Hàng trăm người dân mắc bệnh vì nhà máy gây ô nhiễm

Người chết, cây chết, nhà cửa hư hỏng

Người dân nơi đây cho biết, khi nhà máy sản xuất phân bón của Công ty cổ phần vật tư tổng hợp và phân bón Hóa Sinh (CT Hóa Sinh) mọc lên cách nay khoảng 10 năm, cũng là lúc nhiều người dân mắc bệnh viêm da, viêm phổi, ung thư... Nhà anh Lê Văn Đồng (ấp 5, xã Phạm Văn Cội) có bốn người đều bị bệnh, từ viêm phổi, viêm phế quản đến viêm xoang.

Ông Lê Văn Dũng, cạnh nhà anh Đồng, người ốm yếu, gầy gò, thường lên cơn ho sặc sụa vì bệnh viêm phổi. Thấy chúng tôi, ông Dũng cố đứng dậy, tay cầm phiếu chẩn đoán của Bệnh viện đa khoa huyện Củ Chi run run: “Mới đây, tui ho ra máu, đi khám, bác sĩ nói tui đã chuyển sang giai đoạn lao phổi”. Trong khi đó, vợ, con ông cũng sổ mũi, ho, nhức đầu thường xuyên.

Những người dân mà chúng tôi gặp đều tỏ ra hoang mang vì hàng loạt thứ bệnh bùng phát trong thời gian qua. Ông Nguyễn Văn Tiếu (ấp 5, xã Phạm Văn Cội) viêm phổi, viêm phế quản mạn tính; cả nhà ông Lý Văn Cuộn (ở cùng ấp) viêm da, viêm phế quản; bà Bùi Thị Há (ấp Xóm Bưng, xã Nhuận Đức) viêm xoang, viêm phổi...

Cách nay khoảng ba tháng, chồng chị Lê Thị Thúy Liễu mới 49 tuổi (ở số 96, ấp 5, xã Phạm Văn Cội) đã qua đời vì bệnh viêm phổi. Trước đó không lâu, chồng chị Võ Thị Liên mới 48 tuổi (ở số 44, ấp 5, xã Phạm Văn Cội) cũng mất vì bệnh u phổi. Hiện hai chị cùng các con phải uống thuốc quanh năm vì viêm xoang và đau nhức nửa đầu. Ngoài ra, theo người dân, hàng loạt cái chết khác đã lần lượt tiếp nối từ khi CT Hóa Sinh về đây hoạt động. Ông Lê Văn Sang - Trưởng ấp 5, xã Phạm Văn Cội nói: “Toàn ấp có khoảng 215 hộ dân. Gần 10 năm qua có gần 20 người chết vì bệnh viêm phổi và ung thư. Người sống đang mang bệnh thì hầu như nhà nào cũng có vài người”.

Ngoài ra, theo ghi nhận của chúng tôi, tại đây, phần lớn nhà của người dân đều bị gỉ sét, thủng mái. Bên cạnh đó, 10 năm nay, người dân cũng không trồng trọt gì được vì khí độc, khói bụi của CT Hóa Sinh làm cây trái trong vườn không phát triển nổi. Chị Nguyễn Thị Thu (ấp Xóm Bưng, xã Nhuận Đức) cho biết: “Sau khi nhà máy của CT Hóa Sinh hoạt động khoảng một năm thì hơn 5.000m2 vườn lan của tôi chết sạch, thiệt hại hơn một tỷ đồng”.

Điều đáng nói, người dân nơi đây đã nhiều lần phản ánh đến chính quyền địa phương, nhưng tình hình ô nhiễm không giảm mà ngày càng trầm trọng hơn.

Ông Lê Văn Dũng đang bị bệnh viêm phổi rất nặng

Công ty gây ô nhiễm kéo dài, vì sao?

