Hàng giả thách thức cơ quan quản lý nhà nước

Ông Bùi Thế Chuyên – Phó tổng giám đốc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam

Theo Bộ NN-PTNT, nhu cầu cả nước 10 – 10,5 triệu tấn phân bón các loại, trong khi hiện khả năng sản xuất phân bón cả nước hiện nay là hơn 30 triệu tấn. Trên thị trường, phân bón NPK bị làm kém chất lượng, gian lận thương mại diễn ra phổ biến và tình trạng ghi nhãn hiệu mập mờ gây nhầm lẫn, NTD không nhận biết được.

Các DN làm ăn nghiêm túc rất khó phát triển, trước kia là “cá lớn nuốt cá bé, giờ cá bé rỉa cá lớn”; còn Nhà nước thì bị thất thu ngân sách.

Phân bón giả luôn tồn tại là do ba nguyên nhân: Thứ nhất, các đối tượng sản xuất phân bón kém chất lượng đưa ra thị trường là do họ lách được luật, cụ thể là lách nhãn hiệu hàng hóa. Như, phân NPK 513 phải có trong thành phần để bón cây hấp thụ, nhưng họ chỉ lấy NPK 513 đặt làm tên gọi, chứ chất lượng phân bón không đúng tiêu chuẩn của phân NPK 513.

Thứ hai, các đối tượng phân phối ít tốn chi phí hơn so với các DN sản xuất phân bón uy tín. Thứ ba, nông dân thích mua nợ, các đối tượng sản xuất phân bón kém chất lượng dễ bán nợ.

Nhà nước phải xây dựng nền kinh tế nông nghiệp 4.0; thay đổi ý thức của người nông dân, hướng đến nền kinh tế nông nghiệp. Đồng thời, xây dựng cơ sở pháp luật phải có tính răn đe, xử phạt nghiêm các đối tượng vi phạm để đẩy lùi nạn phân bón giả.

Ông Đào Ngọc Minh Tiến, Phó giám đốc kinh doanh Công ty Cổ phần Pin Ắc quy miền Nam (PINACO)

Chúng tôi đang gặp phải tình trạng cạnh tranh không lành mạnh. Trong khi các DN làm ăn đàng hoàng chấp hành nghiêm chỉnh các quy định pháp luật thì các đối tượng gian lận thương mại lại gian lận trong kê khai thuế nhập khẩu; bán hàng gian lận thuế thu nhập DN; bán sản phẩm kém chất lượng; không thực hiện thu gom, tái chế bình ắc quy theo quy định của pháp luật)

Chúng tôi kiến nghị, Nhà nước cần kiểm soát chặt chẽ bình ắc quy nhập khẩu phải đạt tiêu chuẩn chất lượng để lưu thông;  cơ quan hải quan cần đánh giá chính xác giá nhập khẩu ắc quy nhập khẩu để tính thuế nhập khẩu, tránh tình trạng các nhà nhập khẩu khai báo giá không đúng; đề nghị cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra, kiểm soát việc xuất hóa đơn khi bán hàng… chống buôn lậu, gian lận thương mại nhằm bảo vệ môi trường sản xuất, kinh doanh minh bạch, công bằng.

Ông Nguyễn Công Minh – Đại diện Công ty cổ phần kinh doanh khí miền Bắc

Thị trường sản xuất, kinh doanh gas đã phức tạp ngày càng phức tạp hơn; các đối tượng chiếm dụng vỏ bình, sang chiết gas lậu công khai,…

Thời gian qua, có nhiều vụ sang chiết nạp gas trái phép, nhưng sự việc đến bây giờ chưa biết xử lý tới đâu. Chúng tôi thắc mắc thì cơ quan Nhà nước trả lời chung chung “sẽ giải quyết theo quy định pháp luật”.

Chúng tôi thấy có sự chồng chéo, đùn đẩy trách nhiệm giữa cơ quan công an và quản lý thị trường trong việc kiểm tra, xử lý các đối tượng kinh doanh gas kém chất lượng. Chúng tôi cần các cơ quan hữu trách vào cuộc kiểm soát tốt hơn, không thể để “cỏ nhiều hơn lúa”, vì như vậy thì cơ quan chức năng chưa làm hết trách nhiệm.

