“Giáng sinh không phải là giáng sinh nếu không có Nat King Cole”

Gần một thế kỷ qua, đối với hàng triệu người yêu nhạc, “Giáng sinh sẽ không phải là Giáng sinh nếu không có Nat King Cole” - NPR (Đài phát thanh quốc gia Mỹ) nhận định. Với chất giọng baritone nồng ấm bay bổng như lời nguyện cầu, Cole đã đưa The Christmas Song trở thành bản nhạc Giáng sinh bất hủ bậc nhất trong lịch sử âm nhạc.

Trong gian phòng nhỏ, lò sưởi đã được thắp, Nat King Cole ở đó, trong bộ suite lịch lãm. Ông khẽ mỉm cười, đôi tay khoanh hờ trước ngực. Tiếng đàn dây như bật một công tắc ánh sáng lan tỏa khắp gian phòng. Những giai điệu của The Christmas Song chầm chậm ngân vang như bước nhẹ vào tâm trí..

Ca khúc Giáng sinh đầu tiên do nghệ sĩ da đen phát hành
Sinh năm 1919 tại Alabama, Nat King Cole (tên thật là Nathaniel Adams Coles) đã dùng 46 năm cuộc đời ngắn ngủi của mình để lao động nghệ thuật không ngừng và đấu tranh cho những bất công mà những người da đen thời đó phải chịu đựng. Với tài năng và tư duy nghệ thuật vượt ra ngoài khuôn khổ và thời đại, Cole đã phá vỡ những định kiến tồn tại mạnh mẽ trước đó về người da đen.

Lần đầu tiên trong lịch sử văn hóa, Cole đã tạo ra một ban nhạc đa sắc tộc mang tên King Cole Trio (với Oscar Moore chơi guitar và Johnny Miller chơi bass). Họ chơi những bản nhạc jazz cổ điển đầu tiên với những note “blues” đầy hoa mỹ. Những người da trắng cực đoan tẩy chay họ, những người da đen chửi rủa Cole là “kẻ phản bội”. Nhưng, phần lớn còn lại say đắm những bản tình ca qua chất giọng “như rượu vang” của Cole.

Thay cho dáng vẻ bụi bặm đường phố thường thấy của các nhạc công da đen trước đó, King Cole Trio luôn xuất hiện như những quý ông lịch lãm, với những bộ suite và nơ cài, bên cạnh những ngón đàn điêu luyện, tinh tế, sang trọng.

The Christmas Song là một ca khúc duyên dáng và bay bổng, nhưng giọng ca tuyệt diệu của Nat King Cole mới thực sự khiến nó trở nên bất tử

Trong thập niên 1940 - 1960 tại Mỹ, khi các nhạc công da đen vẫn phải ra về bằng cửa riêng phía sau, Cole và ban nhạc của ông vẫn dũng cảm và đĩnh đạc bước lên những sân khấu lớn và cả truyền hình, bất chấp phản ứng dữ dội và sự tấn công, hành hung từ phía các khán giả cực đoan.

King Cole Trio, với nguồn năng lượng và chất giọng quyến rũ của Cole, đã liên tục tạo ra những kỳ tích với nhiều bản hit bán được hàng triệu bản trên khắp thế giới như: All for You, For Sentimental Reasons, Get Your Kicks On, Route 66, Mona Lisa, Smile, A Blossom Fell… The Christmas Song là một trong số đó.

Trước Nat King Cole, nạn phân biệt chủng tộc ở Mỹ khiến các ca khúc mùa Giáng sinh gần như là thánh địa mà người da đen không thể bước tới. Nhưng Cole bất chấp. Với “The Cole everybody knows” (Chàng Cole ai cũng biết) đó, chẳng có giới hạn nào trong âm nhạc.

The Christmas Song là ca khúc được Mel Tormé và Robert Wells viết trong một ngày hè nóng bức tháng 5/1946. “Hôm đó trời nóng kinh khủng, tôi nghĩ mình sẽ viết gì đó để giải nhiệt. Tất cả những gì tôi nghĩ tới là Giáng sinh và thời tiết lạnh giá” - Wells nói. Sau khi hoàn thành ca khúc trong khoảng 45 phút, Mel tin rằng không ai có thể trình bày ca khúc hoàn hảo với phong cách của “một quý ông đích thực” hơn Cole. Họ nhanh chóng gặp nhau để Mel giới thiệu tác phẩm, khi đó còn mang cái tên giản dị là Chestnuts roasting on an open fire, như câu đầu tiên trong bài hát.

Như một phước lành, Cole gần như đã lập tức yêu thích những giai điệu đầu tiên của The Christmas Song. Ông cùng ban nhạc và những cộng sự bắt tay thực hiện những bản thu đầu tiên của ca khúc ngay trong năm 1946. Với sự chỉn chu và cầu toàn, Nat đã làm việc liên tục để có được những phiên bản tốt hơn trong nhiều năm sau. Phiên bản được coi là hoàn hảo nhất được thực hiện tại Capitol Studios, New York vào năm1961.

