáo và việc sử dụng bia rượu. Và những trẻ không xem đoạn quảng cáo nào hết uống 14 ly/ tháng, ở nhóm có xem ở mức trung bình là 34 ly. Còn ở nhóm xem rất nhiều quảng cáo uống nhiều đến hơn 200 ly/tháng, con số đáng giật mình.

Đây là nghiên cứu định tính thống kê, cần thêm những nghiên cứu y khoa sâu hơn về cơ chế, ảnh hưởng. Nhưng theo bác sĩ trưởng nhóm nghiên cứu Timothy Naimi, giáo sư tại khoa Y tế cộng đồng, Đại học Boston là “rất cần thiết để lưu ý các phụ huynh về việc hạn chế cho trẻ xem quảng cáo, nhất là quảng cáo bia rượu”.

Điều này thiết nghĩ rất cần sự quyết tâm của các bậc cha mẹ vì quảng cáo hiện nay không chỉ đến từ màn hình ti vi mà còn trên máy tính, smartphone… Cha mẹ cũng cần có những biện pháp hướng trẻ vào hoạt động thể dục, đọc sách và giải trí lành mạnh để giảm thời gian rảnh khiến chúng có thể dán mắt vào màn hình.

Cũng cần nói thêm về vấn đề liên quan đến việc sử dụng rượu bia ở trẻ khi trưởng thành và cũng khá liên quan đến việc hiện nay nhiều phụ huynh hay dẫn theo con em trong những bữa nhậu, tiệc tùng của người lớn. Không ít các ông bố đã khoái chí khi thấy con trẻ có thể nhấm nháp tí bia, nhiều khi còn khuyến khích chúng uống.

Một nghiên cứu, cũng công bố trên tạp chí trên, tiến hành ba năm ở bang Rode Island, Hoa Kỳ, cho biết trẻ từng uống bia rượu lúc dưới 10 tuổi sẽ thường xuyên bia bọt nhiều hơn gấp năm lần khi lên trung học. Trong số đó, 80% có thể uống từ năm ly trong một bữa hoặc uống đến say xỉn!

Có nhiều vấn đề liên quan đến việc sử dụng bia rượu, tửu lượng… như cơ địa, thói quen, quốc gia... Nhưng với con số tiêu thụ ấn tượng 3,4 tỷ lít bia trong năm 2015, tăng 10% so với 2014, tăng 40% so với 2010 và theo dự báo của Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam, con số sẽ là 4,4 tỷ… việc sử dụng đồ uống có cồn ở nước ta thật đáng lo ngại.

Nhất là việc trẻ hóa những đối tượng sử dụng bia rượu. Do vậy, bên cạnh việc quản lý, tiết chế của Nhà nước về chính sách khuyến mãi, quảng cáo… các bậc phụ huynh cũng nên chú ý nhiều hơn. Đơn giản, dễ làm nhất là bấm nút chuyển kênh khi có quảng cáo bia rượu. Tại sao không?

Thái Trần