Gian nan hướng nghiệp, phân luồng học sinh sau THCS tại TPHCM

Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025” do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2018, đặt mục tiêu đến năm 2025, ít nhất 40% học sinh sau THCS tiếp tục theo học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đồng thời 100% trường THCS và THPT có chương trình giáo dục hướng nghiệp gắn với sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của địa phương. 

Tại TPHCM, đến nay, công tác phân luồng hướng nghiệp học sinh sau THCS vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Hiện, tỷ lệ 30% học sinh sau THCS tiếp tục theo học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp như mục tiêu đặt ra vào năm 2020 vẫn còn là bài toán khó…

Nhiều năm nay, tỷ lệ học sinh sau THCS dự thi tuyển sinh vào lớp 10 tại Trường THCS Lữ Gia (quận 11) luôn đạt tỷ lệ gần 100%. Con số học sinh sau THCS tự “rẽ” sang hướng học nghề ở các trường trung cấp chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Công tác phân luồng, hướng nghiệp học sinh sau THCS tại TPHCM còn gặp nhiều khó khăn khi khó thay đổi quan niệm của phụ huynh (hình minh hoạ)

Cô Nguyễn Thuỵ Ái- Hiệu trưởng Trường THCS Lữ Gia bày tỏ, khó khăn nhất trong công tác phân luồng, hướng nghiệp học sinh sau THCS đó là thay đổi tư tưởng, nhận thức của phụ huynh học sinh. Nhiều học sinh có lực học không tốt, khó có thể tiếp tục theo học ở bậc THPT nhưng phụ huynh học sinh vẫn kiên quyết cho con tham gia thi tuyển sinh. Thậm chí, có trường hợp học sinh dù có nguyện vọng học nghề nhưng phụ huynh lại không đồng ý, bởi “rớt tuyển sinh lớp 10 vẫn sang hơn là đi học nghề”. 

“Hiện nay, trường đang tư vấn để phụ huynh học sinh đăng ký nguyện vọng tuyển sinh lớp 10 và phân luồng học sinh lớp 9. Đa phần phụ huynh vẫn có quan điểm sau THCS bắt buộc phải học THPT công lập. Chỉ khi nào rớt lớp 10 công lập thì mới tính đến việc học lớp 10 tư thục, hay giáo dục thường xuyên. Việc học nghề, học trung cấp nghề vẫn còn ít phụ huynh nghĩ tới vì cho rằng con mình chỉ vừa tốt nghiệp THCS, hãy còn quá nhỏ để đi học nghề…” - cô Ái nói. 

Tại Trường THCS Minh Đức (quận 1), việc đổi mới hướng nghiệp học sinh sau THCS được nhà trường chú trọng thực hiện bằng nhiều hình thức. Song song với việc đưa học sinh đến trải nghiệm trực tiếp các trường trung cấp nghề, mời đơn vị về trường hướng nghiệp cho học sinh, nhà trường còn thiết kế đa dạng các hoạt động trong môn học để học sinh được trải nghiệm thực tế. 

“Trên địa bàn quận 1, việc kinh doanh dịch vụ du lịch là ngành nghề phát triển nhất. Vì vậy, khi mời các cơ sở giáo dục nghề nghiệp về trường hướng nghiệp cho học sinh, trường đều mời các đơn vị có đào tạo về ngành nghề này, đồng thời đặt hàng để đơn vị đi sâu vào lĩnh vực nghề nghiệp này. Mặc dù có chuyển biến khi một bộ phận phụ huynh học sinh tìm hiểu và đăng ký cho con em mình theo học nhưng tỷ lệ này còn khiêm tốn, chưa thể đạt được 30%...” - cô Trần Thuý An- Hiệu trưởng Trường THCS Minh Đức chia sẻ.

Học sinh lớp 9 Trường THCS Nguyễn Huệ (quận 4) đi tham quan thực tế tại trường trung cấp nghề

Theo cô An, quan niệm của phụ huynh học sinh về việc học sau THCS hiện nay mặc dù có thay đổi so với nhiều năm trước, khi không phải phụ huynh nào cũng kiên quyết cho con học lớp 10 THPT công lập mà đã mạnh dạn chủ động cho con học trường THPT tư thục, học giáo dục thường xuyên. Thế nhưng, quan điểm sau THCS cho con em mình theo học một ngành nghề nào đó thì vẫn còn chưa phổ biến…

“Điều này xuất phát từ nhiều nguyên do, một trong những nguyên do đó là sự chưa đồng bộ trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp, về cả đào tạo lẫn cơ hội nghề nghiệp, vì thế chưa tác động mạnh đến nhận thức, quan điểm của phụ huynh, học sinh, xã hội trong việc chọn lựa hướng đi này sau THCS. Bên cạnh đó, còn là các khó khăn trong công tác hướng nghiệp ở bậc THCS như thầy cô phải kiêm nhiệm, chưa có nhiều chuyên môn sâu để triển khai hiệu quả…” - cô An nhận định.

Giáo viên chủ nhiệm lớp 9 tại một trường THCS ở quận Gò Vấp kể, khi tư vấn phân luồng hướng nghiệp học sinh lớp 9, không ít lần cô bị phụ huynh cho rằng bản thân đang “coi thường năng lực học tập của học sinh”.

Những học sinh có sức học yếu, về nguyên tắc khi tư vấn cho phụ huynh, học sinh, giáo viên sẽ phải gợi mở các hướng đi khác ngoài lớp 10 THPT công lập để phụ huynh học sinh tham khảo. Khi tư vấn cho phụ huynh học sinh với hướng đi học nghề, không ít phụ huynh tỏ vẻ không bằng lòng, cho rằng giáo viên coi thường học sinh, “trù” cho con mình rớt lớp 10; giới thiệu cho phụ huynh đến các chương trình tư vấn về nghề nghiệp thì phụ huynh không đi… 

“Rất khó để phụ huynh chủ động cho con em mình theo học nghề ngay từ đầu. Hướng đi này hiện vẫn đang được nhiều phụ huynh xem là phương án sau cùng khi cánh cửa lớp 10 THPT công lập khép lại…”- giáo viên này băn khoăn. 

Quốc Trung