The Christmas Song của Cole nhanh chóng trở thành một hit lớn trên cả bảng xếp hạng nhạc pop và blues tại Mỹ, tạo tiếng vang và cả sự phản ứng. Tuy nhiên, ngoài sự kỳ thị về màu da, chẳng ai đưa ra được những chê bai về âm nhạc. Nhiều thập niên sau đó, Capitol Records đã phát lại ca khúc vào mỗi dịp Giáng sinh và năm nào khúc ca mùa lễ hội đầu tiên trên thế giới được thu âm bởi “quý ông da đen” nổi tiếng đó cũng thuộc top những ca khúc được yêu thích nhất.

Với The Christmas Song, Nat King Cole đã phá vỡ quy tắc về những bản nhạc lễ hội vui tươi rộn rã có phần hơi ồn ào của người da đen. Thay vào đó là những giai điệu sang trọng, tinh tế có thể xuất hiện trong phòng khách lớn của bất cứ dinh thự nào. Thành công vượt trội của The Christmas Song cũng mở ra một cánh cửa cởi mở hơn cho những nghệ sĩ da đen. Nối bước Cole, nhiều nghệ sĩ da đen như Lou Rawls, Ray Charles… đã có những bản thu âm nhạc Giáng sinh.

Nat King Cole

Năm 1974, bản thu The Chrismas Song gốc của Nat King Cole trong năm 1946 được ghi tên vào Đại sảnh Danh vọng Grammy. 

Tháng Mười năm nay, hãng đĩa Capitol Records kết hợp với King Cole Partners, LLC phát hành đĩa đơn The Christmas Song phiên bản kỹ thuật số với sự tái hiện giọng ca huyền thoại của Nat King Cole kết hợp với giọng ca 12 lần đạt giải Grammy John Legend. Đĩa đơn nằm trong album A Sentimental Christmas with Nat “King” Cole and Friends: Cole Classics Reimagined, được phát hành trên các nền tảng công nghệ số để kỷ niệm 75 năm kể từ bản thu đầu tiên của Cole.

Bản nhạc chữa lành cho mùa đông lạnh giá

Trong tiểu thuyết Phía nam biên giới, phía tây mặt trời của Haruki Murakami, khi hai nhân vật chính Hajime và Shimamoto gặp nhau, họ thường nghe những bản jazz tuyệt mỹ của Nat King Cole. Khi họ xa nhau, tiếng hát của Nat King Cole cũng vang lên, xoa dịu những day dứt buồn bã.

Nam danh ca huyền thoại Frank Sinatra, người nổi tiếng sau Nat King Cole một thập niên, cũng chia sẻ rằng mỗi khi căng thẳng và mệt mỏi, thứ âm nhạc duy nhất ông chọn để nghe là những bản nhạc của Nat King Cole.

Sinh ra trong một gia đình với cha là mục sư và mẹ là nhạc công piano trong nhà thờ, những năng lượng ấm áp và yên bình thấm sâu trong tâm trí Nat King Cole, tạo ra ở ông chất giọng bình thản đầy học thức. “Tôi hát theo cách mà tôi cảm thấy” - Cole chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn và thực tế, ông hát như một người kể chuyện bằng âm nhạc bậc thầy.

The Christmas Song của Nat King Cole (1961):

 Nếu Louis Armstrong được coi là một biểu tượng nhạc jazz mang đầy tính ngẫu hứng và sáng tạo phá cách thì Nat King Cole như chuẩn mực của sự điềm đạm, sâu sắc. Cole có khả năng khiến không gian xung quanh trở nên bừng sáng khi ông cất tiếng hát - một sự bình thản và thư giãn tuyệt vời. Còn gì hoàn hảo hơn điều đó cho một bữa tiệc Giáng sinh. “Tôi không cảm thấy không khí Giáng sinh cho tới khi nghe The Christmas Song của Nat King Cole” - giọng ca từng đoạt giải Grammy  Tony Lindsay đã nói.

Trong suốt 75 năm kể từ bản thu âm đầu tiên của Cole, hàng trăm nghệ sĩ nổi tiếng nhất thế giới không ngừng tìm cách làm mới lại ca khúc này. Từ bản cover của Jackson 5 năm 1970, Carpenters năm 1978 đến phiên bản thánh thót như tiếng chuông ngân của Céline Dion năm 1998, rồi Michael Bublé, “Đệ nhất phu nhân” Ella Fitzgerald, Christina Aguilera, Toni Braxton hay NSYNC… đều hát The Christmas Song nhưng tất cả đều không thể vượt qua phiên bản của Nat King Cole.

Gần một thế kỷ trôi qua, vượt khỏi một sản phẩm âm nhạc thuần túy, The Christmas Song trở thành một dấu ấn văn hóa, là một di sản nghệ thuật mà “Người nghệ sĩ vĩ đại nhất thế kỷ XX” Nat King Cole để lại cho nhân loại.

Lan Anh