Hấp dẫn du khách bằng du lịch xanh đúng nghĩa

Hiểu rõ về du lịch xanh để làm đúng 

Theo tiến sĩ Dương Đức Minh - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế du lịch TPHCM - xu hướng sống xanh ngày càng phát triển mạnh mẽ, trong đó bao gồm du lịch xanh. 

Du khách tham quan bức tường 300 tuổi ở xã Sin Suối Hồ, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu - Ảnh: Quốc Thái

Sau các đợt dịch COVID-19, xu hướng này càng được quan tâm. Tuy nhiên, không dễ để làm du lịch xanh bởi phải xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp, đồng thời giúp du khách hiểu được hành vi tôn trọng, bảo tồn thiên nhiên. Hiện nay, Việt Nam mới chỉ tập trung khai thác các giá trị của tự nhiên chứ chưa quan tâm truyền thông để thay đổi nhận thức, hành vi. 

Ông cho rằng, để phát triển du lịch xanh, cần tổ chức chiến lược truyền thông về trách nhiệm với môi trường, văn hóa. Bên cạnh đó, cần khai thác đi kèm với bảo tồn và gìn giữ, phục hồi hệ sinh thái tự nhiên. Bản chất của du lịch xanh là tôn trọng tự nhiên, môi trường từ nhận thức cho đến hành vi. Không phải cứ tạo ra khu du lịch sinh thái rồi gọi đó là du lịch xanh.

Ngày càng nhiều người chọn du lịch xanh 

Du lịch bền vững hay du lịch xanh là hình thức du lịch có trách nhiệm với môi trường và cộng đồng ở cả hiện tại và tương lai. 

Theo Statista - nền tảng trực tuyến của Đức chuyên thu thập và trực quan hóa dữ liệu - năm 2021, tỉ lệ du khách toàn cầu tìm kiếm thương hiệu khách sạn có trách nhiệm với môi trường và cộng đồng đã vượt quá 80%. Một cuộc khảo sát vào năm 2022 của Statista cũng cho kết quả, hơn 80% du khách toàn cầu tin rằng du lịch bền vững là quan trọng; tỉ lệ khách du lịch toàn cầu có ý định lưu trú ít nhất một lần ở các cơ sở lưu trú thân thiện với môi trường trong năm 2023 là 78%. Cũng theo Statista, ngành du lịch sinh thái trên toàn thế giới ước đạt doanh thu 172,4 tỉ USD vào năm 2022 và sẽ đạt 374,2 tỉ USD vào năm 2028, đạt tốc độ tăng trưởng 13,9%.

Trong ấn bản Chỉ số du lịch bền vững 2023, Công ty Euromonitor - chuyên nghiên cứu thị trường, có trụ sở ở Anh - cũng công bố kết quả khảo sát: gần 80% khách du lịch sẵn sàng trả thêm ít nhất 10% chi phí cho các tính năng du lịch bền vững, 41% du khách sẵn sàng trả thêm 30% chi phí cho hoạt động khám phá tự nhiên và du lịch sinh thái. 

Bên cạnh đó, các loại hình vận tải có lượng phát thải khí carbon thấp cũng được lựa chọn nhiều hơn, bao gồm thuê xe đạp, thuê xe điện, đi xe buýt điện, tàu điện. Costa Rica là một trong những quốc gia “xanh” nhất thế giới, từ lâu đã có triết lý làm du lịch không thể tách rời thế giới tự nhiên. William Rodriguez - Bộ trưởng Bộ Du lịch Costa Rica - nói: “Khái niệm bảo tồn gồm 2 phần: một là giữ nguyên hiện trạng, đồng thời phục vụ cho nghiên cứu và bảo tồn; hai là tận hưởng trải nghiệm nhưng không tàn phá tự nhiên”. 

Costa Rica đã tăng tỉ lệ không gian xanh từ 25% lên 56%, là tấm gương cho các quốc gia khác về giữ rừng và trồng lại rừng. Ngày nay, du lịch chiếm 8,1% GDP của quốc gia Trung Mỹ này và du lịch xanh góp phần vào tiến bộ kinh tế, xã hội ở những nơi mà ngành công nghiệp truyền thống chưa đạt được.

Linh La (theo Statista, Travel Daily Media, BCG, Market Research Future)

Du lịch xanh nằm trong định hướng phát triển của TPHCM

Trong công tác xúc tiến, quảng bá du lịch, chúng tôi nhận thấy, du khách quốc tế rất quan tâm đến sản phẩm du lịch xanh. Họ rất bất ngờ khi TPHCM có những điểm du lịch thân thiện môi trường như Cần Giờ.

