Gỡ điểm nghẽn để TPHCM bước nhanh, bước vững vào kỷ nguyên vươn mình

Hình ảnh buổi tọa đàm

Tháo gỡ “điểm nghẽn của điểm nghẽn”

Ông Phạm Chánh Trực - nguyên Phó bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM - cho rằng, khi nói đến kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, có 2 vấn đề phải đặt ra, đó là nhận thức về kỷ nguyên vươn mình như thế nào và TPHCM làm gì để tham gia vào kỷ nguyên này.

“Cần xác định rõ nội hàm của kỷ nguyên vươn mình để mang tính dẫn dắt. Liệu có phải là kỷ nguyên vượt bẫy thu nhập trung bình để trở thành nước thu nhập cao? Hay có phải là thời kỳ thực hiện cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4?” - ông đặt câu hỏi.

Ông Phạm Chánh Trực - nguyên Phó bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM - cho rằng cần xác định rõ nội hàm của kỷ nguyên vươn mình

Theo ông, để bước vào kỷ nguyên mới, TPHCM cần sớm xử lý các điểm nghẽn của thành phố, bởi tồn tại điểm nghẽn thì bước đi sẽ vướng víu. Ông chỉ ra 3 điểm nghẽn nổi bật cần giải quyết, đó là giao thông, rác thải và nhà ở cho dân.

Phó giáo sư, tiến sĩ Trương Thị Hiền - Chủ tịch Hội Nữ trí thức TPHCM - nhìn nhận, để bước vào kỷ nguyên vươn mình, TPHCM phải trở lại vai trò đầu tàu cả nước, tiếp tục là trung tâm kinh tế để dẫn dắt cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và vùng Đông Nam bộ. Bà thẳng thắn, vai trò là động lực của TPHCM vài năm gần đây đã bị tụt lại, từ chỗ là thành phố đi đầu với GDP tăng trưởng cao 2 con số, gấp gần 1,5 lần GDP cả nước, thì những năm gần đây, tăng trưởng thành phố không còn được như trước.

Muốn trở lại vị trí đầu tàu, thành phố cần duy trì tăng trưởng 2 con số, 10 - 15% cho đến năm 2030 và sau nữa. Nếu được vậy thì thu nhập bình quân đầu người mới đạt 5.000 USD vào 2025, 10.000 USD vào 2030 và như vậy mới vượt qua bẫy thu nhập trung bình. Đến năm 2050, đạt mức thu nhập cao, 40.000 - 50.000 USD/người, khi đó TPHCM mới trở thành đầu tàu kéo cả nước bước vào kỷ nguyên mới.

Nhắc lại lời của Tổng bí thư Tô Lâm khi ông cho rằng, “điểm nghẽn thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn”, bà Trương Thị Hiền nhìn nhận, dù Bộ Chính trị đã có Nghị quyết 31, Quốc hội đã có Nghị quyết 54, Nghị quyết 98 cho TPHCM, song thực tế, nhiều vấn đề vẫn phải thực hiện theo luật. Do đó, cần thiết ban hành Luật Chính quyền đô thị, trao quyền lực tự chủ cho chính quyền đô thị thành phố.

Bàn thêm về điểm nghẽn thể chế, phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Tất Viễn - nguyên Ủy viên Thường trực Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương - cho rằng cần xem xét thể chế đang nghẽn ở chỗ nào, ở khâu đề xuất chính sách, khâu thẩm định, hay khâu xây dựng trực tiếp các đạo luật.

Ông Nguyễn Tất Viễn - nguyên Ủy viên Thường trực Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương - cho rằng con người làm ra thể chế, nên nghẽn ở thế chế là nghẽn ở con người

“Từng tham gia xây dựng nhiều đạo luật, tôi cũng rất trăn trở. Chúng ta cần đánh giá việc xây dựng các quy định pháp luật đã thực chất chưa hay còn hình thức, ý đảng đã hợp với lòng dân chưa? Còn có ý kiến cho rằng con người làm ra thể chế nên nghẽn ở thể chế tức là nghẽn ở con người” - ông Nguyễn Tất Viễn nói.

