Hành trang cho người trẻ

Với các bạn trẻ, hành trang vào đời không chỉ có kiến thức, kỹ năng mà còn phải có thái độ đúng đắn để không bị rơi vào những cám dỗ tiền tài

1. Chiều tối, trời Sài Gòn mưa tầm tã, đường kẹt xe nhiều ngả. Hai mẹ con tôi tấp vào một quán pizza. Quán đông, các bạn trẻ làm việc liền tay. Nhân viên chạy từ bàn này sang bàn khác, nhận đặt hàng cả bằng tiếng Việt lẫn tiếng Anh rất nhuyễn. 

Con gái tôi bảo, con cũng gửi đơn vào đây để làm thêm nhưng chưa được hồi âm. Làm việc ở chuỗi pizza này thù lao khá hơn so với công việc phục vụ trong những quán ăn thông thường khác nhưng phải luyện kỹ năng làm bánh và phải giỏi tiếng Anh. Với những quán ăn uống bình thường, mức thù lao cho nhân viên chỉ khoảng 15.000 - 20.000 đồng/giờ.

2. Một cô gái đang ở đoạn cuối của tuổi trẻ tâm sự, cô phải quyết định về quê với cha mẹ sau tám năm bám trụ ở Sài Gòn. Xuất phát điểm của em là đi học để kiếm việc đúng nghề nhưng khi đi tìm việc thì bị đồng lương chi phối, không chọn công việc mình yêu thích hoặc làm đúng chuyên môn. 

Đa số người trẻ đều vậy. Để trụ lại thành phố qua ngày thì đơn giản, nhưng sống có mục tiêu rõ ràng thì phải nỗ lực hết mình, phải rèn luyện nhiều kỹ năng và có tinh thần cầu tiến. Ấy vậy mà nhiều khi vẫn phải bỏ cuộc. Đồng lương mồ hôi nước mắt phải chi trả cho phòng trọ, cơm nước, chuyện hiếu hỉ… 

Cô gái trên đi làm tám năm, mức lương tháng đầu tiên là 3,4 triệu đồng, tháng cuối cùng khi nghỉ việc là hơn 11 triệu đồng. Thế cũng là ổn so với mặt bằng chung. Nhưng, tuổi trẻ chỉ có vài năm thôi. Cả thanh xuân làm việc vất vả cũng chỉ đủ nuôi thân và vẫn phải thuê nhà. Càng có tuổi, sức sáng tạo, sức bật càng giảm, thu nhập và cơ hội việc làm cũng giảm theo. 

Đó là cuộc sống của nhiều cô gái đàng hoàng, chuẩn mực. Còn với những cô gái trẻ muốn ăn chơi, hưởng thụ nhiều hơn nỗ lực tự thân thì cuộc sống đô thị lại luôn đầy cạm bẫy. Thế nhưng, cũng có rất nhiều cô gái trẻ ở thị thành lúc nào cũng khoe nhà lầu, xe hơi, tiêu tiền như nước mà chẳng biết thu nhập từ đâu… Hình ảnh những cô gái trẻ đẹp giàu sang được mạng xã hội lan truyền kèm theo những lời trầm trồ ngưỡng mộ vô tình làm cho nhiều bạn trẻ ngộ nhận, nhất là những bạn trẻ ở nông thôn, chưa đặt chân đến chốn thị thành.

3. Những câu chuyện rời rạc trên có vẻ chẳng ăn nhập gì với nhau, nhưng thực ra, chúng như những mảnh ghép của một bức tranh đời sống đô thị: nhiều người chật vật kiếm từng đồng để sống nhưng cũng có nhiều người xài tiền như nước, chẳng chút phân vân.

Thời gian gần đây, tín dụng đen, tín dụng online, rồi chiêu lừa tuyển làm “việc nhẹ, lương cao” lại rộ lên ở các đô thị, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Nạn nhân chính vẫn là học sinh, sinh viên, người lao động có thu nhập thấp. Tha hương, ở thuê mướn trong những khu nhà trọ chật chội, công việc không ổn định… là những điểm chung của nhóm người dễ trở thành nạn nhân của các hình thức lừa đảo.

Nhưng, nói đi cũng phải nói lại. Không ai “người dưng nước lã” bỗng nhiên mang đến cho mình một mối lợi bất ngờ. Chỉ có kẻ lừa đảo mới làm như thế. Thế nhưng, bao người vẫn bị mối lợi làm mờ mắt và trở thành nạn nhân. Nếu như tỉnh táo đặt câu hỏi về những lời rao “có cánh”, ta sẽ thấy nó phi lý và cảnh giác ngay.

Chẳng hạn, nếu xét mặt bằng tiền công hiện nay, đối chiếu với khả năng của bản thân (trình độ học vấn, tay nghề, trình độ tin học, ngoại ngữ…), ta sẽ thấy “việc nhẹ, lương cao” (như đang được rao trên mạng xã hội) là điều phi lý.

Bởi vậy, phòng ngừa được các chiêu lừa, tránh sập “bẫy lừa” cũng là một kỹ năng sống. Kỹ năng này đòi hỏi mỗi người phải học, gia đình và nhà trường phải dạy, các cơ quan, đoàn thể phải tuyên truyền. 

Một điều nữa cũng rất quan trọng để học, để dạy và để tuyên truyền, đó là giá trị sống, thái độ sống đúng đắn. Để sống tốt, dù là ở đâu, con người ta cũng cần có tình yêu lao động, sự chuyên tâm, cần cù, tinh thần cầu tiến, học hỏi, trau dồi. Với các bạn trẻ, hành trang vào đời không chỉ có kiến thức, kỹ năng mà còn phải có thái độ đúng đắn để không bị rơi vào những cám dỗ tiền tài. 

Giá trị của mỗi người không nằm ở chỗ bạn sống nơi phồn hoa đô hội hay làng xã hẻo lánh, không phụ thuộc vào mức hưởng thụ hay số tiền bạn kiếm được mà nằm ngay trong niềm yêu thích công việc đang làm mỗi ngày và ích lợi mà công việc đó mang đến cho bạn, cho cộng đồng. 

Cù Thị Thanh Huyền