Giúp trẻ biết cách 'nhận' sao cho đúng

Bin, con của chị bạn tôi học lớp 2, dù còn bé nhưng rất giỏi trong việc nhận biết thái độ người khác. Một lần đi chơi chung, tôi chứng kiến cháu rất biết cách ứng xử. Đó là buổi liên hoan nho nhỏ được tổ chức tại nhà riêng của chị trưởng phòng. Những ai có con cái đều dẫn đi. Buổi liên hoan diễn ra rất vui, người lớn bàn chuyện của mình, trẻ con cũng được dịp gặp gỡ, vui đùa.

Con của chị trưởng phòng rất yêu quý các bạn nên lúc mọi người ra về, bé mang chia cho mỗi bạn một món đồ chơi của mình. Đứa trẻ nào cũng vui vẻ nhận, riêng Bin thì lắc đầu từ chối. Trên đường về, tôi hỏi Bin tại sao bé trả lời rằng: “Tại cháu thấy mẹ bạn ấy nhăn mặt. Chắc bác ấy không thích cho đồ chơi đâu ạ”.

Chị bạn tôi nói rằng không nên nuông chiều trẻ con để chúng quen thói thích gì của người khác cũng đòi bằng được, mà không chú ý thái độ người cho có thoải mái hay không. Nhiều bố mẹ khi đưa con đến nhà người khác chơi thì để con tự do chạy nhảy, lục lọi đồ đạc của gia chủ; rồi thích thứ gì là khư khư giữ, nếu không được thì khóc ầm ĩ.

Như thế là ép buộc người khác phải cho mình, dù chỉ là một món đồ chơi nhỏ, nhưng có khi mối quan hệ giữa khách và chủ cũng mất vui, vì có những món đồ bản thân gia chủ rất yêu quý nên không muốn cho đi.

Lần khác, tôi lại được chứng kiến một tình huống cho thấy cách dạy con của chị bạn rất đáng suy ngẫm. Hôm đó tôi qua nhà chị chơi rồi dẫn bé Bin đi chợ mua ít đồ cúng rằm. Chợ ngay gần nhà nên có rất nhiều người quen biết và quý mến Bin. Lúc dừng lại ở hàng rau, bà cụ bán hàng cứ nhất định dúi cho Bin một chiếc bánh gai. Bin vui vẻ nhận và lễ phép cảm ơn bà cụ.

Đi được một đoạn, Bin hỏi tôi: “Cô có thích ăn bánh gai không, cháu cho cô. Cháu không thích ăn”. Tôi ngạc nhiên hỏi Bin: “Nếu không thích ăn, sao cháu nhận bánh?”. Cháu nhoẻn cười nói: “Cháu nhận cho cụ vui. Cháu từ chối thì cụ ấy sẽ buồn lắm”. Tôi ngộ ra sự cho - nhận trong đầu óc của một đứa trẻ được dạy dỗ tử tế còn hơn nhiều người lớn.

Cái sự “nhận” đâu chỉ để cho mình, vì mình mà đôi khi “nhận” là muốn “cho” người khác một niềm vui. Bài học để nhận sao cho đúng không đơn thuần chỉ là cách giao tiếp, ứng xử mà còn góp phần bồi đắp nên một trái tim nhân hậu biết lắng nghe, thấu hiểu; biết gạt cái tôi cá nhân của mình vì người khác.

Trẻ không chỉ cần được dạy bảo cách nhận một món quà vật chất từ người khác mà còn cần được chỉ bảo cách nhận một món quà tinh thần sao cho đúng. Ví dụ, khi nhận một lời khen thì xem mình có xứng đáng để nhận lời khen đó hay không? Lời khen có thể giúp con người ta trưởng thành, cũng có thể khiến con người ta tự cao tự đại.

Tuy chỉ là học cách nhận một lời khen, một món đồ, nhưng sẽ giúp bé đủ tinh tế phán đoán để lớn lên biết cách nhận những thứ lớn lao hơn, có tác động đến cả cuộc đời, chẳng hạn nhận một công việc sao cho phù hợp, nhận một hạnh phúc sao cho vừa vặn, nhận một tình yêu sao cho ấm áp. Với bài học để “nhận” sao cho đúng, trẻ còn phải học suốt đời. Một bài học không hề khô khan, không hề gò bó. Hãy cho trẻ có cơ hội được cảm nhận dần dần qua mỗi ngày trôi qua đầy sinh động. Đó là bài học nhỏ cho một hành trang lớn…

 THANH BA