Hạt vi nhựa trong cơ thể người không quá nguy hại

 Các nhà nghiên cứu cho biết điều này đã làm dấy lên lo ngại về những ảnh hưởng sức khỏe tiềm ẩn đối với trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, các chuyên gia hàng đầu của Vương quốc Anh cho rằng không nên hoảng loạn. Họ nói rằng nhiều nghiên cứu về tác hại của vi nhựa là không đáng tin cậy và điều quan trọng là bản thân vi nhựa dường như không gây ra bất kỳ nguy hiểm nào.

Sau khi phát hiện những hạt vi nhựa có trong sữa mẹ, các nhà nghiên cứu Ý khuyến cáo phụ nữ mang thai nên tránh bất kỳ đồ ăn, thức uống, kem bôi mặt hoặc thậm chí là kem đánh răng có trong bao bì nhựa.

Khuyến cáo này được đưa ra hồi tuần trước sau khi những hạt vi nhựa nhân tạo đã được xác định trong sữa của 3/4 số bà mẹ được nghiên cứu. Trong phát hiện gây sốc mới nhất liên quan đến vi nhựa trong cơ thể người, các nhà khoa học Ý cho biết những người phụ nữ mang thai trên đã vô tình tiêu thụ chúng.

Vi nhựa là những mảnh nhựa có chiều dài nhỏ hơn 5mm. Hầu hết đến từ nhựa sử dụng một lần như chai lọ và bao bì thực phẩm, chúng phân hủy chậm

Trước đây, các nhà khoa học khác cũng đã phát hiện ra vi nhựa có trong phổi, não và máu của cả người sống và người đã khuất. Chúng có liên quan đến sự phát triển của bệnh ung thư, bệnh tim và chứng sa sút trí tuệ cũng như các vấn đề về khả năng sinh sản. Và có những lo ngại chúng khiến trẻ sinh ra nhẹ cân một cách nguy hiểm.

Vào tháng 12/2020, một báo cáo của Hiệp hội Nội tiết, một nhóm các chuyên gia quốc tế chuyên về sức khỏe hormone, kết luận rằng ô nhiễm trên diện rộng từ nhựa có những tác động đáng báo động đến sức khỏe, có khả năng góp phần gây ra bệnh tiểu đường, rối loạn sinh sản và suy giảm thần kinh của thai nhi đang phát triển. Nhưng ngày 16/10, các chuyên gia về chất độc hàng đầu của Vương quốc Anh đã xoa dịu vào sự hoảng loạn này khi cho rằng hầu hết các nghiên cứu hiện tại về tác hại do vi nhựa gây ra là hoàn toàn không đáng tin cậy. Giáo sư Richard Lampitt, một chuyên gia về vi nhựa tại Trung tâm Hải dương học Quốc gia, cho biết: “Nhiều nhà nghiên cứu đã phạm sai lầm khi sử dụng chiến thuật gây sợ hãi".

Vi nhựa là những mảnh nhựa có chiều dài nhỏ hơn 5mm. Hầu hết đến từ nhựa sử dụng một lần như chai lọ và bao bì thực phẩm, chúng phân hủy chậm. Các nghiên cứu cho thấy vi nhựa được tìm thấy ở khắp mọi nơi - ngay cả trong tuyết trên đỉnh Everest.

Một nghiên cứu của Canada, được công bố vào năm 2019, cho rằng một người trung bình tiêu thụ ít nhất 100.000 hạt vi nhựa mỗi năm. Tiến sĩ Heather Leslie, một nhà nghiên cứu vi nhựa cho biết: "Có thể hệ thống miễn dịch cố gắng chống lại những hạt lạ này, nhưng vì nhựa rất khó phân hủy, hệ thống miễn dịch có thể hoạt động quá mức và làm viêm các cơ quan", tiến sĩ Heather Leslie, một nhà nghiên cứu vi nhựa trước đây tại Đại học của Amsterdam nói. "Loại viêm trong cơ thể là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh mãn tính như ung thư, vì vậy vi nhựa có thể là tác nhân âm thầm gây ra một số tình trạng này", giáo sư này nói thêm.

