Hải quan 'bóc trần' nhiều thủ đoạn buôn lậu, trốn thuế

Báo cáo tại buổi khảo sát, ông Nguyễn Hữu Nghiệp - Phó cục trưởng Cục Hải quan thành phố - đưa ra nhận định, đây là thời điểm đầy khó khăn, thách thức cho lực lượng kiểm soát chống buôn lậu.

Lãnh đạo cục thường xuyên quán triệt toàn thể cán bộ công chức trong đơn vị nâng cao ý thức trách nhiệm, luôn đề cao cảnh giác, tăng cường thu thập thông tin, nắm tình hình, triển khai các biện pháp nghiệp vụ, chủ động phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật về hải quan.

Buổi khảo sát của HĐND TPHCM tại Cục Hải quan TPHCM ngày 20/12. Ảnh: Quốc Ngọc

Ông Nghiệp “bóc trần” phương thức thủ đoạn phổ biến hiện nay mà các đối tượng đã nắm được khi các tờ khai qua luồng xanh - vàng thông quan rất nhanh và có nhiều kẽ hở. Qua kiểm tra đã phát hiện vi phạm qua luồng xanh - vàng.

Họ lợi dụng cơ chế quản lý rủi ro trong thông quan hàng hoá đối tượng buôn lậu sử dụng phương thức “chọn luồng”.  Tức là cùng một lô hàng, họ khai báo nhiều tờ khai, nếu qua luồng đỏ thì hủy, chọn luồng vàng, xanh để thông quan…

Ngoài ra, họ trốn thuế bằng cách khai nhiều mặt hàng nhưng thực chất chỉ có một mặt hàng hoặc ngược lại. Cố tình khai báo qua mặt hàng khác có thuế suất thấp, giá thấp để tiêu chí rủi ro phân luồng xanh, vàng, đỏ với tỷ lệ kiểm tra 5-10%, hoặc cố tình khai thuế rất cao nhưng trong đó có mặt hàng cấm, hàng giả, hàng nhập khẩu có điều kiện...

Có trường hợp khai bớt trọng lượng hàng hoá, khai sai hoàn toàn so với thực tế hàng hóa, thay đổi cảng đích, thay đổi người nhận hàng gây khó khăn trong việc theo dõi đối tượng. Đối với hàng tiêu dùng có tuyến trọng điểm, các đối tượng đã thường xuyên có sự dịch chuyển hàng hoá nghi vấn qua lại giữa các cảng.

Bên cạnh đó, lợi dụng cơ chế thông thoáng về chính sách hàng quá cảnh, doanh nghiệp chỉ khai báo tên hàng đại diện khi làm thủ tục hải quan, không khai những mặt hàng khác có trong lô hàng (có thể là hàng cấm nhập khẩu, hàng nhập khẩu có điều kiện, hàng có thuế suất cao).

Hoặc ban đầu khai tên người nhận hàng tại Việt Nam, tuy nhiên, khi bị các cơ quan chức năng phát hiện có nghi vấn hoặc phối hợp kiểm tra thì doanh nghiệp liền điều chỉnh vận đơn (manifest) với tên hàng, người nhận hàng là phía Campuchia và làm thủ tục hải quan theo loại hình quá cảnh. Trong quá trình vận chuyển lô hàng quá cảnh, doanh nghiệp có thể rút hàng ra tiêu thụ tại Việt Nam.

Hành vi khai sai xuất xứ hàng hóa thời gian gần đây, theo ông Nghiệp, có nhiều diễn biến phức tạp. Một số doanh nghiệp nhập khẩu hàng Trung Quốc nhưng gắn nhãn mác xuất xứ Việt Nam để đánh lừa người tiêu dùng.

Đối với hàng xuất khẩu, doanh nghiệp dùng nhiều thủ đoạn đề gắn xuất xứ hàng Việt Nam xuất sang các nước có thuế suất ưu đãi đối với hàng hóa Việt Nam như Mỹ và các nước Châu Âu, gây hậu quả nghiêm trọng với hàng hóa nước ta.

Kết quả lũy kế từ 1/1 đến 15/12, Cục Hải quan thành phố đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 1.646 vụ vi phạm, xử phạt gần 20 tỷ đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu gồm buôn lậu, vận chuyển tiền tệ, ma tuý và các vi phạm hành chính về kiểm soát hải quan.

Quốc Ngọc