Groundhog day (Ngày chuột chũi): Hạnh phúc là gì?

Câu hỏi mà nhân loại muốn giải đáp

Như thế nào là hạnh phúc thật sự? Con người có thể tìm kiếm hạnh phúc ở đâu? Đó có lẽ là những câu hỏi mà toàn bộ nhân loại đều muốn giải đáp bấy lâu nay. Thế nên, không ngạc nhiên khi hạnh phúc cũng là chủ đề quen thuộc trên màn ảnh rộng. Kể từ khi môn nghệ thuật thứ bảy ra đời, đã có không ít nhà làm phim trăn trở để tạo ra những tác phẩm xoay quanh niềm vui và mục đích sống của con người.

Sau khi nhận ra những thú vui hời hợt không dẫn đến hạnh phúc lâu dài, Phil đã có sự thay đổi sâu sắc

Một tác phẩm thuộc hàng độc đáo về chủ đề này là Groundhog Day (tạm dịch: Ngày Chuột chũi - 1993) của đạo diễn Harold Ramis. Đến nay, nó vẫn được xem là một bộ phim hài kinh điển, cũng như trở thành chuẩn mực trong dạng phim về vòng lặp thời gian. Trên IMDb, hơn 680.000 khán giả đã chấm phim ở điểm 8/10. Năm 2006, Thư viện Quốc hội Mỹ đưa Groundhog Day vào danh sách những bộ phim cần bảo tồn vì giá trị đặc biệt về văn hóa, lịch sử và nghệ thuật.

Bộ phim này trở nên nổi bật một phần nhờ vào tiền đề thú vị của câu chuyện: Điều gì sẽ xảy ra nếu một người sống lại cùng một ngày hết lần này đến lần khác? Nhân vật chính của phim là Phil Connors (Bill Murray) - một người dẫn chương trình truyền hình ích kỷ và hay coi thường người khác. Anh ta cùng nhà sản xuất Rita Hanson (Andie MacDowell) đến Punxsutawney để đưa tin về Ngày Chuột chũi - một hoạt động thường niên nơi đây. Phil chẳng thèm che giấu sự khinh thường của mình đối với công việc này và cả những con người sống ở thị trấn nhỏ mà anh ta sắp đến.

Một ngày sau đó, cơn bão bất ngờ ập đến khiến Phil không thể rời khỏi Punxsutawney và phải qua đêm nơi đây. Khi tỉnh dậy, anh bàng hoàng phát hiện mình lại quay về ngày trước đó. Phil dần dần nhận ra anh đang bị mắc kẹt trong một vòng lặp thời gian mà không ai hay biết. Anh phải mãi mãi sống trong ngày Hai tháng Hai tại thị trấn Punxsutawney.

Dù có làm gì đi nữa, Phil cũng không thể thoát khỏi vòng lặp thời gian. Ngay cả khi bỏ mạng, anh cũng quay lại thời điểm đầu ngày. Ban đầu, Phil lợi dụng hoàn cảnh này cho những đam mê, thú vui khoái lạc và hành vi liều mạng bởi biết chúng sẽ không phải trả giá. Tuy nhiên, anh sớm cảm thấy mệt mỏi với sự lặp lại và bắt đầu trải qua nỗi tuyệt vọng. 

Khi vòng lặp kéo dài, Phil trải qua một quá trình khám phá bản thân. Anh thử nhiều chiến lược khác nhau để phá vỡ chu kỳ, bao gồm những hành động tử tế và nỗ lực hoàn thiện bản thân. Phil cũng cố gắng giành được tình cảm của Rita, dù biết điều này chỉ là nhất thời. Bất chấp những nỗ lực của mình, anh vẫn bị mắc kẹt trong chuỗi ngày không có lối thoát.

Phil luôn có cảm giác bị mắc kẹt bởi dù có rất nhiều thời gian nhưng anh chỉ có thể sống trong cùng một ngày, tại cùng một nơi mà mình chẳng hề thích

Ở cuối con đường là sự chấp nhận và lòng biết ơn

Có thể thấy sự trớ trêu mà tạo hóa đã đặt vào hoàn cảnh của nhân vật chính trong bộ phim. Một mặt, anh ta có được sự bất tử mà bao người thèm muốn, với tất cả thời gian trên đời để làm việc mình muốn. Hơn nữa, Phil còn có cơ hội bắt đầu lại mỗi ngày để phủi sạch những hậu quả của ngày trước đó. Anh có thể “thử và sai” cho đến bất cứ lúc nào mình thích.

Một mặt, Phil lại luôn có cảm giác bị mắc kẹt bởi dù có rất nhiều thời gian nhưng anh chỉ có thể sống trong cùng một ngày, tại cùng một nơi mà mình chẳng hề thích. Chẳng có gì mà Phil làm để lại kết quả lâu dài, bởi chúng sẽ bị phủi sạch vào cuối ngày. Cho dù anh có chinh phục được trái tim của Rita thì sau đó cô cũng chẳng nhớ gì.

Thông điệp về hạnh phúc trong Groundhog Day xoay quanh sự chuyển hóa của nhân vật Phil giữa tình thế trớ trêu này. Xuyên suốt bộ phim, anh trải qua nhiều giai đoạn hỗn loạn về cảm xúc và hiện sinh khi cố gắng thoát khỏi vòng lặp. Sau khi nhận ra những thú vui hời hợt không dẫn đến hạnh phúc lâu dài, anh đã có sự thay đổi sâu sắc trong quan niệm về hạnh phúc.

