Giấm táo có giúp giảm cân, kiểm soát đường trong máu?

Giấm được tạo ra bằng cách lên men rượu hoặc đường với sự hiện diện của vi khuẩn a xít axetic (Acetobacter). Rượu và đường để lên men thành giấm cũng có nguồn gốc từ thực phẩm. Để làm giấm táo, táo được cắt nhỏ, phủ nước và để cho đến khi đường tự nhiên lên men, tạo thành etanol. Giai đoạn thứ hai là khi vi khuẩn a xít axetic chuyển đổi etanol thành a xít axetic và tạo ra giấm táo.

Trên nhiều phương tiện truyền thông, không ít bài viết tuyên bố: 1 ngụm giấm táo mỗi ngày sẽ làm tan mỡ cơ thể, đặc biệt là giảm mỡ bụng. Tuy nhiên, điều này có rất ít bằng chứng khoa học, thậm chí mới có 2 thử nghiệm với quy mô rất nhỏ. Một nghiên cứu năm 2009 từ Nhật Bản cho thấy 1 nhóm nam và nữ thừa cân uống 2 thìa giấm táo mỗi ngày trong 12 tuần giảm khoảng dưới 2kg. Vòng eo và lượng triglyceride trong máu cũng giảm so với những người không uống giấm táo. Một nghiên cứu gần đây thực hiện với 39 người ăn hạn chế calo có hoặc không có giấm táo trong 12 tuần. Dù 2 nhóm đều giảm cân, nhưng nhóm dùng giấm táo giảm nhiều hơn một chút, khoảng dưới 2kg.

Nguồn ảnh: iStock

Kết quả trên rất thú vị, nhưng có đến từ tác dụng tăng chuyển hóa của giấm táo không? Đã có một số nghiên cứu về hương vị cho thấy, uống giấm có thể gây cảm giác buồn nôn nhẹ và giảm cảm giác thèm ăn. Cơ chế đó khiến bạn khó chịu, từ đó giảm lượng thức ăn vào cơ thể, dẫn tới giảm cân chứ không phải do tác dụng của chuyển hóa.

Một tác dụng khác của giấm táo được truyền thông là làm giảm lượng đường trong máu và mức insulin. Điều này có đáng tin? Năm 1987, các nhà nghiên cứu Nhật Bản phát hiện, việc cho 1 nhóm nhỏ tình nguyện viên khỏe mạnh uống giấm có chứa 5% a xít axetic có thể làm chậm sự gia tăng lượng đường trong máu sau khi uống một liều sucrose khi bụng đói. Tương tự, 1 nghiên cứu nhỏ khác vào năm 2005 phát hiện, các mức a xít axetic khác nhau cũng có thể làm giảm lượng đường trong máu và phản ứng insulin ở những tình nguyện viên khỏe mạnh sau bữa ăn gồm bánh mì trắng, đồng thời làm tăng cảm giác no.

Những nghiên cứu khác được tổng hợp vào 1 bài đánh giá công bố năm 2017 cho thấy lượng glucose và insulin giảm đáng kể ở những người tiêu thụ giấm so với nhóm đối chứng. Giấm có thể giúp tạo điều kiện sản xuất các hoóc môn liên quan đến việc điều hòa lượng đường, giảm hoạt động của các enzyme tiêu hóa carbohydrate, cải thiện độ nhạy insulin, thậm chí giúp tăng lưu lượng máu đến các mô. Nhưng cần chú ý, đó là lợi ích của giấm chỉ áp dụng cho bữa ăn có tinh bột là thành phần chính, và không có tác dụng với bữa ăn nhiều chất béo.

Vậy có nên uống giấm trong bữa ăn không? Câu trả lời là không. Nếu bạn không bị tiểu đường, lượng đường trong máu của bạn sẽ được điều hòa tốt. Nhưng nếu bạn bị tiểu đường type 2, thì có thể sẽ không có lợi ích lớn như vậy. Đó là vì tình trạng điều hòa lượng đường trong máu bị suy yếu và tình trạng kháng insulin là các triệu chứng cơ bản của tiểu đường type 2. Vì vậy, giấm không thể khắc phục được tất cả điều đó. Bạn phải trao đổi với bác sĩ nếu đang cân nhắc dùng thử giấm táo để trị bệnh tiểu đường.

Ngoài ra, giấm táo có độ pH khoảng 3, có thể hòa tan cấu trúc răng khi tiếp xúc với răng. Nếu tình trạng xói mòn nghiêm trọng, có thể dẫn đến các vấn đề về răng. Trong ít nhất 1 thử nghiệm lâm sàng với giấm đã theo dõi tình trạng xói mòn răng trong hơn 8 tuần. Kết quả, tình trạng xói mòn đã tăng 18% ở những người dùng giấm hằng ngày. Sử dụng lượng lớn giấm còn có thể gây tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa do tác động lên vi khuẩn có lợi trong ruột. Do vậy, không có nhiều lý do thuyết phục về sức khỏe để dùng giấm táo, chớ để những quảng cáo trên mạng đánh lừa bạn.

Bác sĩ Đoàn Thu Hồng - Viện Y học ứng dụng Việt Nam