"Giải mã" triều đại Quang Trung - Nguyễn Huệ

Đây cũng là dịp hiếm hoi ông về Việt Nam, giới thiệu công trình khảo cứu đồ sộ về triều đại Quang Trung - Nguyễn Huệ, được ông thực hiện trong thời gian gần 10 năm tại mỹ.

Bộ sách do NXB Văn Hóa - Văn Nghệ độc quyền ấn hành, được phát hành từ tháng 9/2015, đến nay trọn bộ gồm: Thanh - Việt nghị hòa: Tiến trình công nhận triều đại Quang Trung, Việt - Thanh chiến dịch, Giở lại một nghi án lịch sử: "Giả vương nhập cận" - có thực người sang Trung Hoa là vua Quang Trung giả hay không?, Phái đoàn Đại Việt và lễ bát tuần khánh thọ của vua Thanh Cao Tông, Đại Việt quốc thư, Núi xanh nay vẫn đó, Vó ngựa và cánh cung. Mỗi cuốn sách là một công trình nghiên cứu công phu, đầy đặn, được khai thác từ rất nhiều nguồn tư liệu sử, văn khố trong và ngoài nước.

“Đến thời điểm này, nói về nhà Tây Sơn, có thể chúng ta đã có thêm nhiều nguồn tư liệu. Nhưng, từng có một khoảng thời gian thông tin về giai đoạn này rất mơ hồ, nhiều nghi vấn được đặt ra chưa được giải đáp. Điều đó thôi thúc tôi đi tìm câu trả lời. Lịch sử tùy thuộc vào những góc nhìn, quan trọng nhất là phải được nhìn từ nhiều phía.

TS Nguyễn Duy Chính ký tặng sách trong buổi giao lưu

Tôi tiếp cận các tư liệu sử trong thư viện của nước Mỹ, các ghi chép từ triều đại nhà Thanh của Trung Hoa, Triều Tiên, văn khố các nước. Tôi cũng lấy bản đồ Đông Nam Á vào nửa cuối thế kỷ XVIII để sưu tầm mọi nguồn tài liệu. Tôi không nghĩ nghiên cứu này sẽ được in sách tại Việt Nam, vì mục tiêu của tôi là đi tìm câu trả lời cho những nghi vấn về triều đại mà cho đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi này” - TS Nguyễn Duy Chính bộc bạch.

Cơ duyên bắt đầu từ chuyến thăm của TS Trần Đức Anh Sơn, Viện phó Viện Nghiên cứu phát triển TP.Đà Nẵng trong lần sang Mỹ thực hiện phim tài liệu Biển đảo Việt Nam - nguồn cội tự bao đời. “Những khảo cứu của Nguyễn Duy Chính về Nguyễn Huệ - Quang Trung không tập trung phản ánh những chiến công hiển hách của người “anh hùng áo vải” đất Tây Sơn, mà là những nghiên cứu toàn diện về chính trị, kinh tế, văn hóa của Việt Nam vào nửa sau thế kỷ XVIII cùng những nhân vật lịch sử giữ vai trò quan trọng trong xã hội đương thời.

Anh có những kiến giải và phân tích sâu sắc, khác với những thông tin mà chúng ta từng biết về chiến lược quân sự táo bạo, hiệu quả và chính sách ngoại giao khôn khéo, cương quyết mà Quang Trung đã sử dụng để đối phó với nhà Thanh.

Bộ sách còn làm sáng tỏ nhiều nghi án khác như: việc Quang Trung cầu hôn công chúa nhà Thanh, về lễ bảo tất hay bảo kiến trong lễ bát tuần khánh thọ Càn Long…” - TS Trần Đức Anh Sơn, người đầu tiên đọc bản thảo và mang về giới thiệu với NXB Văn Hóa - Văn Nghệ nhận xét.

Buổi tọa đàm thu hút đông đảo các học giả, nhà nghiên cứu và bạn đọc quan tâm đến triều đại Quang Trung - Nguyễn Huệ. Những nghi vấn về nhà Tây Sơn được khơi lại qua nhiều câu hỏi: Thời Tây Sơn thực sự đã kết thúc như thế nào? Vua Quang Trung có đi sứ sang Trung Quốc và bị bắt tại Quảng Châu? Nguyễn Ánh tấn công ra Thuận Hóa, chiếm sông Gianh để làm chúa trong Nam và phía Bắc thuộc về vương triều khác? Nho sĩ Bắc hà đấu tranh nổi dậy đánh đuổi triều Tây Sơn?... “Thế kỷ XVIII và triều đại Quang Trung - Nguyễn Huệ dù tồn tại rất ngắn ngủi nhưng đã để lại một hệ quả rất lớn đối với lịch sử Việt Nam lúc bấy giờ và cả những giai đoạn sau này.

Vì thế, công trình khảo cứu của TS Nguyễn Duy Chính với cách tiếp cận từ rất nhiều nguồn tư liệu đa chiều đã cho người đọc những kiến giải vô cùng xác đáng và quý giá” - TS Nguyễn Thị Hậu đánh giá.

Với nguồn sử liệu phong phú, cách thể hiện chặt chẽ, nhiều hình ảnh minh họa thuyết phục, công trình nghiên cứu đồ sộ này đã góp thêm những kiến giải thú vị, những góc nhìn mới hấp dẫn về triều đại Quang Trung - Nguyễn Huệ.

Song Giang