Giai đoạn 2016-2021, đơn thư khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai tăng mạnh

Đó là thông tin từ Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM Võ Trung Trực tại chương trình làm việc của Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM với các sở: Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng và Văn phòng đăng ký đất đai TPHCM giám sát việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân trên địa bàn TPHCM từ ngày 1/7/2016 đến ngày 1/7/2021.

Lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường thẳng thắn nhìn nhận việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, tranh chấp đất đai còn nặng về mệnh lệnh hành chính, nhiều quyết định chưa thấu tình đạt lý; việc tổ chức thực hiện quyết định giải quyết đã có hiệu lực pháp luật còn thiếu kiên quyết, dẫn đến vụ việc không dứt điểm được, khiếu kiện kéo dài.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, trong đó, công tác quản lý đất đai ở một số nơi chưa được quan tâm đúng mức. Ở cấp huyện, xã - nơi tiếp xúc trực tiếp với người dân, trình độ, năng lực cán bộ còn hạn chế, cơ cấu, tổ chức hay bị thay đổi. Mặt khác, nhiều vụ việc dù đã được cơ quan chức năng rà soát, giải quyết đúng chính sách pháp luật, có lý, có tình, đối thoại, vận động nhưng người dân vẫn khiếu nại kéo dài, thậm chí có trường hợp phản ứng tiêu cực, bị lôi kéo, kích động gây rối, khiếu kiện đông người làm mất an ninh trật tự.

Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM kiến nghị Quốc hội sửa đổi những quy định có liên quan nhằm giải quyết những bất cập của công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Đồng thời, kiến nghị Chính phủ, Bộ Tư pháp đưa vào chương trình xây dựng văn bản pháp luật việc ban hành nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo để làm cơ sở xử lý những trường hợp vi phạm, như: trách nhiệm của người khiếu nại, tố cáo không đúng sự thật; khiếu nại, tố cáo đã được hướng dẫn và giải quyết đúng quy định pháp luật nhưng vẫn tiếp tục gửi đơn tới nhiều cơ quan, đơn vị…

Theo Phó giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Thị Thu Nga, khó khăn trong giải quyết đơn thư là nhiều hồ sơ nhà đất phức tạp, có quá trình quản lý và sử dụng qua nhiều thời kỳ. Như nhiều đơn khiếu nại nhà đất đối với quyết định cũ, có trường hợp bẵng đi mấy chục năm còn đòi lại nhà khiến công tác thẩm tra, xác minh rất mất thời gian; việc lưu trữ hồ sơ hiện ở nhiều nơi, không còn đầy đủ, có nhiều vụ việc nhờ trích lục toàn bộ hồ sơ gốc cũng không đủ vì thiếu giấy tờ pháp lý…

“Hiện nay, số lượng hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính đất đai rất lớn (trung bình trên 600.000 hồ sơ/năm), chưa kể việc cung cấp thông tin đất đai, bản đồ, thống kê, kiểm kê đất đai. Các hồ sơ này mang giá trị cao và là tài sản quan trọng của người sử dụng đất, hồ sơ lưu trữ liên quan đến đất đai đều có thời hạn vĩnh viễn nhưng trụ sở làm việc, kho lưu trữ lại hạn chế”, Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai TPHCM Bùi Thị Bích Tuyền nêu thực trạng.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Quang, Phó giám đốc Công an TPHCM, cho rằng hiện nay 80% đơn thư khiếu nại, tố cáo liên quan đất đai và Sở Tài nguyên và Môi trường, trong đó, 75% là khiếu nại, tố cáo có phần đúng. Mà nguyên nhân phần lớn liên quan đến thể chế, chính sách có nhiều bất cập.

Khoảng 80% đơn thư khiếu nại tố cáo liên quan đến lĩnh vực đất đai (Ảnh minh họa)

“Đáng nói hơn nữa là việc công khai, minh bạch về nhiều mặt rất hạn chế. Nếu dự án được thông báo rõ ràng, công khai, minh bạch, giá cả sát thị trường, đối thoại, giải quyết thì đâu có khiếu kiện; ngược lại nếu úp úp mở mở, lợi ích nhóm thì mới xảy ra chuyện”, từ đó, đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Quang đề nghị tăng cường đối thoại với dân, đồng thời đề nghị các cơ quan nghiên cứu kỹ thể chế, quy định nào chưa hợp lý để kiến nghị sửa đổi.

Đặc biệt, trường hợp đã giải quyết chính đáng, hợp tình, hợp lý nhưng vẫn cố tình khiếu nại thì phải xử lý nghiêm khắc, không để lợi dụng gây nhiễu loạn trật tự xã hội.

Kết luận buổi làm việc, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM Văn Thị Bạch Tuyết đề nghị các cơ quan liên quan cần hạn chế việc để khiếu nại lần 2 hay phải sửa, thu hồi quyết định khiếu nại lần 1; đồng thời đề nghị các cơ quan cần nghiên cứu, kiến nghị cụ thể hơn.

Đại biểu Quốc hội Văn Thị Bạch Tuyết đề nghị các cơ quan có những kiến nghị cụ thể hơn về việc điều chỉnh luật cho phù hợp thực tiễn

Tam Bình