Giải thưởng điện ảnh Gotham: Thời của đạo diễn nữ?

Sau khi công bố đề cử, Gotham Awards (Giải thưởng dành cho dòng phim độc lập) lần thứ 30 gây bất ngờ khi 5 phim cạnh tranh hạng mục Phim hay nhất, đều của nữ đạo diễn. Nhiều trang báo lớn của quốc tế gọi đây là sự kiện mang tính lịch sử, bước ngoặt của giải thưởng.

Top 5 phim lọt vào hạng mục Phim hay nhất gồm: The Assistant của đạo diễn Kitty Green, First Cow của Kelly Reichardt, Never Rarely sometimes always của Eliza Hittman, Nomadland của Chloé Zhao và Relic của Natalie Erika James. IFP (Hiệp hội Dự án phim độc lập) – đơn vị tổ chức giải thưởng cho biết, đã có hơn 500 phim gửi đến tham gia giải thưởng, tăng vượt bậc từ 380 phim của năm 2019. Trong số đó, phim của các nữ đạo diễn có chất lượng khá tốt, bằng chứng ở hạng mục Phim hay nhất.

Nữ đạo diễn Kitty Green trên phim trường của The Assistant.

Trong 30 năm diễn ra giải thưởng, Gotham từng gây ra nhiều cuộc tranh cãi khi đưa vào đề cử một số phim do các hãng lớn đầu tư kinh phí. Tuy nhiên, không phủ nhận giải thưởng Gotham liên tục giới thiệu nhiều gương mặt đạo diễn, diễn viên ấn tượng, đặc biệt trong những năm gần đây. Gotham hiện là một trong những giải thưởng điện ảnh được giới phê bình đánh giá cao. Từ Gotham, các chuyên gia trong lĩnh vực phim ảnh cũng phần nào đưa ra được những dự đoán đề cử cho các giải thưởng điện ảnh diễn ra sau đó, như Oscar.

Với uy tín đã tạo dựng được, năm nay, khi Gotham chọn 5 phim đều do nữ đạo diễn vào vòng đua Phim hay nhất, đây như một tín hiệu khẳng định cho tài năng vượt bậc của các nhà làm phim nữ. Trong số 5 người họ, có những đạo diễn mới nhưng cũng có những gương mặt cũ, đã từng được vinh danh.

Đạo diễn Kelly Reichardt (trái) và hình ảnh trong phim First Cow.

Trong 5 ứng viên, Chloé Zhao và phim Nomadland có khả năng chiến thắng cao nhất khi vừa đoạt Sư tử vàng ở Liên hoan phim (Venice). Tại đây, chiến thắng của Chloé Zhao cũng tạo nên một “cơn địa chấn” lớn vì sau 10 năm, giải mới tôn vinh một nữ đạo diễn.

Nomadland kể về cuộc sống của một người phụ nữ goá chồng. Ở tuổi ngoài 60, người phụ nữ buộc phải biến chiếc xe hơi thành ngôi nhà di động, đi mưu sinh ở khắp nơi quê nhà đã bị tàn phá. Với Gotham, nữ đạo diễn người Trung Quốc cùng phim của cô là ứng viên nhận được dự đoán nhiều nhất cho giải Phim hay nhất.

Nữ đạo diễn người Trung Quốc bên cạnh thành viên đoàn phim. Chloé Zhao và phim Nomadland từng được vinh danh tại LHP Venice, giải Sư tử vàng.

The Assistant của đạo diễn Kitty Green cũng không hề kém cạnh với Nomadland khi câu chuyện phim có đề cập đến phong trào Metoo. Phim kể về một ngày của Jane (do Julia Garner thủ vai), cô trợ lý làm việc trong một công ty sản xuất phim, từ sáng sớm đến mịt tối.

Phim không chỉ dừng lại ở câu chuyện công việc của Jane mà nhấn vào môi trường, không khí nơi cô làm việc. Đó là nơi sếp quan hệ tình dục với nhân viên ngay trong văn phòng, là khi nhân viên xung quanh Jane xía mũi vào chuyện của cô, là khi đàn ông không dành sự tôn trọng cho phái yếu. Phim nhận được số điểm khá cao từ giới phê bình, đánh giá phim.

Chuyện phim Never Rarely sometimes always kể về một người phụ nữ trẻ mang thai ngoài ý muốn, đang tìm cách phá bỏ.

Trong Never Rarely sometimes always của nữ đạo diễn Eliza Hittman, một lần nữa, số phận của người phụ nữ lại được đề cập. Eliza Hittman khai thác câu chuyện của Autumn Callahan, 17 tuổi, phát hiện mình mang thai. Khi nhận ra nơi cô đang sinh sống không cho phép việc phá thai, cô đã tự uống thuốc và tìm cách huỷ hoại đứa bé trong bụng. Khi không còn cách, Autumn Callahan nói với người thân và tìm cách trốn đến một vùng đất khác để bỏ đi đứa trẻ trong bụng. Tuy nhiên, hành trình này không đơn giản và người phụ nữ 17 tuổi đã phải chịu nhiều dằn vặt, khủng hoảng.

Ở 2 phim còn lại, First Cow của Kelly Reichardt và Relic của Natalie Erika James, cũng là những câu chuyện nói về phụ nữ. Trong đó, duy nhất Relic là phim ở thể loại kinh dị. Hành trình cô con gái và cháu gái đi tìm người mẹ/người bà mất trí nhớ được thể hiện khá gay cấn trên phim Relic. Trong quá trình tìm kiếm, họ liên tục tìm thấy nhiều bí mật rợn người, không khí nhuốm màu ma ám.

Hành trình tìm kiếm người bà mất trí nhớ trong Relic của đạo diễn Natalie Erika James khá rùng rợn.

5 phim được đề cử đều mang câu chuyện ít nhiều có liên quan đến phụ nữ. Với Gotham, không có việc ban tổ chức chọn phim do nữ đạo diễn thực hiện để nhằm xoa dịu dư luận, tránh việc giải thưởng bị nói là mất cân bằng giới tính mà lựa chọn của Gotham cũng phần nào đó phản ánh thị trường phim - nơi những người phụ nữ đang chứng tỏ năng lực.

Trong nhiều năm, phái nữ không nắm quyền định đoạt doanh thu phòng vé của Hollywood. Theo thống kê trong năm 2019, chỉ có 2 trong số 15 phim đạt doanh thu khủng thuộc Captain Marvel và Frozen là có sự tham gia của đạo diễn nữ, ở vai trò đồng đạo diễn. Ở mảng phim độc lập, thời gian gần đây, nữ đạo diễn chiếm số lượng đông hơn nhưng chưa bao giờ được tôn vinh như tại Gotham 2020.

Để chọn ra 5 phim lọt vào top hay nhất, ban tổ chức cùng với các nhà phê bình phim, nhà báo đã chọn từ hơn 500 phim ra 41 phim tranh cử ở 10 hạng mục. Sau đó, Hội đồng tiếp tục chọn ra 5 phim xuất sắc hơn vào hạng mục Phim hay nhất. Giám đốc điều hành của IFP cho biết trong 30 năm qua, giải thưởng điện ảnh Gotham đã làm tốt sứ mệnh hỗ trợ dòng phim độc lập phát triển và chắc chắn trong năm 2020, điều này tiếp tục được thực hiện.

Lễ trao giải thưởng điện ảnh Gotham diễn ra vào ngày 11/1/2021.

Diễm Mi