Phát triển du lịch xanh nằm trong định hướng của chính quyền TPHCM. Sở sẽ phối hợp với các doanh nghiệp du lịch địa phương phát triển các sản phẩm trên cơ sở tôn trọng môi trường, thiên nhiên. Những phương tiện kết nối, đi lại cũng phải thân thiện với môi trường, như xe đạp công cộng, xe điện. Qua tập huấn, người dân ở các địa điểm cũng biết cách làm du lịch kết hợp với bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.

Ông Lê Trương Hiền Hòa - Phó giám đốc Sở Du lịch TPHCM

Hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp làm du lịch xanh

Hội An là điểm đến của du khách nhiều nước như Mỹ, Anh, Pháp, Úc, Thụy Sĩ… Đây là nguồn khách chuộng trải nghiệm du lịch bền vững. Doanh nghiệp ở Hội An đã sớm nhận thấy xu hướng này và bắt tay vào làm từ khá sớm.

Việc Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng Nam đề xuất với UBND tỉnh về việc phát động làm du lịch xanh, giảm thiểu rác thải nhựa, cộng đồng doanh nghiệp đã nhiệt liệt ủng hộ. Tuy nhiên, kế hoạch này bị gián đoạn do dịch COVID-19. Nhiều doanh nghiệp không có doanh thu trong thời gian dài do không có khách. Hiện hoạt động du lịch đã phục hồi nhưng khá chậm, du khách trở lại nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó về tài chính nên ít doanh nghiệp tiếp tục theo đuổi mô hình du lịch xanh. 

Du lịch xanh là chiến lược dài hơi, đòi hỏi phải có sự kiên định. Đây là xu hướng tất yếu. Nếu không chú trọng tăng trưởng xanh, Việt Nam sẽ bị các nước gây sức ép. Nếu Việt Nam không làm du lịch xanh thì chưa chắc có dòng khách quốc tế chất lượng. Do đó, chúng ta nên chủ động làm du lịch xanh để đón nhận khách dễ dàng hơn.

Phát triển du lịch bền vững là giá trị của nền kinh tế chứ không phải của một mô hình hay sản phẩm. Để hướng tới du lịch xanh bền vững, chúng ta phải hướng tới việc giảm phát thải carbon, hướng tới kinh tế tuần hoàn, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường. Nó là một nền tảng để thay đổi cả hệ sinh thái. 

Xanh ở đây không chỉ đơn giản là cây cối mà là một quá trình từ bên trong nhận thức, là sự trân trọng tự nhiên, biết định giá vốn tự nhiên để bảo vệ, bảo tồn nó nhằm nâng cao giá trị từ tự nhiên. Ở TP Hội An, hiện đã có khoảng 11 doanh nghiệp được cấp chứng nhận xanh với mô hình tuần hoàn rác trong quá trình vận hành khách sạn; các khách sạn cũng ưu tiên sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường.

Sở Du lịch tỉnh Quảng Nam đã có bộ tiêu chí du lịch xanh và chính sách tuyên truyền cho xu hướng này nhưng nguồn tài chính cho việc chuyển đổi này lại đang thiếu. 

Ông Phan Xuân Thanh - Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng Nam

Bắt đầu từ sự thay đổi ý thức

Việt Nam có điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch xanh. Việt Nam nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới gió mùa, có đồi núi và cao nguyên, có đường bờ biển dài và hàng ngàn hòn đảo lớn nhỏ. Việt Nam có sự đa dạng về sắc tộc và văn hóa truyền thống. 
Hạn chế hiện nay là nghiệp vụ làm du lịch xanh còn yếu, nhiều người dân còn chưa biết vận dụng mô hình này. Người dân nói chung vẫn chưa có ý thức bảo vệ thiên nhiên, vẫn xả thải bừa bãi. Việc quản lý lỏng lẻo của chính quyền địa phương cùng những nét văn hóa đặc trưng bị mai một, cho phép xây những công trình phá hoại cảnh quan thiên nhiên. Nhiều nơi tập trung vào việc xây dựng những tiểu cảnh ngoại lai thay vì tận dụng và phát huy những giá trị truyền thống của địa phương.
Hiện nay, có một số địa phương đang làm tốt du lịch xanh là Quảng Bình, Ninh Bình, Phú Thọ và Hòa Bình.

Bà Nguyễn Thiên Hà - Trưởng phòng Kinh doanh, Công ty Olabay Vietnam Tour