Chú trọng các động lực để tạo sức bật

Tiến sĩ Trần Du Lịch - Chủ tịch Hội đồng Tư vấn triển khai Nghị quyết 98/2023/QH15 - cho rằng, đây là cột mốc quyết định để TPHCM nắm bắt thời cơ phát triển, xác lập vị thế.

Theo ông, TPHCM phải trở thành nơi có tính kinh tế thị trường cao nhất cả nước. Ít nhất 10 năm tới, tăng trưởng kinh tế TPHCM phải cao hơn tăng trưởng bình quân cả nước từ 1,2-1,5% mới phát huy được vai trò động lực dẫn dắt vùng và cả nước. Thành phố phải nâng cao vai trò giao lưu kinh tế quốc tế, xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, đi đầu trong chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Bên cạnh đó, cần phải phát triển đồng bộ giữa kinh tế với văn hóa và thể thao, đó là nội hàm triển khai kỷ nguyên mới ở TPHCM.

Đồng quan điểm, tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM - đánh giá, trước năm 2020, TPHCM không có tuyến vành đai nào, nhưng hết nhiệm kỳ này, chúng ta sẽ có hệ thống vành đai hoàn thiện (xong vành đai 3, khép kín vành đai 2 và đang trình dự án vành đai 4). Trong thời gian tới, vành đai 3 mở ra cơ hội khai thác quỹ đất theo mô hình TOD. Bên cạnh đó, đến năm 2035, thành phố quyết tâm hoàn thành 183km đường sắt đô thị. Thành phố cũng đặt mục tiêu xóa hàng ngàn nhà tạm ven kênh rạch trong 5 - 10 năm tới. Đó là các chỉ số để định dạng kỷ nguyên vươn mình tại TPHCM. Để đạt các mục tiêu này, nhiệm vụ quan trọng là huy động nguồn lực để thực hiện, đó là phải có tiền, có người, có lực.

Phó giáo sư, tiến sĩ Phan Tại Huân - Phó hiệu trưởng Trường đại học Nông Lâm TPHCM - góp ý, TPHCM cần chú trọng định hướng phát triển nông nghiệp công nghệ cao, hướng tới kinh tế nông nghiệp chứ ko phải sản xuất nông nghiệp. Ông cho rằng, thành phố cần tạo tiền đề hình thành tầng lớp doanh nông mới, tức là người nông dân TPHCM sẽ trở thành những nhà doanh nông chứ không trực tiếp tham gia sản xuất. Cần tập trung phát triển TPHCM thành các trung tâm R&D (nghiên cứu và phát triển), marketing, tập trung các phần việc nâng cao, tinh chế, marketing, còn nhà máy sản xuất đưa về các khu vực lân cận. Xây dựng hệ thống hạ tầng liên kết vùng, vận chuyển sản phẩm thô từ vùng xung quanh về TPHCM để hoàn thiện sản phẩm, đưa lên sàn thương mại, xuất khẩu ra thế giới.

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Tấn Phát - Giám đốc Học viện Cán bộ TPHCM

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Tấn Phát - Giám đốc Học viện Cán bộ TPHCM - cho biết, qua tọa đàm, các đại biểu thống nhất cao về nhận thức kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam theo định hướng của Tổng bí thư Tô Lâm. Đây là thời cơ để TPHCM thực hiện khát vọng phát triển bứt phá, phát huy đúng tầm vóc, sứ mệnh của thành phố. Những nhiệm vụ thành phố cần chú trọng là hoàn thiện mô hình chính quyền đô thị đáp ứng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; xây dựng thương hiệu TPHCM; làm sâu sắc hơn Không gian văn hóa Hồ Chí Minh; chú trọng phát triển thành phố nhanh, bền vững, kinh tế số, xanh, tuần hoàn; phát triển đồng bộ hạ tầng đô thị; phát huy hiệu quả lợi thế nguồn nhân lực chất lượng cao...

P.Thanh