Giảm áp lực nuôi dạy con để tăng tỉ suất sinh

Chia sẻ của 2 bà mẹ 3 con

Chia sẻ tại hội thảo, chị Trần Thị Thùy Trang cho hay, đã kết hôn được 13 năm, có 3 con. Vợ chồng chị là lao động phổ thông, thu nhập không cao nhưng chị vẫn gói ghém, cân đối được để nuôi con. Các con chị đều học trường công lập nên chi phí cho học tập cũng không nhiều. Chị nói: “Mình không suy nghĩ quá nhiều. Đừng sợ sinh con ra rồi không nuôi nổi. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, cũng có cách giải quyết. Trong cuộc sống, cũng có những lúc gặp khó khăn nhưng chúng tôi có vợ có chồng, đồng cam cộng khổ, chia sẻ, động viên và cố gắng cùng nhau vượt qua”.

Thạc sĩ Nguyễn Huỳnh Kiên Trúc cũng có 3 con. Một ngày của chị bắt đầu từ 4g và kết thúc lúc 23g bởi chị vừa công tác, vừa chăm sóc gia đình. Theo chị, áp lực công việc và cuộc sống không nặng nề bằng việc chị bị kỷ luật do sinh con thứ ba khi đang là cán bộ, công chức, đảng viên. Hiện tại, các con chị đã lớn, đang học phổ thông và đại học nhưng vợ chồng chị vẫn sắp xếp thời gian đưa đón vì thấy hạnh phúc. Trong gia đình, vợ chồng chị hỗ trợ nhau việc nhà, cùng nhau chăm sóc con cái nên chị cũng không quá nhọc nhằn trong việc nuôi dạy con. Chị cho rằng, để cuộc sống ổn định, nuôi dạy con chu toàn, nền tảng kinh tế là yếu tố quyết định.

Đừng xem kết hôn và sinh con là việc riêng

Không chỉ Việt Nam, nhiều nước trên thế giới cũng đang đối diện với vấn đề dân số, cụ thể là tỉ suất sinh giảm. Năm 2012, Viện quốc gia về Dân số và Nghiên cứu an ninh xã hội Nhật Bản dự báo, dân số đất nước này năm 2100 là 50 triệu người và năm 3000 là 62 người. Đó cũng là vấn đề mà Hàn Quốc sẽ phải đối mặt bởi theo dự báo, vào năm 2100, Hàn Quốc có khoảng 20 triệu dân (mất hơn 61% dân số so với năm 2020). Tương tự, có 38/40 nước có thu nhập cao trên thế giới có tổng tỉ suất sinh (TTSS) dưới 2.

TTSS thấp là do lãnh đạo các nước, các chủ doanh nghiệp không coi việc tái tạo con người, tái tạo gia đình là điều kiện tiên quyết và là mục tiêu cao nhất để đất nước phát triển bền vững, để dân tộc trường tồn. Khi TTSS dưới 2 kéo dài trên 20 năm, sẽ xảy ra tình trạng thiếu nguồn lao động, kinh tế trì trệ, sụt giảm nguồn thu ngân sách. Điều này làm cho triển vọng kinh tế xã hội xấu hơn, làm cho những người đến tuổi kết hôn ngại kết hôn, người đã kết hôn ngại sinh con, từ đó tiếp tục làm giảm TTSS.

Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thiện Nhân - đại biểu Quốc hội khóa XV, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó thủ tướng Chính phủ, nguyên Bí thư Thành ủy TPHCM - phát biểu tại hội thảo - Ảnh: Nguyễn Quang

Nhận thức rõ hệ lụy của việc dân số ngày càng giảm, các quốc gia trên đã nỗ lực thực hiện các chương trình hỗ trợ kết hôn và sinh con, tốn hàng chục tỉ USD mỗi năm, với mục đích phục hồi TTSS trở lại mức cao hơn nhưng đều không thành công. Đó là do các nước bắt đầu chính sách khuyến khích kết hôn và sinh con quá muộn. Từ năm 1999, Chính phủ Nhật Bản đã đưa ra cảnh báo về hậu quả tỉ suất sinh giảm (dân số năm 3000 chỉ còn 500 người), nhưng dù đã chi 20 tỉ USD/năm từ năm 2018 đến 2020, Thủ tướng Nhật Bản năm 2023 vẫn tuyên bố: “Khủng hoảng lớn nhất hiện nay của đất nước là khủng hoảng dân số, phải giải quyết bây giờ hoặc không bao giờ giải quyết được”. Ngoài ra, khả năng hỗ trợ tài chính của chính phủ để các gia đình có thể nuôi và cho 2 con đi học đến 18 tuổi rất hạn chế, nếu các chủ doanh nghiệp không vào cuộc thì sẽ không bao giờ có đủ nguồn lực tài chính để giải quyết vấn đề này.

