Hàng ngàn cuốn sách vừa đưa vào nhà trường bỗng dưng bị thu hồi

Sách "Hỏi đáp - Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” của NXB ĐH Quốc gia Hà Nội và Công ty Cổ phần Môi trường và Thiết bị giáo dục Việt Nam phát hành. Sách được một số Sở GD-ĐT khuyến khích học sinh từ lớp 2 mua, nhưng vừa phát hành chưa bao lâu bỗng dưng bị thu hồi.

Mới đây, một số Sở GD-ĐT các tỉnh Thái Nguyên, Hòa Bình đã có công văn yêu cầu các trường trên địa bàn tỉnh trang bị tài liệu Hỏi đáp “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” (NXB Đại học Quốc gia Hà Nội) cho giáo viên dạy các môn Đạo đức, Giáo dục công dân, khuyến khích học sinh từ lớp 2 mua tham khảo, học tập.

Văn bản chỉ đạo của Sở GD-ĐT tỉnh Thái Nguyên về việc trang bị tài liệu "Hỏi đáp - Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”

Tuy nhiên, vừa phát hành vào các trường chưa được bao lâu, thì mới đây, các Sở GD-ĐT Hòa Bình, Thái Nguyên lại bất ngờ có văn bản thu hồi toàn bộ sách đã bán cho các trường, giáo viên và học sinh.

Sách vi phạm bản quyền?

Nói về cuốn sách bị thu hồi, đại diện Nhà xuất bản ĐH Quốc gia Hà Nội - cho biết cuốn sách "Hỏi đáp - Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” do NXB ĐH Quốc gia Hà Nội liên kết với Công ty Cổ phần Môi trường và Thiết bị Giáo dục Việt Nam xuất bản và phát hành.

Cuốn sách này gồm 276 trang, xuất bản và phát hành 10.000 bản với giá in trên bìa sách là 85.000 đồng.

Bìa cuốn “Hỏi đáp - Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”

Được biết, lý do NXB có công văn thu hồi lại sách do phát hiện những vi phạm về bản quyền tác giả.

“Sau khi phát hành, các tác giả có phát hiện cuốn sách này trong quá trình thay đổi, sửa chữa, thêm câu này, bớt câu kia thì có một số nội dung của các tác giả khác, nhưng trên sách lại chưa để đầy đủ tên của các tác giả.

Công ty Cổ phần Môi trường và Thiết bị giáo dục đã có công văn đề nghị Nhà xuất bản thu hồi và hủy quyết định cấp phép trước đó. Hiện nay số sách đã phát hành trên thị trường đang được thu hồi”, đại diện Nhà xuất bản ĐH Quốc gia Hà Nội cho biết.

Trước đó, các tác giả và Công ty Cổ phần Môi trường và Thiết bị giáo dục đã ký văn bản cam kết về quyền tác giả. Khi ký vào văn bản cam kết đồng nghĩa với việc công ty này phải chịu trách nhiệm về bản quyền theo đúng Luật Xuất bản, còn tác giả phải chịu trách nhiệm công dân theo Luật Xuất bản.

Song, câu hỏi đặt ra là vai trò của nhà xuất bản đến đâu trong việc xác định, kiểm định những nội dung trong sách?

Liên quan đến việc thu hồi sách, hiện Công ty Cổ phần Môi trường và Thiết bị giáo dục cũng chưa lên tiếng.

NXB và công ty phát hành sách có thể bị phạt đến 35 triệu đồng nếu vi phạm bản quyền

Vi phạm về bản quyền sách thực tế gây những thiệt hại trực tiếp cho tác giả, Luật sư Lê Ngọc Khánh - Cán bộ cấp cao, Công Ty Luật TNHH TGS (Thuộc Đoàn Luật Sư Thành Phố Hà Nội) cho rằng, quyền tác giả là một trong các quyền được ghi nhận trong Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam nhằm tôn vinh, bảo vệ thành quả lao động sáng tạo, sự cống hiến của tổ chức, cá nhân. Từ đó khuyến khích, thúc đẩy hoạt động trí tuệ, sáng tạo. Quyền tác giả bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản. Theo đó, một trong các quyền tác giả là quyền được đứng tên trên tác phẩm của mình và cho phép người khác sử dụng tác phẩm của mình.

Ngoại trừ các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao quy định tại khoản 1, Điều 25 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2019 thì mọi trường hợp sử dụng nội dung không phải do mình sáng tạo ra phải xin phép, trích dẫn nguồn cụ thể và phải trả tiền nhuận bút, thù lao cho tác giả. Các trường hợp tự ý sử dụng các nội dung không do mình sáng tạo, không ghi nguồn là một trong các dạng hành vi xâm phạm bản quyền tác giả, cụ thể là hành vi sử dụng tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả, không trả tiền nhuận bút, thù lao theo quy định của pháp luật (khoản 8, Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2019).

Với trường hợp vi phạm bản quyền của tài liệu Hỏi đáp “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, luật sư Lê Ngọc Khánh cho biết, trong trường hợp xác định được nếu có hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan thì Nhà xuất bản cũng như Công ty Cổ phần Môi trường và Thiết bị giáo dục Việt Nam có thể bị xử lý vi phạm hành chính theo quy định tại Điều 18 Nghị định 131/2013/NĐ-CP về hành vi xâm phạm quyền sao chép tác phẩm.

Theo đó, phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 35.000.000 đồng đối với hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả. Ngoài ra, buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường internet và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm đối với hành vi sao chép tác phẩm.

Bên cạnh việc xử lý vi phạm hành chính, hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan; tùy theo mức độ còn có thể phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015.

Đại Minh