'Giải cứu' nông sản đến bao giờ?

Nhưng ngẫm lại thấy buồn. Buồn là vì một đất nước nông nghiệp, không ai trong chúng ta, dù quyền cao chức trọng đến mấy, không có “dây mơ rễ má” với nông thôn… mà câu chuyện “trồng cây gì, nuôi con gì, thị trường ở đâu” vẫn là câu chuyện thế kỷ, từ thế kỷ trước đến thế kỷ sau vẫn còn loay hoay.

Hàng năm, cứ đến mùa dưa hấu là cần... "giải cứu dưa hấu"

Nhìn các bạn đoàn viên thanh niên và một số doanh nghiệp giúp “giải cứu” dưa hấu cho nông dân Quảng Ngãi trong những ngày qua, là nông dân, tôi chẳng vui chút nào. Vì cách làm ấy chỉ giúp bà con trong ngắn hạn chứ không bền vững.

Vả lại, nông dân mình không chỉ có quả dưa mà còn rất nhiều mặt hàng nông sản khác như chuối, thanh long, chôm chôm, nhãn, cà chua, cà rốt, hành tây, con heo, con gà… cũng đã, đang và sẽ cần giải cứu, liệu chúng ta có cứu mãi được không và giải cứu đến bao giờ? 

Xoay quanh nông sản Việt vẫn mãi là “chuyện thường ngày ở huyện” như được mùa mất giá, được giá mất mùa, cơ cấu cây trồng bất hợp lý, đầu ra thị trường nước ngoài rất phập phù, công nghệ sau thu hoạch thì còn ở đẩu ở đâu, sản phẩm không đảm bảo chất lượng… Đây là những nguyên nhân dẫn đến cảnh dưa hấu, thanh long và chuối của nông dân làm ra phải đem đổ, trâu bò chẳng buồn ăn.

Một đất nước đa số người dân sống bằng nghề nông, ai cũng có “dây mơ rễ má” với nông thôn… mà câu hỏi “trồng cây gì, nuôi con gì, thị trường ở đâu” vẫn là câu chuyện thế kỷ, đến nay vẫn còn loay hoay… thì nếu không cảm thấy xấu hổ cũng chẳng thể vui được.

Không phải là nông nghiệp - nông thôn bị lãng quên, mà ngược lại rất được Nhà nước quan tâm, với nhiều chính sách ưu tiên để thúc đẩy nông nghiệp, nông thôn phát triển. Mới nhất là chương trình 100.000 tỷ đồng cho phát triển nông nghiệp công nghệ cao.

Nhưng buồn thay, nhiều chính sách tốt đẹp đã bị lợi dụng khiến nó không thể phát huy hiệu quả. Mới nhất là vụ hơn 300 máy cắt cỏ nhãn hiệu Honda - Nhật Bản bị tráo ruột Trung Quốc khi hỗ trợ nông dân Bình Thuận, khiến dư luận bức xúc. 

Trước đó, trong 5 năm thực hiện chương trình nông thôn mới, khắp nơi, nông thôn rần rần thay áo mới, nhưng lại “dính” món nợ khổng lồ tới 15.277 tỷ đồng (thống kê từ 53/63 tỉnh, thành), đó là chưa kể sức dân ở nhiều nơi cũng bị huy động đến mức cạn kiệt.

Tiền vay và huy động sức dân để làm nông thôn mới được chính quyền nhiều nơi chi xây dựng những nhà văn hóa hoành tráng với diện tích hàng ngàn mét vuông, nhưng quanh năm đóng cửa; chi xây bảng hiệu, xây cổng và tường rào trụ sở UBND thật kiên cố, uy nghi; xây dựng cổng thôn, thậm chí xây cổng vào nhà từng hộ gia đình, trong khi nhà dân ở thì vẫn còn… tranh tre nứa lá.

Nếu hỏi “chiếc áo mới” đó có ích gì cho nông dân thì chắc sẽ nhận được những cái lắc đầu, bởi nó không cấp thiết đối với họ. 

Có thể nhận thấy rằng, lý luận về phát triển nông nghiệp bền vững thì chúng ta đã nói quá nhiều, nhưng những điều làm được thì còn quá ít. Hệ thống khuyến nông của ta như một gã khổng lồ chân đất sét, lý luận thì nhiều nhưng không đến được với nông dân, nên nông nghiệp khó mà phát triển bền vững.

Cái mà người nông dân cần nhất vẫn là được Nhà nước định hướng trong việc trồng cây gì, nuôi con gì và “đầu ra” cho những sản phẩm của họ làm ra. Nếu cứ kéo dài như thời gian qua, sản phẩm làm ra phải bán đổ bán tháo, phải đổ bỏ, nợ nần bủa vây thì người nông dân biết sống ra sao?

Bởi thế mới ước sao: nông thôn mới không phải là những cái hào nhoáng bề ngoài. Ước sao những đồng tiền đầu tư cho nông nghiệp - nông thôn phải đến đúng chỗ cần đến. Ước gì các cơ quan xúc tiến thương mại từ trung ương đến địa phương hoạt động hiệu quả. Ước gì mọi nơi, từ trung ương, bộ ngành đến tỉnh, huyện và các doanh nghiệp cùng với nhà nông ngồi tính chuyện “đầu ra” cho nông sản. Được như vậy mới hy vọng người nông dân có cuộc sống thực sự ấm no. 

Nguyễn Hoàng Minh
(Long Khánh, Đồng  Nai)