Giữ chân người lao động bằng lợi ích, không phải bằng cách giữ tiền BHXH!

ĐBQH Nguyễn Thị Hồng Hạnh cho rằng, hai phương án quy định rút BHXH 1 lần vẫn chưa tối ưu, chưa lường được phản ứng xã hội

Chưa lường hết được phản ứng của xã hội

Rút bảo hiểm xã hội một lần tiếp tục là vấn đề làm nóng nghị trường Quốc hội khi thảo luận về dự án Luật Bảo hiểm xã hội - BHXH (sửa đổi), ngày 27/5.

Hiện dự thảo đang đưa ra hai phương án. Phương án 1: Người lao động được chia làm hai nhóm. Nhóm 1, người lao động tham gia BHXH trước khi Luật có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 20 năm và có đề nghị thì được hưởng BHXH một lần.

Nhóm 2, người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật có hiệu lực trở đi thì không được áp dụng quy định điều kiện hưởng BHXH một lần.

Phương án 2 là người lao động được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.

ĐBQH Nguyễn Thị Hồng Hạnh (đoàn TPHCM) chỉ ra, cả 2 phương án này đều chưa thỏa đáng: “Tôi không chọn phương án 2, vì chúng ta giữ chân người lao động bằng sự ưu việt và lợi ích của BHXH, chứ không phải bằng cách giữ 50% số tiền ít ỏi của người lao động. Tuy nhiên, tôi cũng băn khoăn với phương án 1, vì những người đóng bảo hiểm xã hội sau ngày luật này có hiệu lực sẽ không còn được lựa chọn hưởng BHXH một lần”.

Bà cho rằng, chúng ta chưa lường hết phản ứng của xã hội đối với quy định mới này, trong khi chưa có những chính sách chăm lo hữu hiệu cho người lao động. Người lao động vẫn còn mong muốn rút BHXH một lần để lo cho những bức thiết của cuộc sống trước mắt, khi bản thân và gia đình có những ốm đau thì họ phải nhắm mắt vay tín dụng đen.

Theo ĐBQH TPHCM, khi chưa có phương án tối ưu thì cần giữ nguyên như quy định hiện hành để tránh sự xáo trộn xã hội và cho người lao động được lựa chọn, kể cả việc tham gia BHXH trước hay sau khi luật này có hiệu lực thi hành.

Rút bảo hiểm một lần cao chưa từng thấy

ĐBQH Trần Thị Hoa Ry lo số người rút BHXH tiếp tăng sau ngày luật có hiệu lực

ĐBQH Trần Thị Hoa Ry (đoàn Bạc Liêu) phân tích, phương án 1 tạo lát cắt, chia thành 2 nhóm khi tham gia BHXH trước và sau ngày luật này có hiệu lực. Bà cho rằng cần cân nhắc, đặc biệt trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp phá sản, giải thể và tình trạng sa thải, cắt giảm lao và động diễn ra ở tại nhiều địa phương.

Đặc biệt, trong tháng 4 vừa qua, việc rút BHXH một lần đã đạt trên 121.000 và tăng 39% trong quý 1 của năm 2024. Đây là mức tăng cao nhất trong nhiều năm qua, nếu không có giải pháp thực sự có hiệu quả, khả thi thì chắc chắn rằng trong thời gian tới, việc rút bảo hiểm xã hội một lần sẽ tăng thêm.

ĐBQH Trần Hoa Ry cho rằng, nếu nói phương án 1 không làm ảnh hưởng đến 18 triệu lao động đang tham gia BHXH thì chưa chính xác, chưa tính đến số lượng người rút bảo hiểm 1 lần sẽ tiếp tục tăng sau ngày luật này có hiệu lực.

ĐBQH cơ bản nhất trí với phương án 2. Tuy nhiên, không nên quy định sau 12 tháng mới nghiên cứu, xem xét việc rút BHXH một lần của người lao động. Bởi vì, việc BHXH một lần nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách của người lao động khi mất việc làm, cuộc sống gặp nhiều khó khăn.

Thứ hai, liên quan đến nội dung này đó là người lao động có yêu cầu giải quyết một phần nhưng tối đa là 50% trong tổng số quỹ hưu trí và tử tuất. ĐBQH chỉ ra, quy định trong chính sách không rõ ràng. Bà đề xuất người lao động có quyền rút bảo hiểm một lần nhưng đối với khoản trực tiếp 8% do người lao động đóng.

Để giảm bớt khó khăn, giữ người lao động ở lại với hệ thống bảo hiểm, tại phiên thảo luận, nhiều ĐBQH đề xuất có chính sách hỗ trợ cho người lao động vay vốn. Cụ thể, theo ĐBQH Nguyễn Thị Hồng Hạnh, BHXH phối hợp với Ngân hàng chính sách xã hội cho người lao động vay không lãi suất hoặc lãi suất thấp và mức vay tối đa bằng số tiền người lao động được hưởng nếu rút bảo hiểm xã hội một lần.

“Sổ BHXH như là một sự đảm bảo cho khoản vay của người lao động nên thủ tục phải hết sức đơn giản, không phải chứng minh tài sản và thu nhập. Trường hợp người lao động không đồng ý vay nên cho người lao động được rút bảo hiểm xã hội một lần”, bà nói thêm.

Minh Quang