Hang động núi lửa ở Tây Nguyên vào top 10 sự kiện môi trường nổi bật 2014

Đây là năm thứ tư, tờ Tin Môi Trường cùng các nhà báo tổ chức hoạt động bình chọn thường niên này. Dưới đây là 10 sự kiện môi trường nổi bật trong nước đã được các nhà báo bình chọn (kết quả được sắp xếp theo thứ tự thời gian):

1. Hang Sơn Đoòng ở Quảng Bình là một trong 12 hang động kỳ vĩ nhất thế giới

Hang Sơn Đoòng nằm trong quần thể hang động Phong Nha - Kẻ Bàng ở huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình được tạp chí Business Insider xếp vào danh sách 12 hang động kỳ vĩ nhất thế giới. Khảo sát được tạp chí này công bố ngày 9/1 cho biết hang Sơn Đoòng là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới, được kiến tạo từ khoảng 2 - 5 triệu năm trước bởi dòng sông ngầm dưới dãy núi đá vôi. Hang có chiều rộng 150 mét, cao hơn 200 mét, dài ít nhất 5 km.

Trong danh sách 12 hang động kỳ vĩ nhất do Business Insider bình chọn, còn có hang Ngọc Lục Bảo (Thái Lan), Waitomo Glowworm (New Zealand), Crystal Caves of Naica (Mexico), Blue Grotto (Ý), Fingal (Scotland), Lascaux (Pháp) …

Cuối năm 2014, Barcroft Media - Hãng truyền thông quốc tế có trụ sở đặt tại Anh cũng đã công bố bức ảnh chụp hang Sơn Đoòng của Việt Nam là một trong những bức ảnh ấn tượng nhất năm 2014.

2. Loài thú tuyệt chủng 85 năm trước trên thế giới đã xuất hiện tại Thanh Hóa

Ngày 5/3, ông Nguyễn Đình Hải, Giám đốc Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên (có trụ sở ở huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa), cho biết loài Mang thuộc họ hươu nai, có tên khoa học là Muntiacus rooseveltorum được coi đã tuyệt chủng từ năm 1929 nay bỗng xuất hiện tại khu bảo tồn.

Loài Mang Muntiacus rooseveltorum được các nhà khoa học ghi nhận tại tỉnh Hủa Phăn (Lào). Mẫu sọ loài này được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Mỹ.

Theo ông Hải, từ năm 2012 - 2014, Trung tâm Cress (Trường Đại học Quốc gia Hà Nội) phối hợp với cán bộ Khu bảo tồn thực hiện dự án “Điều tra, bảo tồn các loài Mang tại khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên”.

Trong quá trình điều tra, đoàn chuyên gia đã chụp được ảnh của loài Mang này trên địa bàn khu bảo tồn và phát hiện được mẫu phân cũng như tìm thấy mẫu sừng và da của loài Mang được cho tuyệt chủng trong nhà dân săn bắn được.

3. Ô nhiễm nguồn nước tại Việt Nam vượt mức kiểm soát

Ô nhiễm nguồn nước Việt Nam đang vượt khỏi khả năng kiểm soát do các hoạt động sản xuất, khai thác, kinh doanh và dịch vụ. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải khẩn trương xây dựng một khung pháp lý đủ mạnh để năng ngừa ô nhiễm nước. Đây là thông tin được đưa ra tại hội thảo quốc tế “Kiểm soát ô nhiễm nước tại Việt Nam: Thực tiễn và chính sách” được tổ chức tại Hà Nội ngày 17/4.

Mặc dù có tài nguyên nước dồi dào, nhưng mức độ ô nhiễm nước tại VN đang ngày càng gia tăng do không kiểm soát được nguồn gây ô nhiễm hiệu quả.

Tại một số địa phương Việt Nam, khi quan sát các trường hợp ung thư, viêm nhiễm ở phụ nữ, đã thấy 40-50% là do từ sử dụng nguồn nước ô nhiễm. Trung bình, mỗi năm ở Việt Nam có khoảng 9.000 người tử vong vì nguồn nước và điều kiện vệ sinh kém. Cũng theo đó, hàng năm có khoảng 200 ngàn trường hợp mắc bệnh ung thư mới phát hiện mà một trong những nguyên nhân chính là sử dụng nguồn nước ô nhiễm.