Ông Nguyễn Phương Sơn – Giám đốc Đối ngoại Công ty Amway Việt Nam

Tại Việt Nam, chúng tôi gặp phải tình trạng vi phạm quyền nhãn hiệu và tên thương mại tràn lan. Các đối tượng tự ý in và bán các ấn phẩm có logo của công ty trong khi chúng tôi đã bảo hộ thương hiệu logo trên toàn thế giới và tại Việt Nam.

Chúng tôi đã nhờ cơ quan quản lý thị trường phối hợp kiểm tra, xử lý vi phạm. Tuy nhiên, chế tài xử lý vi phạm quá nhẹ và việc vi phạm lại lén lút, nhỏ lẻ. Vì vậy, việc xâm phạm sở hữu nhãn hiệu đến thời điểm này chúng tôi vẫn chưa biết xử lý thế nào.

Bên cạnh đó, nhiều trang thương mại điện tử không đăng ký với Bộ Công Thương đã đăng sản phẩm nhưng không có những thông tin chính thống mà Amway đăng ký với cơ quan quản lý Nhà nước. Đặc biệt, họ lừa đảo trắng trợn, ghi “trang web này được thực hiện bởi Amway Việt Nam”.

Tính đến thời điểm này, chúng tôi đã tìm ra hơn khoảng 70 website, trang thông tin điện tử, trang cá nhân vi phạm sở hữu trí tuệ. Đáng nói, có những trang sau khi bị phát hiện, xử lý từ năm 2016 đến giờ vẫn còn tồn tại.

Chúng tôi đề nghị cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, xử phạt các hành vi vi phạm và tăng mức xử phạt; tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân không sử dụng hàng nhái, giả, kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Ông Nguyễn Viết Hồng – Tổng Giám đốc Công ty Vina CHG

Hiện nay chúng tôi đang ứng dụng nền tảng công nghệ blockchain giúp DN quản trị được từ khâu sản xuất tới khâu phân phối tới người tiêu dùng, phát hiện hàng giả sẽ khoanh vùng được ở khu vực nào.

Tôi đề nghị nên xây dựng một ứng dụng dành riêng cho lực lượng Quản lý thị trường để tiếp nhận những phản ánh để kiểm tra, xử lý hàng gian, giả kịp thời và thông tin, công khai đơn vị vi phạm.

Bà Nguyễn Minh Nguyệt – Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và kinh tế số, Bộ Công Thương

Thương mại điện tử (TMĐT) là hình thức kinh doanh mới; nhiều tổ chức, cá nhân bán hàng giả, nhái với giá rẻ trên cả các trang TMĐT có uy tín. Nhưng thủ đoạn hoạt động của đối tượng vi phạm ngày càng tinh vi, chỉ giao hàng khi có khách đặt mua chứ không chứa trữ hàng sẳn. Thậm chí, nhiều nơi bán không có địa chỉ thực nên khó kiểm tra, phát hiện, bắt quả tang vi phạm.

Do vậy, rất cần sự phối hợp đồng bộ của nhiều ban ngành: Tổng cục TMĐT, Tổng cục kinh tế số, Cục QLTT, Công an, Bộ đội biên phòng… kiểm tra, phát hiện, xử lý đối tượng vi phạm kinh doanh hàng giả, nhái.

Bên cạnh đó, cần thực hiện giải pháp thí điểm ứng dụng công nghệ thông tin trong việc đẩy mạnh chống hàng giả, nhái trong TMĐT và xây dựng hệ thống nhận diện website TMĐT uy tín, nhận diện thông tin hàng hóa,...

Ông Nguyễn Văn Bách – Quyền Cục trưởng Cục Quản lý thị trường TP.HCM

Theo quy định tại khoản 4 Điều 26 Nghị định số 99/2013/NĐ-CP ngày 29/8/2018 của Chính phủ, “…người có thẩm quyền xử lý vi phạm phải chịu trách nhiệm pháp lý đối với kết luận vi phạm và quyết định xử lý vi phạm của mình” tạo tâm lý e ngại cho lực lượng thực thi. Chưa kể, có nhiều loại hàng giả, hàng xâm phạm quyền có chi phí giám định rất đắt, khi đưa đi giám định buộc lực lượng thực thi phải tạm ứng kinh phí giám định. 

