Giải thưởng nhạc Việt tôn vinh hành vi 'cầm nhầm'?

Khi kẻ cắp được vinh danh

Không hẹn mà gặp, 2 giải thưởng âm nhạc lớn là Zing Music Awards và Làn sóng xanh - Next Step, diễn ra cách nhau chỉ vài ngày, đều gọi tên Người lạ ơi, ký tên tác giả là Châu Đăng Khoa, để trao giải. Chuyện sẽ rất bình thường nếu như không có việc ca khúc này đang vướng ồn ào: phần lời lấy từ bài thơ của tác giả Linh Linh mà không xin phép.

Ca khúc Người lạ ơi được gọi tên ở hạng mục Bài hát hiện tượng của giải Làn sóng xanh - Next Step 2018

Cụ thể, tại lễ trao giải Làn sóng xanh - Next Step tối 11/1, Người lạ ơi xuất hiện trong Top 10 ca khúc được yêu thích và thắng giải Bài hát hiện tượng (với 34,6% phiếu bầu của hội đồng bình chọn). Bài “hit” cũng giúp Orange chiến thắng ở hạng mục Gương mặt mới xuất sắc nhất (với 29,6% số phiếu). Thậm chí, Tình nhân ơi - ca khúc mới công bố gần đây của Châu Đăng Khoa, "xào nấu" từ hai bài thơ của Linh Linh và Lạc hi, cũng được chọn làm ca khúc mở màn cho sự kiện được đánh giá là uy tín lâu nay của làng nhạc.

Điều bi hài là, ở phần trao giải Top 10 ca khúc được yêu thích nhất, MC của chương trình đã dùng những từ “có cánh”, cho rằng năm 2018 là một năm nhiều thành công của âm nhạc, các ca khúc “văn minh”, “hợp thời” và đây là những gương mặt “tài năng” của nhạc Việt. Châu Đăng Khoa đeo kính đen, bước lên sân khấu, cười nói và nhận giải thưởng một cách hết sức thản nhiên.

Cần biết rằng, cho tới thời điểm bước lên nhận giải Làn sóng xanh, dù chưa có một lời xin lỗi đàng hoàng với tác giả Linh Linh cũng như đơn vị giữ bản quyền tập thơ có tác phẩm mà mình “xài chùa”, Khoa vẫn “vô tư” phát biểu rằng, anh “mang ơn mọi người đã công nhận ca khúc của mình”. Khi được hỏi về cảm giác của mình, nhạc sĩ này nói, “không khác gì đội tuyển Việt Nam chiến thắng World Cup”.

Trước đó, ngày 10/1, Zing Music Awards cũng vinh danh Người lạ ơi ở vị trí quan trọng nhất: Bài hát của năm. Ngoài ra, ca khúc “đạo thơ” này còn chiến thắng ở hạng mục Ca khúc rap/hip-hop được yêu thích.

Ca khúc Người lạ ơi cũng giúp ca sĩ Organre chiến thắng hạng mục Ca sĩ mới xuất sắc nhất

Giải thưởng Cống hiến cũng vừa gửi thư tham khảo ý kiến các nhà báo văn hóa nghệ thuật về các đề cử. Trong đó, hạng mục Music Video của năm và Bài hát của năm đều có tên Người lạ ơi. Chưa biết kết quả cuối cùng ra sao, nhưng nếu Cống hiến cũng trao giải cho tác phẩm bị tố vi phạm bản quyền, chắc chỉ còn nước… bắc thang lên “kiện” ông trời.

Sự nghiêm cẩn tối thiểu ở đâu? 

Chuyện 2 giải thưởng âm nhạc cùng vinh danh 1 ca khúc vi phạm bản quyền đặt ra câu hỏi về “bộ lọc” của những người ngồi ghế hội đồng chuyên môn, sự nghiêm cẩn và nghiêm khắc tối thiểu trong cách đánh giá, nhìn nhận giá trị một tác phẩm nghệ thuật. Đành rằng, có thể, những phiếu bầu này được đưa ra trước thời điểm lùm xùm bản quyền.

Nhưng nếu là một giải thưởng nghiêm túc, cầu thị, muốn tôn vinh đúng người, đúng ca khúc có đóng góp đối với thị trường âm nhạc Việt Nam trong năm, ban tổ chức Zing Music Awards và Làn sóng xanh - Next Step hoàn toàn có thể tổ chức bỏ phiếu lại hoặc hủy giải thưởng. Được biết, Zing Music Awards còn công bố giải sớm một tuần so với dự kiến; để thấy, không có gì là quá muộn đến mức không kịp thay đổi trong trường hợp này.

Vi phạm bản quyền là vấn nạn trầm kha ở nước ta. Nhưng ở những giải thưởng âm nhạc lớn, công khai như thế này, lại dung dưỡng cho hành vi đó qua việc tôn vinh, ngợi ca nó. Một giải thưởng nhạc số như Zing Music Awards trao giải cho Người lạ ơi đã “chối”, thêm một giải thưởng truyền thống, uy tín lâu năm như Làn sóng xanh, sự “chối” càng tăng.

Ca khúc Người lạ ơi:

Cần nhớ rằng, việc sử dụng thơ người khác mà không xin phép đã được chính Châu Đăng Khoa gián tiếp thừa nhận (dù lời thừa nhận vẫn còn loanh quanh). Trao giải cho Người lạ ơi cũng đồng nghĩa với việc Zing Music Awards và Làn sóng xanh - Next Step đã gián tiếp tiếp tay, cổ xúy cho hành vi vi phạm pháp luật. Đây là việc làm đi ngược với lẽ phải ở đời, thiếu tôn trọng khán giả cũng như những người làm công việc sáng tạo khác. Đặc biệt, khi việc vinh danh giá trị ảo này trở thành thông lệ, thị trường nhạc trẻ vốn đã hỗn loạn càng hỗn loạn hơn. 

Đậu Dung