Giải Nobel Hòa bình 2020 vẫn là ẩn số đến phút cuối

Giải thưởng Nobel Hòa bình - điểm nổi bật của mùa giải Nobel và là giải thưởng duy nhất trong số sáu giải được trao ngay tại thủ đô Oslo (Na Uy) - luôn là đối tượng cho những lời phỏng đoán, bởi suốt 50 năm qua, danh sách nhân vật, tổ chức được đề cử đều nằm trong vòng bí mật. Theo Viện Nobel, năm nay, có 318 ứng viên được đề cử - gồm 211 cá nhân và 107 tổ chức - với một số cái tên đáng quan tâm.

WHO sáng giá nhưng không hẳn rộng cửa

COVID-19 thống trị các tiêu đề báo chí, mạng xã hội và những cuộc tranh luận chính trị trong năm 2020. Đại dịch đã định hình lại cách hầu hết chúng ta du lịch, làm việc và tương tác với cộng đồng. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi Tổ chức Y tế thế giới là ứng viên được đánh giá cao nhất cho giải Nobel Hòa bình.
Tuy nhiên, WHO cũng bị chỉ trích mạnh mẽ vì phản ứng chậm chạp, trong khi Tổng thống Mỹ Donald Trump cáo buộc tổ chức này nhượng bộ trước ảnh hưởng của Trung Quốc. 

Ngoài ra, mọi người cũng không biết liệu WHO có được đề cử chính thức hay không. COVID-19 được xác định là một đại dịch vào ngày 11/3, trong khi thời hạn cuối cùng để đề cử giải thưởng Nobel Hòa bình là ngày 31/1 và các thành viên Ủy ban Nobel chỉ có thể đưa ra các đề xuất của riêng họ tại cuộc họp đầu tiên trong năm vào tháng Hai.

Greta Thunberg là ứng cử viên đầy tiềm năng

Henrik Urdal - Giám đốc Viện Nghiên cứu hòa bình ở Oslo - nhận định: “Trong trường hợp không có người dẫn đầu rõ ràng, tôi nghĩ rằng, chúng ta có thể và nên xem xét trao giải thưởng cho một tổ chức bảo trợ báo chí hoặc phóng viên cá nhân phù hợp với lĩnh vực này”. Tổ chức Phóng viên không biên giới - được biết đến với tên viết tắt tiếng Pháp là RSF - và Ủy ban Bảo vệ nhà báo - có trụ sở tại Mỹ - được đề cập đến như những ứng viên tiềm năng.

Nhà hoạt động khí hậu thiếu niên Greta Thunberg

Greta từng là ứng viên được yêu thích nhất ở giải Nobel Hòa bình năm 2019, nhưng danh hiệu đã thuộc về Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed do công lao to lớn của ông trong việc chấm dứt tình trạng bế tắc ngoại giao kéo dài 20 năm sau chiến tranh với nước láng giềng Eritrea. Nhà sử học Nobel - Asle Sveen - nói, trong khi RSF là lựa chọn đầu tiên, Greta vẫn là “một ứng cử viên đầy tiềm năng”.Bên cạnh đó, nhà hoạt động môi trường thiếu niên Greta Thunberg cũng là nhân vật được các chuyên gia đánh giá cao, dù không rõ cô được đề cử một mình hay đứng cùng với các nhà hoạt động vì môi trường khác.

Nếu đoạt giải, Greta sẽ là người trẻ thứ hai trong lịch sử gần 120 năm của giải Nobel Hòa bình, sau nhà hoạt động xã hội vì quyền giáo dục dành cho trẻ em gái, người Pakistan - Malala Yousafzai.

Tổng thống Mỹ khó đoạt giải

Những ứng viên nặng ký khác tham gia vòng tuyển chọn ở Oslo bao gồm tổ chức phi chính phủ Đức Transparency International, Chương trình Lương thực thế giới (WFP), Liên Hiệp Quốc và Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres, Thủ tướng Đức Angela Merkel, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern và chính trị gia Afghanistan kiêm nhà hoạt động vì quyền phụ nữ Fawzia Koofi. 

Tổng thống Donald Trump

Đáng chú ý, Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Mỹ Donald Trump được đề cử giải Nobel Hòa bình 2020 nhờ vai trò lãnh đạo của ông trong việc môi giới Hiệp định Abraham giúp các tiểu vương quốc Ả rập (UAE) và Bahrain chính thức bình thường hóa quan hệ với Israel. 

Các nhà phân tích cho rằng, Hiệp định Abraham chính thức hóa các động lực thay đổi quyền lực đang diễn ra ở Trung Đông, nhưng những động lực đó có dẫn đến sự ổn định hay không, vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ. Ông Henrik Urdal nhận định: “Tổng thống Trump có nhiều khả năng đạt giải Nobel Văn học cho các bài đăng của mình trên Twitter hơn là nhận giải Nobel Hòa bình”.

Bất kể ai chiến thắng, COVID-19 sẽ tác động đến giải thưởng năm nay. Tùy thuộc vào các hạn chế phòng dịch, giải thưởng sẽ được trao vào ngày 10/12 trong một buổi lễ trực tiếp ở Oslo hoặc trao từ xa trong buổi lễ trực tuyến. 

Tấn Vĩ (theo AFP, CNA, Time)