Các chuyên gia hàng đầu của Vương quốc Anh cho rằng dường như không gây ra bất kỳ nguy hiểm nào.

Nhưng bao nhiêu hạt vi nhựa đi vào cơ thể chúng ta vẫn còn đang tranh cãi. Vào tháng 5/2022, các nhà nghiên cứu của Đại học Amsterdam đã xem xét 22 người và nhận thấy mỗi người có khoảng 1/10 gram nhựa trong máu của họ. Nhưng các nhà khoa học khác cho rằng đây có thể là một ước tính quá mức, do những sai sót trong nghiên cứu.

Giáo sư Frank Kelly, một chuyên gia sức khỏe cộng đồng tại Đại học Imperial College London, người chuyên về ô nhiễm, cho biết: “Vi nhựa có trong không khí xung quanh chúng ta. Trừ khi những nghiên cứu này diễn ra trong một phòng hoàn toàn vô trùng, chúng tôi không thể loại trừ rằng những mẫu này đã bị nhiễm bẩn bên trong phòng thí nghiệm. Vẫn còn phải xem liệu các hạt nhựa có đủ nhỏ để đi vào máu hay di chuyển đến các cơ quan của chúng ta hay không. Nếu chúng ta nuốt phải nhựa, dù nhỏ đến mấy, khả năng là nó sẽ được thảy ra qua đường tiêu hoá. Tôi vẫn chưa thấy bằng chứng các hạt nhựa có thể đi qua phổi mà không bị ho hoặc hắt hơi ra ngoài".

Đối với những tuyên bố rằng vi nhựa đe dọa khả năng sinh sản, Giáo sư Lampitt tỏ ra nghi ngờ. Ông nói: “Tôi nghĩ rằng nhiều nhà nghiên cứu chào hàng những tuyên bố này nhằm đảm bảo nguồn tài trợ. Công chúng càng quan tâm đến những kết luận thu hút sự chú ý của họ, thì cơ quan nghiên cứu sẽ trả tiền cho họ để điều tra".

Điều quan trọng, các chuyên gia nói rằng bản thân nhựa dường như không gây ra bất kỳ nguy hiểm nào. Giáo sư Lampitt nói: “Nhựa không phản ứng xấu khi chúng ta tiếp xúc với nó. Chúng ta không cần phải rửa miệng sau khi uống từ cốc nước từ ly nhựa". Giáo sư Kelly đồng quan điểm và cho biết nhựa không phản ứng với các tế bào của con người như titan.

Vào năm 2019, Tổ chức Y tế Thế giới kết luận rằng họ không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy nhựa tích tụ trong cơ thể hoặc gây nguy hiểm cho con người, vì vậy người tiêu dùng không nên quá lo lắng.

Nhưng theo các nhà khoa học, điều đáng lo ngại là các chất hóa học trên bề mặt của các hạt nhỏ li ti. Giáo sư Kelly cho biết: “Nhựa thường được phủ một lớp hóa chất khó phân huỷ. Đây là những gì chúng tôi gọi là "hóa chất mãi mãi", có nghĩa là chúng có thể tồn tại trong cơ thể trong một thời gian dài. Đáng lo ngại nhất trong số các hóa chất này là Bisphenol A (BPA), được sử dụng để làm cứng nhựa".

Vào tháng 1/2022, một nghiên cứu của Trung Quốc đã phát hiện ra rằng sự tích tụ của BPA trong quá trình mang thai có thể xâm nhập vào nhau thai, làm tăng nguy cơ trẻ sinh ra bị nhẹ cân.

Nhiều công ty hiện đang hành động để loại bỏ BPA. Nestlé gần đây đã thực hiện cam kết ngừng đưa chất này vào các sản phẩm của mình và Heinz đã loại bỏ hóa chất này khỏi tất cả các sản phẩm của mình tại Vương quốc Anh. "Cố gắng loại bỏ nhựa là vô ích. Nếu chúng ta muốn xoa dịu nỗi sợ hãi, chúng ta nên giảm số lượng các hóa chất có thể nguy hiểm mà chúng ta sử dụng trong nhựa", Giáo sư Lampitt nói.

Thảo Nguyễn (theo Daily Mail)