4. Quốc hội thông qua Luật Bảo vệ môi trường năm 2014

Ngày 23/6/2014, tại kỳ hợp thứ 7, Quốc hội khóa 13 đã thông qua Luật Bảo vệ Môi trường năm 2014 (Luật số: 55/2014/QH13).

Luật Bảo vệ Môi trường 2014 gồm có 20 chương, 170 điều trong đó làm rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường theo nguyên tắc Nhà nước quản lý thống nhất về bảo vệ môi trường; quyền và nghĩa vụ của các tổ chức chính trị, xã hội, các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng về bảo vệ môi trường; xác định rõ hơn nguồn lực tài chính cho bảo vệ môi trường và nhiệm vụ được chi từ kinh phí sự nghiệp môi trường; bổ sung thêm nội dung mới về biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường; gắn kết bảo vệ tài nguyên và bảo vệ môi trường với biến đổi khí hậu; nhấn mạnh tăng trưởng xanh, khuyến khích phát triển công nghiệp và đô thị sinh thái; khuyến khích sản xuất và tiêu thụ thân thiện với môi trường.

Luật Bảo vệ Môi trường năm 2014 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2015.

5. Đảo Lý Sơn mất 1 km² đất do biển xâm thực

Diện tích đất trên đảo Lý Sơn ngày càng bị thu hẹp do biển xâm thực “ăn” đất trên đảo. Chỉ trong vòng 40 năm sau, đảo Lý Sơn mất 1 km².

Tình trạng biến đổi khí hậu, nước biển dâng, nếu không có biện pháp hữu hiệu để bảo vệ thì trong tương lai gần, diện tích đảo Lý Sơn sẽ thu hẹp dần. Đó là cảnh báo của các nhà khoa học đưa ra tại Hội thảo Quốc gia do Ban kinh tế TW tổ chức tại Quảng Ngãi ngày 1/10…

Các báo cáo của hội thảo cũng nêu rõ: Cách đây 40 năm, tổng diện tích trên đảo Lý Sơn hơn 10 km². Nhưng đến nay sau 40 năm, diện tích đảo Lý Sơn chỉ còn hơn 9 km².

Nếu không khẩn trương có biện pháp hữu hiệu thì trong tương lai không xa đảo Lý Sơn sẽ không còn do biển xâm thực và nước biển dâng nhấn chìm.

6. Hào Dương nhận "quả phạt" nặng hơn 6,3 tỉ đồng

Ngày 18/11, UBND TP.HCM ra quyết định xử phạt Công ty Hào Dương (huyện Nhà Bè) về hành vi xả trộm nước thải ra ngoài môi trường với mức phạt hơn 6,3 tỉ đồng.

Quyết định của UBND TP nêu rõ Công ty Hào Dương đã thực hiện không đúng, không đầy đủ một trong các nội dung chương trình quan trắc, giám sát môi trường theo quy định (về vị trí, tần suất hoặc thông số giám sát môi trường); không thu gom triệt để chất thải nguy hại vào khu vực lưu chứa tạm thời theo quy định; để chất thải nguy hại ngoài trời mà chất thải đó có thể tràn, đổ, phát tán ra ngoài môi trường; xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải từ 10 lần trở lên…

Ngoài phạt tiền, UBND TP cũng buộc Công ty Hào Dương thực hiện quan trắc, giám sát môi trường đầy đủ các chỉ tiêu theo quy định; thực hiện đúng nội dung của Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt. Phải thực hiện quản lý chất thải nguy hại theo đúng quy định tại Thông tư số 12 quy định quản lý chất thải nguy hại.

7. Vườn quốc gia Côn Đảo trở thành khu Ramsar biển đầu tiên của Việt Nam.

Ban Thư ký Công ước Ramsar thế giới công nhận Vườn quốc gia Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là khu đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế (khu Ramsar) thứ 2/203 của thế giới, thứ 6 của Việt Nam và là khu Ramsar biển đầu tiên của Việt Nam.

Vườn quốc gia Côn Đảo hội tụ cả 4 hệ sinh thái rừng, biển rất đặc sắc và hiếm có trên thế giới và đã được Ngân hàng Thế giới đưa vào danh sách hệ thống các khu vực biển quan trọng cần bảo vệ trên toàn cầu và là khu vực trọng điểm nằm trong kế hoạch hành động đa dạng sinh học của Việt Nam.