Dần dần, Phil nhận ra rằng sự thỏa mãn thực sự đến từ những kết nối có ý nghĩa với người khác, cũng như sự phát triển cá nhân. Từ một người kênh kiệu, anh học cách trân trọng vẻ đẹp của cuộc sống hằng ngày, những hành động tử tế. Sau rất nhiều chuyện, Phil nhận ra rằng những điều đơn giản mà mình làm có thể gây ra tác động lớn với cuộc sống của người khác.

Trailer phim Groundhog Day:

Cũng nhờ có nhiều thời gian, Phil có thể học được không ít thứ mà nếu sống cuộc đời bình thường, anh sẽ phớt lờ. Chơi piano thành thạo và đọc hết sách trong thư viện là 2 việc trong số đó. Rõ ràng, việc tập trung vào những hoạt động rèn luyện có chủ đích, cũng như trau dồi tri thức có thể ảnh hưởng tích cực đến niềm vui của con người trong cuộc sống. Càng về cuối phim, khán giả càng thấy Phil bình tĩnh và chín chắn hơn, khác hẳn vẻ khó ưa lúc đầu.

Cuối cùng, bộ phim đề cao thông điệp rằng sự viên mãn thực sự đến từ bên trong và không phụ thuộc vào hoàn cảnh bên ngoài. Ở cuối con đường, Phil hạnh phúc nhất khi anh có sự đồng cảm, chấp nhận và lòng biết ơn. Anh không còn cố thỏa mãn thú vui nhất thời hoặc cố xây dựng một cuộc sống hoàn hảo mà học cách trân trọng khoảnh khắc hiện tại để tìm thấy sự cân bằng giữa những bất ổn của cuộc sống. Ở đỉnh điểm, hạnh phúc đích thực của Phil đã không còn là thoát khỏi hoàn cảnh của mình mà là đón nhận chúng một cách trọn vẹn và thản nhiên nhất.

Một câu chuyện ngụ ngôn vui vẻ

Tuy mang thông điệp lớn lao, Groundhog Day không hề đi vào lối mòn giáo điều. Trái lại, tác phẩm khiến người xem khá thoải mái với những tiếng cười nhẹ nhàng và ý nhị. Bản thân hoàn cảnh đặc biệt của nhân vật chính đã đủ thuận lợi để biên kịch Danny Rubin và Harold Ramis tạo ra những tình huống vui vẻ. Triết lý được lồng ghép ở mức độ vừa phải và dẫn dắt hợp lý. Khán giả có lúc ghét Phil, có lúc cười đùa với Phil, có lúc lại đồng cảm với anh trên con đường đi tìm hạnh phúc đích thực.

Thông điệp về hạnh phúc trong Groundhog Day xoay quanh sự chuyển hóa của nhân vật Phil giữa tình thế trớ trêu này

Ở góc độ diễn xuất, có thể nói Groundhog Day giống như màn độc diễn của tài tử Bill Murray bởi lẽ nhân vật Phil xuất hiện ở gần như mọi cảnh phim. Vai diễn này từng được cân nhắc cho một loạt tên tuổi như Chevy Chase, Tom Hanks và Michael Keaton nhưng họ không tham gia vì nhiều lý do khác nhau. Khi Bill Murray được giao vai diễn, đã có những e ngại rằng tài tử không thể hiện nổi các cảnh nặng về tâm lý. Trước đó, Murray nổi bật hơn ở dạng vai hài hước chứ chưa được đánh giá cao về chính kịch.

Biên kịch Rubin phản đối sự lựa chọn này nhưng đạo diễn Ramis - từng cộng tác với Murray - lại ủng hộ tài tử. Ông tin rằng Bill Murray có thể diễn đạt cả sắc thái đáng ghét và đáng yêu của nhân vật, cũng như cân bằng được yếu tố hài và chính kịch trong phim.

Những gì diễn ra sau đó đã trở thành lịch sử, khi Bill Murray có vai diễn được xem là để đời trong sự nghiệp. Điểm độc đáo của nhân vật Phil là ban đầu khiến khán giả ghét nhưng sau đó lại thương. Chỉ như thế thì hành trình chuyển hóa của nhân vật mới được khắc họa rõ nét. Bill Murray đã hoàn thành xuất sắc vai trò này khi liên tục biến hóa trong từng giai đoạn của Phil. Tài tử cũng thể hiện trọn vẹn những cung bậc cảm xúc của một con người khi gặp tình thế dị thường trong cuộc sống, từ hoảng hốt, chối bỏ đến cam chịu và dần thích ứng. 

Bên cạnh Bill Murray, diễn viên Andie MacDowell trong vai Rita và Chris Elliott trong vai Larry (người quay phim cho Phil) cũng rất được yêu thích. Andie mang đến sự đáng yêu, độc lập và ấm áp cho nhân vật còn Chris tạo thêm tiếng cười cho bộ phim qua các màn tung hứng với Bill Murray. 

Groundhog Day như một câu chuyện ngụ ngôn nhẹ nhàng, một tác phẩm dễ xem, lôi cuốn, đồng thời để lại thông điệp sâu sắc. Đó chắc chắn là một sự lựa chọn thú vị để thưởng thức trong ngày Quốc tế Hạnh phúc 20/3. 

Ân Nguyễn - Nguồn ảnh: Internet