Đại diện UBND xã Nhuận Đức và xã Phạm Văn Cội thừa nhận, tình trạng gây ô nhiễm khí thải của CT Hóa Sinh là có thật, chính quyền địa phương đã nhiều lần nhận đơn phản ánh của người dân. Cách nay khoảng sáu tháng, hai xã đã kết hợp với UBND huyện đi kiểm tra và phát hiện chỉ tiêu khí thải NH3 của CT vượt quy chuẩn từ 1,54 lần - 2,05 lần. Đoàn kiểm tra đã lập biên bản, đồng thời có tờ trình gửi Sở Tài nguyên môi trường (TNMT) TP tham mưu UBND TP ra quyết định xử phạt. Kết quả, UBND TP đã xử phạt CT Hóa Sinh 145 triệu đồng. Ngoài ra, chính quyền địa phương cũng đã thống kê tình hình nhà cửa hư hỏng của người dân. Kết quả cho thấy, hầu hết nhà dân ở gần CT Hóa Sinh đều có mái tôn bị gỉ sét nặng.

Trong đó, ấp 5, xã Phạm Văn Cội có 72 hộ dân bị hư hỏng mái tôn với tổng diện tích hơn 5.215m2 và tổ 5, ấp Xóm Bưng, xã Nhuận Đức có 24 hộ dân mái tôn hư hỏng với tổng diện tích hơn 8.000m2. Chính quyền địa phương đã đề nghị CT Hóa Sinh sửa chữa lại cho người dân, những hộ dân tự sửa chữa thì CT hỗ trợ tiền. Ban đầu, ban lãnh đạo CT Hóa Sinh đồng ý nhưng sau đó “lật kèo” với lý do CT đang chờ cơ quan chức năng của Tổng cục Quốc phòng đến làm việc xác định nguyên nhân, nên đến nay vẫn chưa đền bù. Riêng vấn đề bệnh tình của dân, theo ông Nguyễn Việt Dũng - Phó Chủ tịch UBND huyện Củ Chi: “Huyện đã chỉ đạo UBND hai xã Nhuận Đức và Phạm Văn Cội khảo sát, thống kê đưa người dân đi chữa bệnh. Việc bồi thường tính sau”.

Vì sao suốt gần 10 năm CT Hóa Sinh gây ô nhiễm mà chính quyền địa phương không xử lý hay kiến nghị gì? - chúng tôi đặt vấn đề. Bà Phạm Thị Thanh Hiền - nguyên Bí thư xã Phạm Văn Cội nói: “Chúng tôi không thiếu trách nhiệm với người dân nhưng để xử lý thì không phải dễ. Vì theo quy định, trước khi kiểm tra phải báo cho CT trước ba ngày. Do đó, khi đoàn kiểm tra đến thì CT ngừng hoạt động. Khi đoàn kiểm tra về thì tình trạng gây ô nhiễm lại như cũ. Cuối cùng, chính quyền địa phương phải đi lấy mẫu ô nhiễm, thống kê thiệt hại trong dân, báo lên cấp trên để kiểm tra bắt quả tang thì mới xử lý được”.

Ngoài ra, theo bà Hiền, CT Hóa Sinh hoạt động trong ngành nghề có chất thải nguy hại, phải di dời ra khỏi khu dân cư. Trước đây xã đã không đồng ý với đề án bảo vệ môi trường của CT Hóa Sinh. Tuy nhiên, vừa qua, Sở TNMT lại phê duyệt đề án này khi chưa có ý kiến của xã. Trong khi đó, theo quy định, phải có ý kiến đồng ý của chính quyền địa phương trước thì Sở mới được thông qua đề án.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, trong biên bản xử phạt CT Hóa Sinh của UBND TP.HCM, UBND TP buộc CT Hóa Sinh trong thời gian 30 ngày kể từ ngày nhận quyết định xử phạt phải cải tạo hệ thống xử lý khí thải. Sở TNMT là đơn vị theo dõi kiểm tra việc thực hiện. Thế nhưng, được biết, đến nay gần ba tháng, Sở TNMT vẫn chưa thực hiện việc phúc tra.

 Phan Trí