Ngày 1/11, tại Trung tâm Văn hóa - Thông tin - Thể thao huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã đón nhận bằng công nhận Vườn quốc gia Côn Đảo là vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế, do tổ chức công ước Ramsar trao tặng.

8. Hoàn thành báo cáo lần thứ nhất của Việt Nam về biến đổi khí hậu.

Việt Nam đã hoàn thành báo cáo cập nhật 2 năm/lần lần thứ nhất cho Công ước khung của Liên Hợp quốc về biến đổi khí hậu. Báo cáo được gửi đến Ban Thư ký Công ước khí hậu trước khi tổ chức Hội nghị lần thứ 20 các Bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP20) vào tháng 12/2014 tại Lima, Pê-Ru.

Việt Nam là một trong các nước đang phát triển trên thế giới sớm hoàn thành xây dựng báo cáo; được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Qua đó nhằm tiếp tục thực hiện hiệu quả nghĩa vụ và cam kết của Việt Nam - một Bên nước tham gia Công ước khí hậu đối với việc triển khai các Chương trình biến đổi khí hậu ưu tiên; hướng đến xây dựng nền kinh tế cac-bon thấp theo hướng tăng trưởng xanh.

Báo cáo là tài liệu quan trọng giúp cơ quan Trung ương, địa phương xây dựng, hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu.

9. Sập hầm tại công trình thủy điện Đạ Dâng- Đạ Chomo khiến 12 công nhân bị mắc kẹt

Sáng ngày 16/12 tại công trình thủy điện Đạ Dâng - Đạ Chomo, nằm trên địa bàn thôn Păng Tiêng, xã Lát, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng đã xảy ra vụ sập hầm khiến 12 công nhân bị mắc kẹt trong hầm.

Vụ sập hầm đã huy động hơn 700 người nỗ lực suốt ngày đêm với nhiều phương án liên tiếp được đưa ra để cứu hộ đến 16 giờ 30 ngày 19/12/2014, công tác cứu hộ mới thành công.

Như vậy, sau gần 82 giờ bị mắc kẹt trong đoạn hầm bị đất đá vùi lấp (từ 7 giờ sáng 16/12), 12 công nhân mới được lực lượng cứu hộ giải cứu thành công khỏi hầm thuỷ điện Đạ Dâng - Đạ Chomo .

Điều đáng nói là mặc dù biết địa chất ở đây rất yếu, không bảo đảm an toàn, nhiều nhà thầu phải dừng vì không thể thực hiện nhưng chủ đầu tư thủy điện Đạ Dâng vẫn quyết làm để dẫn đến hậu quả là sập hầm này.

10. Việt Nam công bố hệ thống hang động núi lửa lớn nhất Đông Nam Á ở Tây Nguyên

Sau bảy năm nghiên cứu, các nhà khoa học của Tổng cục Địa chất & Khoáng sản và Hội hang động Nhật Bản đã khám phá ra một hệ thống hang động núi lửa lớn nhất Đông Nam Á ở Tây Nguyên - Di sản thiên nhiên độc đáo của quá trình phun trào núi lửa cách đây hàng triệu năm.

Phát hiện chấn động này được công bố ngày 26/12 - mở ra tiềm năng du lịch to lớn cho khu vực Tây Nguyên.

Đây là lần đầu tiên chúng ta phát hiện được hệ thống hang động núi lửa gồm các hang động và miệng núi lửa hình thành từ quá trình phun trào dung nham cách đây hàng triệu năm.

Hệ thống hang động núi lửa ở Tây Nguyên được phát hiện ở tỉnh Đắk Nông, chủ yếu ở huyện Krông Nô. Dài khoảng 25 km từ miệng núi lửa tại buôn Choar dọc theo sông Sêrêpốc đến khu vực thác Dray Sáp với hàng chục hang động lớn nhỏ khác nhau.

Hang động lớn nhất có chiều dài trên 1.000m, bên trong rộng hàng nghìn mét, có cấu trúc rất độc đáo và đặc trưng của hang động núi lửa với dòng dung nham phun ngược, tạo nên một cảnh quan kỳ vĩ. Hang động nằm trong rừng sâu, chưa ghi nhận dấu vết của con người nhưng có nhiều loài vật sinh sống.

PV

Ảnh do BTC cung cấp