Từ đó cho thấy, để phát triển dân số, phát triển đất nước bền vững, để gia đình và người dân hạnh phúc, ngoài các giải pháp đồng bộ về kinh tế, hạ tầng, dịch vụ, y tế, giáo dục… thì cốt lõi nhất vẫn là phải thay đổi triết lý quản trị đất nước, đó là không lấy tăng trưởng GDP cao, liên tục nhiều năm làm mục tiêu hàng đầu mà phải lấy hạnh phúc của nhân dân và sự trường tồn của dân tộc làm mục tiêu cao nhất, tăng trưởng kinh tế là một công cụ quan trọng. Chỉ khi đó, đất nước mới có đủ quyết tâm chính trị, lòng yêu nước và trí tuệ để thay đổi chính sách kinh tế, xã hội và chính sách dân số, làm cho kết hôn và sinh con, sinh từ 2 con trở lên trở thành mong ước của mỗi người dân, của các chủ doanh nghiệp, trở thành cương lĩnh hành động của các đảng phái, là một thước đo bắt buộc của thành công với mỗi chính phủ.

Kết hôn và sinh con là sự lựa chọn và quyền của mỗi công dân, nhưng đó cũng là yếu tố quyết định dân tộc có tồn tại lâu dài hay sẽ tự tiêu vong. Một xã hội coi kết hôn và sinh con chỉ là việc riêng, không liên quan đến nghĩa vụ công dân với đất nước thì xã hội đó sẽ tự tiêu vong.

Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thiện Nhân - đại biểu Quốc hội khóa XV, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó thủ tướng Chính phủ, nguyên Bí thư Thành ủy TPHCM

Đẩy mạnh truyền thông về hạnh phúc gia đình

Từ 10 năm trước, Hội LHPN TPHCM đã tổ chức các lớp tiền hôn nhân và duy trì mô hình này cho đến nay. Hiện nay, hội còn có các lớp về sức khỏe, đặc biệt là các lớp học làm cha mẹ, thành lập các câu lạc bộ xây dựng gia đình hạnh phúc và vận động các gia đình trẻ tham gia sinh hoạt câu lạc bộ… Đây cũng là một số cách làm gián tiếp để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người trẻ và cùng hướng đến việc nâng mức sinh.

Để nâng mức sinh, theo tôi, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về hạnh phúc đôi lứa, hạnh phúc vợ chồng, hạnh phúc khi làm cha mẹ, khi đón đứa trẻ chào đời… Đặc biệt, trong công tác truyền thông, cần quan tâm đến tình huống gia đình chỉ sinh 1 con mà cha mẹ, ông bà lại không có chế độ hưu trí.

Bà Trần Thị Phương Hoa - Phó chủ tịch Hội LHPN TPHCM

Thay đổi cấu trúc giá trị trong nhận thức của người trẻ

Xã hội đang bước vào giai đoạn khiến người trẻ phân vân, lưỡng lự, thậm chí chênh vênh giữa giá trị phát triển cá nhân và giá trị gia đình. Với tôi, đó là một điều may mắn bởi còn phân vân là còn cơ hội để thay đổi. Do đó, khi tìm giải pháp cho vấn đề khuyến sinh, đừng bỏ quên giải pháp văn hóa. Hãy từng ngày, từng bước thay đổi cấu trúc giá trị trong nhận thức của người trẻ bằng cách dựng lại văn hóa gia đình. Tôi nghĩ, đây là việc không dễ làm nhưng chính quyền TPHCM cần làm, không phải cho riêng mình mà còn cho cả nước.

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Đức Lộc - Viện trưởng Viện Nghiên cứu đời sống xã hội

Tăng thời gian nghỉ thai sản để con được chăm tốt hơn

Hiện nay, quy định 1 giáo viên mầm non phụ trách 3 trẻ và quy định đó sẽ cần rất nhiều giáo viên nhóm lớp. Là một người mẹ, là lãnh đạo nhà trường, tôi đề xuất nên cho người mẹ được nghỉ thai sản 9 tháng, bởi mẹ là người chăm sóc con tốt nhất, tốt hơn giáo viên mầm non.

Bà Lê Ái Sơn Hà - Hiệu trưởng Trường mầm non Thiên Thần Nhỏ

Lời cảm ơn

Để tổ chức thành công hội thảo “Khuyến sinh bằng chính sách thiết thực, nhân văn”, Báo Phụ nữ TPHCM đã nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện, hỗ trợ của lãnh đạo các cấp, các chuyên gia và sự đồng hành của Hệ thống Y tế phụ sản 315, Bệnh viện Mỹ Đức.

Hệ thống Y tế phụ sản 315 là nơi chuyên cung cấp dịch vụ khám phụ khoa, khám sản khoa toàn diện, bao gồm khám bệnh (khám phụ khoa, sản khoa và hiếm muộn), phòng khám siêu âm 4D (siêu âm sản - phụ khoa, siêu âm có thai, siêu âm thai nhi), đo điện tim, đo tim thai, HPV, dịch vụ cấy que, đặt vòng, kế hoạch hóa gia đình.

Bệnh viện Mỹ Đức chính thức đi vào hoạt động từ năm 2013 với mũi nhọn chuyên môn là chăm sóc sức khỏe sinh sản. Bệnh viện Mỹ Đức đã triển khai thành công và đa dạng các hoạt động chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ như hiếm muộn, sản phụ khoa, nhi sơ sinh, nội tiết sinh sản...