Trong khi đó, có rất nhiều vụ vi phạm khi bị phát hiện, lại không thể giám định được vì hàng hóa có nguồn gốc nhập khẩu từ nước ngoài nhưng không có đại diện chủ sở hữu quyền tại Việt Nam nên không có ai xác nhận là hàng giả.

Thậm chí, nhiều DN e ngại, né tranh phối hợp với lực lượng thực thi để xác định hàng giả nên công tác đấu tranh chống sản xuất, buôn bán hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gặp nhiều khó khăn, trở ngại.

Thực trạng sản xuất, kinh doanh hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tại TP.HCM ngày càng diễn biến rất phức tạp; có dấu hiệu công khai, xem thường dư luận và các cơ quan có chức năng xử lý vi phạm.

Nhiều đối tượng đã lợi dụng thương mại điện tử để rao bán, quảng cáo, khuyến mại nhiều hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ... ; đặc biệt là mặt hàng thời trang, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng...

DN phải đăng ký quyền sở hữu trí tuệ và sử dụng tem chống giả công nghệ cao, sử dụng mã hàng hóa để truy xuất nguồn gốc trên các thiết bị thông minh để giảm nguy cơ sản phẩm của mình bị làm nhái, giả. Cuộc đấu tranh đối với vấn nạn hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ là trách nhiệm chung của toàn xã hội: cơ quan thực thi pháp luật; tổ chức, cá nhân kinh doanh và người tiêu dùng.

Ông Trần Hữu Linh – Tổng cục trưởng tổng cục Quản lý thị trường

Hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ là vấn đề nhức nhối hiện nay, mặt hàng nào cũng có nguy cơ bị làm giả.

Có hai vấn đề quan trọng cần làm: hoàn thiện các chính sách pháp luật, nâng cao chế tài xử phạt và đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra thị trường; phối hợp giữa các lực lượng sở hữu trí tuệ và xử lý hàng giả, bộ đội biên phòng, hải quan...

Trong thời gian tới sẽ thay đổi cách quản lý, lực lượng quản lý thị trường được tổ chức theo mô hình mới, không còn tỉnh nào biết tỉnh đó như trước nên việc chỉ đạo xuyên suốt, cảnh báo cho cả hệ thống sẽ nhanh hơn.

Phải nâng cao đạo đức cán bộ quản lý thị trường bằng cách đào tạo, dựng đội ngũ cán bộ trong sạch, đủ trình độ, bản lĩnh để xử lý nạn hàng giả; tuyên truyền và áp dụng các hình thức kỹ luật nghiêm đối với những trường hợp vi phạm.

Ông Đàm Thanh Thế - Chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia

Thủ tướng Chính phủ đã ký Nghị quyết 41 tập trung đấu tranh chống gian lận thương mại; nhất là các sản phẩm giả có ảnh hưởng lớn đến xã hội như: thuốc, thực phẩm chức năng, sản phẩm tiêu dùng, thực phẩm, mỹ phẩm, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật,…

Hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ hiện nay diễn biến ngày càng phức tạp. Chúng tôi thường xuyên nắm bắt tình hình, phối hợp các lực lượng chức năng với tinh thần tập trung đấu tranh quyết liệt, từng bước ngăn chặn và xử lý nghiêm những đường dây, ổ nhóm sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng.

Đặc biệt, tham mưu cho các cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh những quy định về pháp luật, tạo điều kiện cho các lực lượng chức năng tập trung phân tích, đánh giá, xử lý những vụ vi phạm quyền sở hữu công nghiệp mà hiện nay đang rất phức tạp.

Các lực lượng chức năng cần tăng cường hậu kiểm, tiếp tục kiểm tra, kiểm soát và nếu đối tượng nào tái phạm nhiều lần, sẽ xử lý mạnh tay hơn.